Rusya, tahıl koridoru anlaşmasını durdurdu

Rusya, Ukrayna'dan tahıl akışını sağlayan eşi benzeri görülmemiş bir savaş zamanı anlaşmasını durdurdu.

Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov gazetecilerle yaptığı açıklamada anlaşmanın durdurulduğunu açıkladı. Peskov, "Karadeniz anlaşmasının Rusya ile ilgili kısmı uygulandığında, Rusya derhal anlaşmanın uygulanmasına geri dönecektir" dedi. 

Rusya'nın yaklaşık bir buçuk yıl önce Ukrayna'ya yönelik operasyonunun ardından, Birleşmiş Milletler ve Türkiye'nin geçen yaz gıda maddelerinin Karadeniz bölgesini terk etmesine izin vermek üzere arabuluculuk yaptığı anlaşma fiilen sona erdi. 

Savaş halindeki Rusya ve Ukrayna, buğday, arpa, ayçiçek yağı ve gelişmekte olan ülkelerin ihtiyaç duyduğu diğer uygun fiyatlı gıda ürünlerinin önde gelen küresel tedarikçileri. 

Rusya, nakliye ve sigortaya getirilen kısıtlamaların, küresel gıda zinciri için de kritik önem taşıyan gıda ve gübre ihracatını engellediğinden şikayet ediyor.

Ancak analistler ve ihracat verileri Rusya'nın rekor miktarda buğday sevkiyatı yaptığını ve gübre akışının da devam ettiğini söylüyor.

Anlaşma, Moskova'nın geri adım atması üzerine Mayıs ayında 60 günlüğüne yenilenmişti. Son aylarda sevk edilen gıda miktarı ve Ukrayna'dan ayrılan gemi sayısı düşerken, Rusya anlaşmaya katılabilecek ilave gemileri sınırlamakla suçlanıyor.

Son dakikada bir karar değişikliği olmazsa anlaşma bu gece yarısı sona erecek. 

Tahıl koridoru anlaşması

Tahıl sevkiyatına ilişkin anlaşma, 22 Temmuz 2022 tarihinde İstanbul'da imzalandı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile BM Genel Sekreteri Antonio Gutarres’in katılımıyla imzalanan anlaşma Karadeniz’de ticari gemilerin sefer yapabilmesi için güvenli koridorlar oluşturulmasını öngörüyordu.

Anlaşma uyarınca, Rusya ve Ukrayna tam bir tarafsızlıkla davranma yükümlülüğü altına girdi. Anlaşma uyarınca tahıl ihracatının Odesa, Pivdeni ve Çornomork limanlarından başlatıldı. 

Türkiye'nin arabuluculuğuyla BM, Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan ve savaş nedeniyle Ukrayna limanlarında biriken tahılın ihracatını İstanbul'dan idare edecek Müşterek Koordinasyon Merkezi de 27 Temmuz'da resmen açıldı. 

Anlaşma 120 gün için imzalandı ve anlaşma kapsamındaki ilk gemi ise 1 Ağustos 2022 tarihinde Odessa Limanı'ndan hareket eden Sierra Leone bayraklı ROZANI oldu. 

Tahıl koridoru anlaşması, 120 gün süreyle geçerliydi ve 100. gününde, 29 Ekim 2022'de Rusya tarafından askıya alındı. Sürdürülen temasların ardından 2 Kasım 2022'de yeniden sevkiyat başladı. 

17 Kasım 2022 tarihinde, tahıl koridoru anlaşmasının süresi 120 gün uzatıldığı açıklandı. 19 Kasım 2022 tarihinde başlayan 120 günlük uzatma 18 Mart 2023 tarihinde tamamlandı. 

Son dakikaya kadar süren görüşmelerin ardından, 17 Mayıs 2023 tarihinde süre bu kez 60 günlüğünü uzatıldı. Bu süre 18 Temmuz'a sona eriyordu.