TÜİK'e göre Eylül’de yıllık enflasyon yüzde 49,38
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı rakamlara göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE) Eylül’de yıllık yüzde 49,38, aylık yüzde 2,97 arttı.
TÜFE'deki (2003=100) değişim 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 2,97, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 35,86, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 49,38 oldu. On iki aylık ortalamalara göre değişik oranı ise yüzde 63,47 olarak gerçekleşti.
Bir önceki yılın aynı ayına göre en az artış gösteren ana grup yüzde 26,60 ile ulaştırma oldu. Onu yüzde 30,70 ile giyim ve ayakkabı, yüzde 36,64 ile haberleşme izledi.
Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 97,87 ile konut oldu. Eğitim grubundaki artış yüzde 93,59, lokanta ve oteller grubundaki artış oranı ise yüzde 65,41 olarak kaydedildi.
Aylık bazda artış
Ana harcama grupları itibarıyla 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre azalan ana grup yüzde -0,88 ile haberleşme oldu. Sağlıkta grubundaki artış oranı 1,51, eşya grubundaki artış oranı ise yüzde 1,98 oldu.
Buna karşılık, 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre artışın en yüksek olduğu ana grup ise yüzde 14,21 ile eğitim oldu. Onu yüzde 4,16 ile alkollü içeçekler ve tütün, yüzde 3,86 ile konut izledi.
110 başlıkta artış
Endekste kapsanan 143 temel başlıktan 2024 yılı Eylül ayı itibarıyla, 27 temel başlığın endeksinde düşüş gerçekleşirken, 6 temel başlığın endeksinde değişim olmadı.
Kapsanan 110 temel başlığın endeksinde ise artış kaydedildi.
Özel kapsamlı TÜFE
Özel kapsamlı TÜFE göstergesi yıllık yüzde 48,23, aylık yüzde 3,22 oldu.
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'deki değişim, 2024 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 3,22, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 36,44, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 48,23 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 64,74 olarak gerçekleşti.
ENAGrup: Yıllık yüzde 88,63
Enflasyon Araştırma Grubu’na (ENAGrup) göre tüketici fiyat endeksi (E-TÜFE) Eylül’de (31.08.2024 - 30.09.2024) aylık bazda yüzde 5,34 arttı.
Aylık bazdaki en yüksek artış yüzde 10,93 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu. En düşük artış ise yüzde -0.44 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşti. Sağlık da ise hiç değişim kaydedilmedi.
E-TÜFE’nin yıllık (31.08.2023 - 30.09.2024) bazdaki artış oranı ise yüzde 88,63 olarak hesaplandı.
DİSK-AR: “Gelir gruplarına göre de açıklansın”
DİSK-AR, enflasyonun etkilerinin farklı gelir gruplarına göre farklı hissedildiğini, bu nedenle “TÜİK’in gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını” önerdi.
DİSK-AR’ın TÜİK’in açıkladığı rakamlara göre yaptığı enflasyon ve etkileri değerlendirmesi açıklandı. TÜİK, Eylül 2024 döneminde gıda enflasyonunu yüzde 43,7 olarak açıkladığı belirtilen ifade edilerek şu değerlendirmelere yer verildi:
“Ancak bu enflasyon halkın hissettiği gerçek enflasyonu yansıtmaktan oldukça uzak bir oran. DİSK-AR’ın TÜİK verilerinden yararlanarak yaptığı hesaplamaya göre emeklilerde gıda enflasyonu yüzde 60,3 oldu. Üçüncü yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 48,8 olurken, düşük gelirli ikinci yüzde 20’lik grubun gıda enflasyonu yüzde 61,1 ve en yoksul yüzde 20’lik gelir grubun gıda enflasyonu ise yüzde 77,7 olarak gerçekleşti.
Yüksek gelir gruplarının daha düşük gıda enflasyonu hissettiği görülüyor. Dördüncü (yüksek) yüzde 20’lik gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 42,7 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu ise yüzde 30,8 oldu. Böylece en yoksul gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 78 olurken, en yüksek gelir grubunun gıda enflasyonu yüzde 31 düzeyinde kaldı. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.”
Gıda enflasyonunda olduğu gibi resmi ortalama enflasyon oranların da düşük gelirlilerin, emekçilerin günlük yaşamda karşılaştığı ve hissettiği oranlar olmadığı belirtilen değerlendirmede, “TÜİK, uluslararası kuruluşların yaptığı gibi halkın hissettiği/algıladığı enflasyon oranı ve beklenen enflasyonu da elinde hazır bulunan verileri işleyerek yeni bir veri olarak yayımlamalıdır. TÜİK ayrıca gelir gruplarına göre enflasyon farklılaşmasını da açıklamalıdır” denildi.
