Kriz aşıldı, COP31 Antalya'da düzenlenecek

2026 yılında yapılacak Birleşmiş Milletler iklim zirvesi COP31’in ev sahipliği konusundaki Türkiye ile Avustralya arasındaki krizi çözüldü. 

Haftalardır süren belirsizlik sonrası Avustralya, zirvenin Türkiye’de düzenlenmesini kabul etti. Zirvenin Antalya’da yapılacağı, Avustralya’nın ise ön müzakerelere ev sahipliği yapacağı açıklandı.

Uzlaşıyı, COP30’un sürdüğü Brezilya’nın Belém kentinde yürütülen görüşmelerin ardından Avustralya Başbakanı Anthony Albanese duyurdu. 

Albanese, Türkiye’nin zirveye başkanlık edeceğini, Avustralya’nın da hükümetler arası hazırlık toplantılarını organize edeceğini belirterek, anlaşmayı “her iki ülke için büyük kazanım” diye niteledi.

Avustralya’nın ev sahipliği yapacağı ön müzakerelerin Pasifik ülkeleri için iklim finansmanını artırmaya odaklanacağı ifade edildi.

Çıkmaz Bonn’a doğru ilerliyordu

DW’nin aktardığına göre, Türkiye ve Avustralya’nın COP31 için 2022’de başvurmasının ardından, iki ülke bugüne dek kendi adaylığından vazgeçmemişti. 

Ankara’nın ortak ev sahipliği teklifi Avustralya tarafından reddedildi ve çıkmaz COP30 sonunda çözülmezse zirvenin olağanüstü şekilde Almanya’nın Bonn kentinde yapılması gerekecekti.

BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’nin sekreteryasına ev sahipliği yapan Bonn, kısa hazırlık süresi nedeniyle organizasyonu üstlenmeye sıcak bakmıyordu. 

2017’de Fiji adına COP23’ün yapıldığı kent, olası geçici ev sahipliği düzeninin COP tarihinde ilk kez uygulanmasına yol açabilirdi. 

Belém’deki görüşmelerde Brezilya’nın arabuluculuk yapmasıyla anlaşma sağlandı.

Türkiye ikinci kez çekilmek istemedi

Türkiye daha önce COP26 için aday olmuş, ancak ev sahipliğinden İngiltere lehine çekilmişti. 

Bu kez geri adım atmak istemeyen Ankara, adaylığı için coğrafi konum ve karbon ayak izi argümanlarını öne sürdü. 

Türk yetkililer, merkezî konumdaki Antalya’ya dünya delegasyonlarının daha kısa uçuşlarla ulaşabileceğini, bunun atmosfere yayılan zararlı gazları azaltacağını savundu. 

Türkiye ayrıca, gelişmiş ülkeler ile “küresel güney” arasında köprü rolü üstlenmek istediğini belirtti.

Avustralya Pasifik’i gündeme taşımayı hedefliyordu

Avustralya ise Pasifik ada ülkeleriyle birlikte ev sahipliği yaparak iklim değişikliğinden en fazla etkilenen bölgeye dikkat çekmeyi amaçlıyordu. 

Canberra hükümeti, BM grubu içindeki 23 ülkenin desteğine sahip olduğunu ifade ediyordu, ancak oy birliği sağlanamadı.

BM kuralları nasıl işliyor?

COP ev sahipliği, BM’nin beş bölgesel grup sistemi içinde rotasyonla belirleniyor. 2026 sırası, Türkiye ve Avustralya’nın yer aldığı “Batı Avrupa ve Diğerleri Grubu”na (WEOG) ait. 

Bu grupta ABD, Kanada, Almanya, Fransa, İsrail ve Yeni Zelanda gibi ülkeler bulunuyor. 

BM kurallarına göre, ev sahibi ülke, kendi bölgesinin oy birliğiyle seçilmek zorunda.

Ev sahibi olmak neden önemli?

1992 Rio Zirvesinde imzalanan BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesinin en üst karar organı COP, küresel iklim müzakerelerinin merkezini oluşturuyor. 

Zirveye ev sahipliği yapan ülke ülkenin avantajları, müzakerelerin gündemini belirlemede ağırlık kazanmak, uluslararası finansman ve iklim yatırımları çekmek için fırsat elde etmek ve küresel diplomatik etkisini artırmak olarak sıralanıyor.

Türkiye’nin, Kasım 2026’da Antalya’da düzenlenecek COP31’e başkanlık etmesiyle, küresel iklim politikalarında yeni bir diplomatik rol üstleneceği değerlendiriliyor.