Sahte ürün nasıl fark edilir?

Sahte ürünler her yerde karşınıza çıkabilir. Tanınmış e-ticaret sitelerinde, sosyal medya platformlarında ve hatta gerçek markaları taklit etmek için kurulmuş web sitelerinde. 

Hong Kong merkezli bir fikri mülkiyet koruma uzmanı olan Joe Simone, "Sorun o kadar büyümüş durumda ki... Sahtecilerin günümüzde neredeyse her şeyin sahte versiyonunu satmaya çalışabiliyor" diyor.

Özellikle koronavirüs sırasında online alışverişin yükselişi, sahte ürün pazarını körükledi.

Yapay zekâ destekli fikri mülkiyet ve marka koruma platformu MarqVision'ın kurucusu ve baş marka sorumlusu DK Lee, Business Insider'a yaptığı açıklamada bu durumun "işleri gerçekten sarstığını" söyledi. DK Lee, "Özellikle dünya ekonomisinin bu kadar darbe aldığı bir dönemde, herkesin bu uzun karantinalar için evde olması, sahtecilerin gelişebileceği bir ortam yarattı" diye konuştu. 

Aynı zamanda bazı markalar, salgının ekonomik etkilerinden dolayı sıkıştıkları için odak noktalarını ve paralarını taklit ürünleri denetlemekten uzaklaştırdı.

Önde gelen sahtecilikle mücadele kuruluşları tarafından sık sık atıfta bulunulan Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü, sahte ürünlerin dünya ticaretinin yüzde 3,3'ünü veya 509 milyar doları oluşturduğunu açıkladı. Diğer tahminlere göre bu malların satışı yılda 1,7 trilyon ila 4,5 trilyon dolar arasında değişiyor.

Sahte ürün satıcıları genel olarak iki tür müşteriyi hedef alıyor: Bilerek sahte ürün satın alanlar (örneğin çakma bir tasarımcı el çantası) ile gerçek ürünü satın aldığına inanıp kandırılanlar. 

Ticaret grupları Amazon, eBay ve Walmart gibi pazar yerlerinin satıcıları doğrulama konusunda daha katı olmaları için mücadele etti. Bu konuda bazı ilerlemeler kaydedildi: ABD'de kısa süre önce yürürlüğe giren Tüketicileri Bilgilendirme Yasası, çevrimiçi pazar yerlerinin satıcılarının kimliklerini açıklamalarını ve doğrulamalarını gerektiriyor.

Yine de uzmanlar, sahte ürünleri denetleme yükünün büyük ölçüde markalara düştüğünü söylüyor. American Apparel & Footwear Association'ın sürdürülebilirlik direktörü Jen Hanks, "Bir marka 250 küresel platformda uygulama yapmak zorunda... insanlar buna köstebek oyunu diyor" dedi. 

Tüketiciler de sahte ürünleri nasıl tespit edeceklerini öğrenerek bu sorunun üstesinden gelmeye yardımcı olabilirler. İşte uzmanlardan online alışveriş yaparken nelere dikkat etmeniz gerektiğine dair ipuçları:

Çok düşük fiyata dikkat

Eğer fiyat gerçek olamayacak kadar iyi görünüyorsa, muhtemelen öyledir. 

Uzmanlar, kontrol edilmesi gereken ilk şeylerden birinin satın aldığınız ürünün fiyatı olduğunu söylüyor.

Lee, "İnternette yüzde 70 indirimli bir şey bulursanız ve bu ikinci el değilse, bu genellikle göreceğiniz ilk kırmızı bayraktır" diyor. 

En iyisi yetkili satış sitelerindeki fiyatları çapraz kontrol etmek. Bu şekilde aldığınız fiyatın gerçekçi olup olmadığını görebilirsiniz.

Kim satıyor, nereden geliyor?

Satıcıyı ve ürünün menşeini belirleyin. Üçüncü taraf bir pazaryerinden alışveriş yapıyorsanız, ürünü kimin sattığına ve nereden geldiğine bakmak iyi bir fikirdir.

Yönetim danışmanlığı firması Kearney'de iletişim, medya ve teknoloji uygulamalarını yöneten Ben T. Smith IV, ABD'nin en büyük çevrimiçi pazaryeri olan Amazon'dan yasal bir ürün satın aldığınızdan emin olmanın iyi bir yolunun, çeşitli markaların "vitrinlerinden" alışveriş yapmak olduğunu söylüyor. Sitenin bu bölümleri, tescilli bir ticari markaya sahip olan ve Amazon tarafından incelenmiş belirli bir markayı vurgulamak için kullanılır. 

Bazen satıcının hesap adı da bazı ipuçları sağlayabilir.

Lee, "eBay'de doğrulanmış bir işletme hesabı yerine XYZ_321'den satın alıyorsanız, neredeyse körü körüne inanarak alışveriş yapıyorsunuz demektir" dedi. 

Satıcıyı sorgulamak önemli

Satıcının geçmişini daha derinlemesine araştırın.  Uzmanlar, resmi bir web sitesi veya iletişim bilgileri olup olmadığını görmek için satıcının adını Google'da aratmanız gerektiğini söylüyor.

Çevrimiçi varlığın olmaması kırmızı bayrak olabilir. Ayrıca bir ürünü iade etmeyi de zorlaştırabilir.

Simone, listede iletişim bilgileri yoksa, diğer müşterilerin yorum bırakıp bırakmadığını görmek için işletme adıyla birlikte "dolandırıcılık", "sahte" veya "şikâyet" kelimelerini Google'da aramayı deneyin diyor. Uluslararası Sahtecilikle Mücadele Koalisyonu (IACC) Başkanı Bob Barchiesi, "aranacak bir numara varsa deneyin. Eğer numara çalışmıyorsa, sahte olduğundan emin olabilirsiniz" hatırlatmasını yapıyor.  

Uzmanlar, bir satıcının profilinde "yeni açıldı" rozetinin de aranması gereken bir şey olduğunu söylüyor. Çünkü dolandırıcıların genellikle birden fazla hesap açıyor ve bunları kapatılmadan önce kısa bir süre çalıştırıyor. 

Yorumlara dikkat

Sahte yorumlara dikkat edin.  Yorumlar da sahtelerin tespit edilmesine yardımcı olabilir. Lee, binlerce sahte beş yıldızlı değerlendirme satın almanın kolay olduğunu, ancak çok sayıda yazılı değerlendirmenin sahtesini yapmanın çok daha zor olduğunu söylüyor.

Smith, "yazım hatalarına, kötü dilbilgisine ve çeşitli incelemelerdeki benzer ifadelere dikkat edin. Birkaç gün içinde birbiri ardına olumlu yorumlar geliyorsa, bunların gerçek olmaması ve bir dolandırıcının profilini hızla yükseltmeye çalışması muhtemeldir" diyor. 

Kullanılan görseller kaliteli mi?  

Ürün görsellerinin kalitesini gözden geçirin.

Sahte görselleri tespit etmek daha zor olabilir çünkü satıcıların listeleme için bir markanın resmi fotoğraflarını kullanması kolaydır. Yapay zekâ da gerçekçi ama sahte özel görseller oluşturmayı mümkün kılıyor. 

Yine de şüpheleriniz varsa satıcıya e-posta gönderip ürünün daha fazla fotoğrafını istemek iyi bir fikirdir. Fotoğraf sağlamazlarsa ve nedenini açıklamazlarsa, bu başka bir kırmızı bayrak olabilir.

Ambalaja dikkat

Ürün ambalajını inceleyin. Ürün elinize ulaştığında ambalajı yakından kontrol edin. 

"Ambalaj hasarlı, eski veya özensiz mi görünüyor? Bu uyarı işaretlerinden herhangi birini görürseniz, ürün pekâlâ sahte olabilir" diye uyarıyor IACC. Etiketlerdeki yazım hatalarına dikkat edin ve gönderildiği ülkenin bu ürünlerin genellikle üretildiği ülkelerle eşleşip eşleşmediğini kontrol edin.

Düzgün iade politikaları

Dostça iade politikaları olan sitelerden alışveriş yapın 

Uzmanlar, "gerçekten sahte bir ürün satın almaktan kaçınmak istiyorsanız, markanın kendi sitesinden veya yetkili bir satıcıdan satın alın" diyorlar. 

Ve her zaman alışveriş sitelerinin iade politikalarını kontrol edin. Simone, dostane iade politikalarının, sahte bir ürün aldığınızdan şüpheleniyorsanız iade etmenizi kolaylaştıracağını söylüyor.