KONULAR
Küresel savunma endüstrisi, koronavirüs kaynaklı küresel salgın ve bunun yarattığı ekonomik olumsuzluklara rağmen geçen yıl silah satışlarını artırdı.
Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü'nün (SIPRI) raporuna göre, 2020 yılında, dünyanın önde gelen 100 silah şirketi 531 milyar dolarlık silah ve askeri ihtiyaçlara yönelik satış yaptı.
SIPRI araştırması, bu artışın bir önceki yıla göre reel olarak yüzde 1,3'lük artış olduğunu gösteriyor. Bu, sektörün arka arkaya altıncı büyüme yılı.
SIPRI Askeri Harcama ve Silah Üretim Programı Araştırmacısı Alexandra Marksteiner, "Endüstri devleri, hükümetlerin askeri mal ve hizmetlere yönelik talepleri tarafından büyük ölçüde korunuyordu. Dünyanın çoğu yerinde askeri harcamalar arttı. Hatta bazı hükümetler Covid-19 krizinin etkisini azaltmak için silah endüstrisine yapılan ödemeleri hızlandırdı" dedi.
Bununla birlikte, askeri pazarda faaliyet göstermek, salgının ekonomik etkilerine karşı her yerde bağışıklık sağlamıyor. Örneğin Fransız silah üreticisi Thales, 2020 baharında silah satışlarında yüzde 5,8'lik bir düşüş olduğunu açıkladı. Bazı şirketler, ayrıca tedarik zinciri kesintileri ve teslimatlarda ciddi gecikme sorunlarıyla uğraşıyor.
Amerikan şirketleri ilk sıralarda
Amerika Birleşik Devletleri, ilk 100 sıralamasında 41 firmayla liderliği korudu. Amerikan şirketlerinin 2020'deki satışı 285 milyar doları buldu. Bu bir önceki yıla göre yüzde 1,9 artış anlamına geliyor.
Askeri malzeme satışlarının neredeyse yüzde 54'ünü yapan Amerikan şirketleri, 2018'de bu yana yüz sıralamasının ilk beş sırasını kaptırmadı.
ABD silah endüstrisi birleşme ve satın almalarla da sektöre damgasını vuruyor. Böylece ürün portföylerini genişletmek ve teklif verirken rekabet avantajı sağlıyorlar. Bu da ABD silah şirketlerini birleşmeye veya gelecek vaat eden girişimleri satın almaya yöneltiyor. Araştırmacısı Alexandra Marksteiner, "Bu eğilim özellikle uzay sektöründe çok belirgin. Northrop Grumman ve KBR, son yıllarda uzay teknolojisinde uzmanlaşmış yüksek değerli firmaları satın alan birkaç şirket arasında yer alıyor'' bilgisini aktarıyor.
Çin şirketleri ikinci sırada
Çin, ilk 100 arasında sıralamasında beş şirketiyle yer alıyor. 2019'dan yüzde 1,5 daha fazla olan tahmini 66,8 milyar avroluk satışla ikinci oldu.
SIPRI Kıdemli Araştırmacısı Dr. Nan Tian, "Son yıllarda, Çin silah şirketleri ülkenin askeri modernizasyon programlarından yararlandı ve askeri-sivil kaynaşmaya odaklandı" diyor ve ekliyor: ''Dünyadaki en gelişmiş askeri teknoloji üreticilerinden bazıları haline geldiler. Örneğin NORINCO, BeiDou askeri-sivil navigasyon uydu sistemini birlikte geliştirdi ve gelişmekte olan teknolojilere katılımını derinleştirdi.''
Avrupa silah şirketleri
Üçüncü en büyük payı oluşturanlar ise İngiltere merkezli silah şirketleri oldu.
İlk 100'deki 26 Avrupa silah şirketi, toplam silah satışlarının yüzde 21'ini, başka bir anlatımla 109 milyar dolarlık bölümünü oluşturuyor. Yedi İngiliz şirketleri BAE Systems tarafından 2019 Silah satışları ile karşılaştırıldığında yüzde 6,2 artışla 2020 yılında 37,5 milyar dolarlık satış kaydetti.
İlk 10'da yer alan diğer Avrupa merkezli silah şirketlerinin satışı ise 24 milyar dolar. Bu bir önceki yıla göre yüzde 6,6 artış anlamına geliyor.
SIPRI Askeri Harcama ve Silah Üretim Programı Direktörü Dr. Lucie Béraud-Sudreau, şunları söylüyor:
"İlk 100'deki altı Fransız şirketinin toplam silah satışları yüzde 7,7 düştü. Bu önemli düşüş, büyük ölçüde Dassault tarafından Rafale savaş uçaklarının teslimat sayısındaki yıldan yıla keskin bir düşüşten kaynaklandı. Safran'ın silah satışları, nişan ve navigasyon sistemlerinin artan satışları sayesinde arttı.'
İlk 100'de yer alan dört Alman firmasının silah satışları 2020'de 8,9 milyar dolara ulaştı. Bu 2019'a göre yüzde 1,3'lük bir artışı ifade ediyor. Bu firmalar birlikte, ilk 100'ün toplam silah satışlarının yüzde 1,7'sini oluşturuyor. En büyük Alman silah üreticisi Rheinmetall, yüzde 5,2'lik bir satış artışı sağladı. Gemi yapımcısı ThyssenKrupp ise yüzde 3,7'lik bir düşüş bildirdi.
Rusya'nın silah satışları düşüşte
İlk 100'de yer alan dokuz Rus şirketinin toplam silah satışları 2019'da 28,2 milyar dolardan 2020'de 26,4 milyar dolara düştü. Bu bir önceki yıla göre yüzde 6,5 düşüş anlamına geliyor. Rakamlar, Rus şirketlerinin ilk 100'deki silah satışlarının zirve yaptığı 2017'den bu yana gözlemlenen düşüş eğiliminin devam ettiğini gösteriyor. İlk 100 silah satışının yüzde 5'ini Rus firmaları oluşturuyor.
İlk 100 arasında silah satışlarında en keskin düşüşlerden bazıları Rus firmaları tarafından kaydedildi. Bu, 2011-20 Devlet Silahlanma Programı'nın sona ermesi ve teslimat programlarında pandemi ile ilgili gecikmelerle aynı zamana denk geldi. Almaz-Antey ve United Shipbuilding Corporation, silah satışlarının sırasıyla yüzde 31 ve yüzde 11 düştüğünü gördü. United Aircraft Corporation ise silah satışlarını yüzde 16 artırdı.
Rus silah endüstrisindeki bir diğer önemli gelişme, ürün hatlarının çeşitlendirilmesiydi. Rus şirketleri şu anda sivil satış paylarını 2025 yılına kadar toplam satışlarının yüzde 30'una ve 2030 yılına kadar yüzde 50'ye çıkarmak için bir hükümet politikası uyguluyor.
İlk 100'deki diğer önemli gelişmeler
Toplu olarak bakıldığında, ABD, Çin, Rusya ve Avrupa dışındaki ilk 100'deki şirketlerin silah satışları bir önceki yıla göre yüzde 3,4'lük artış göstererek, 2020'de 43,1 milyar doları buldu. Bu, ilk 100'ün toplam silah satışlarının yüzde 8,1'ini temsil ediyor.
İlk 100'de listelenen üç İsrailli şirketin silah satışları 10,4 milyar dolara, yani toplamın yüzde 2.0'ına ulaştı.
Sıralamadaki beş Japon şirketinin toplam silah satışları 2020'de 9,9 milyar dolar veya toplamın yüzde 1,9'uydu.
Dört Güney Koreli şirket sıralamaya dahil edildi. Birleşik silah satışları, 2020'de yıllık yüzde 4,6 artışla 6,5 milyar dolara ulaştı.
İlk 100'deki üç Hintli şirketin kombine silah satışları yüzde 1,7 arttı. 2020'de, Hindistan Hükümeti, silah üretiminde kendine güveni desteklemek için belirli türdeki askeri teçhizatın ithalatını aşamalı olarak yasakladığını duyurdu.