TBMM Başkanvekili Karaca'nın uygulaması tartışma yarattı

Genel Kurul Birleşimini yöneten TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca'nın, Milli Egemenlik Haftası dolayısıyla Anayasa Mahkemesi'nin Can Atalay kararından bir bölüm okutması tartışma tartışma yarattı. 

Genel Kurul birleşiminde, siyasi partilerin grup başkanvekilleri kalp rahatsızlığı geçiren TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder ile ilgili geçmiş olsun dileklerini paylaştılar. 

Tutanaklara göre, Karaca, daha sonra genel kurula şöyle seslendi:

"Sayın milletvekilleri, şimdi yapacağım konuşmaya, eminim, Sayın Meclis Başkan Vekilimiz Sırrı Süreyya Önder en çok memnun olacak; çok mutlu olacağı bir konuşma. Aramıza sağsalim döndüğünde de -inanıyorum ve diliyorum- bu konuşmadan dolayı ilk memnuniyet ifadesinde bulunacak kişinin, vekilimizin ve Meclis Başkan Vekilimizin kendisi olacağını burada ifade etmek isterim.

Değerli milletvekilleri, Anayasa’nın 6'ncı maddesinde, şu arkamızda yazılı olan ve Anayasa'nın amir hükmü olan, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğu düzenlemesini bir kez daha hatırlatmakta fayda görüyoruz. Önümüzdeki hafta, Ulusal Egemenlik Haftası'nı hep birlikte bu Mecliste bir araya gelerek konuşacağız ve o gün, millet egemenliğinin, egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğu ve milletin de bu egemenlik hakkını, belirli süre için seçtiği biz ve siz sayın milletvekilleri aracılığıyla kullanması gerektiği yönündeki düzenlemeyi hepimiz bir kez daha hatırlamak durumundayız diye düşünüyorum. 

Bu nedenle, Hatay halkının iradesiyle seçilmiş Hatay Milletvekili Sayın Can Atalay'ın, Anayasa'mızın 6'ncı maddesinde düzenlenmiş olan ve kayıtsız şartsız egemenlik hakkını burada temsil etmek üzere seçilen sayın milletvekili arkadaşımızın, seçildiği günden bu yana üzerine aldığı o görevi ifa edemediği ve bu nedenle de bunun egemenlik hakkının kullanımında Anayasa'ya ve hukuk düzenine uygun olmadığı burada defalarca dile getirildi. Bu nedenle, Anayasa'mızın 153'üncü maddesine göre Anayasa Mahkemesi kararlarının, başta yasama organı olmak üzere tüm kurum ve kuruluşları bağlayıcı olduğu aşikâr olması ve amir hüküm olması hasebiyle, bugün, Millî Egemenlik Haftası'na girdiğimiz bu süreçte bir kez daha hatırlatmak bakımından Anayasa Mahkemesi kararının hüküm kısmının okutulmasına karar verdim. Bu nedenle bu hüküm kısmını Sayın Katip Üyesi arkadaşıma okutuyorum." 

Tutanaktaki not

Tutanaklarda Karaca'nın bu konuşmasına ilişkin "Bu bölümde, Türkiye Büyük Millet Meclisi gündeminde yer almayan bir okuma işlemi TBMM İçtüzüğü’ne aykırı olarak yapılmıştır" notu düşüldü. 

CHP'li Kâtip Üye Sibel Suiçmez (Trabzon) AYM kararının hüküm bölümünü okudu.

Katip üye Sibel Suiçmez okudu

AYM kararından Suiçmez'in okuduğu bölüm şöyle:

"Hüküm:

A. Seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkının, kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ve bireysel başvuru hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilir olduğuna oybirliğiyle,

B. 1. Anayasa’nın 148. maddesinde güvence altına alınan bireysel başvuru hakkının ihlal edildiğine oybirliğiyle,

2. Anayasa’nın 67. maddesinde güvence altına alınan seçilme ve siyasi faaliyette bulunma hakkı ve Anayasa’nın 19. maddesinde güvence altına alınan kişi hürriyeti ve güvenliği hakkının ihlal edildiğine oy çokluğuyla..."

"...C. Kararın bir örneğinin Anayasa Mahkemesinin icra edilmemiş olan Şerafettin Can Atalay (2) kararı ile eldeki başvuruya ilişkin Şerafettin Can Atalay (3) kararında tespit edilen hak ihlallerinin ortadan kaldırılmasına yönelik olarak İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesince başvurucunun yeniden yargılanmasına başlanması, mahkûmiyet hükmünün infazının durdurulması, ceza infaz kurumundan tahliyesinin sağlanması ve yeniden yapılacak yargılamada durma kararı verilmesi şeklindeki işlemlerin yerine getirilmesi için anılan mahkemeye esas no. (2021/178)'e gönderilmesine oybirliğiyle...

...Kararın bir örneğinin bilgi için ve ilgileri nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisine, Adalet Bakanlığına ve Hâkimler ve Savcılar Kuruluna gönderilmesine 21/12/2023 tarihinde karar verildi."

AK Parti'den itirazlar 

Bu sırada AK Parti'li Kâtip Üye Havva Sibel Söylemez (Mersin) Başkanlık Divanı'nı terk etti. AK Parti'liler "Katip üyenin terk ettiğini ve başkanlık divanının oluşmadığı" itirazında bulundular ve okuma işleminin usule aykırı olduğunu söylediler

Karaca, Suiçmez'in okuma işlemini bitirmesinin ardından, gündemdeki işlerin tamamlandığını belirterek, 22 Nisan 2025 Salı günü saat 15.00'te toplanmak üzere birleşimi kapattı. 

Bu sırada, AK Parti Grup Başkanvekili Leyla Şahin Usta'nın "Sayın Başkanım, oturum zaten kapanmıştır, sizin yaptığınız işlemin hiçbir geçerliliği yoktur" diye seslendiği duyuldu.  

Numan Kurtulmuş'tan tepki

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş, daha sonra yaptığı açıklamada uygulamaya tepki göstererek, yapılan işlemi "yetki aşımı" olarak niteledi ve "yok hükmünde olduğunu" belirterek, "Anayasa ve İçtüzük'ten kaynaklanan yetkilerini kullanacağını" ifade etti. 

Numan Kurtulmuş açıklamasında şu ifadelere yer verdi:

"Genel Kurul’un 16 Nisan 2025 tarihli 77’nci Birleşimi’nin açılmasından önce yapılan Danışma Kurulu Toplantısı’nda, TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder’in sağlık durumu münasebetiyle bugün Genel Kurul’da sadece grup başkanvekillerinin geçmiş olsun temennisinde bulunması ve akabinde Genel Kurul’un çalışmalarına devam etmemesi kararlaştırılmış, ayrıca 17 Nisan 2025 tarihinde de Genel Kurul’un toplanmaması yönünde bütün siyasi parti gruplarının oy birliğiyle Danışma Kurulu önerisi imzalanmıştır.

Genel Kurul’da söz alan siyasi partilerin temsilcileri TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder için geçmiş olsun dileklerini sunmuştur. Danışma Kurulu’nda oluşan bu ortak iradeye rağmen birleşimin sonunda TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca, Anayasa’ya, İçtüzük’e ve teamüllere aykırı olarak, Kâtip Üye Sibel Suiçmez’e Anayasa Mahkemesinin Can Atalay hakkında vermiş olduğu kararın hüküm kısmını okutmuştur. 

'Hukuken yok hükmündedir'

TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca’nın Anayasa’ya, İçtüzük’e ve teamüllere aykırı olarak bir metni kâtip üyeye okutması hem yetki aşımı hem de hukuken yok hükmündedir. 

Genel Kurul’da TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder’e bütün siyasi partiler tarafından geçmiş olsun mesajlarının verildiği oturumda teamüllere ve siyasi nezakete sığmayan bir davranışla TBMM hukuka aykırı bir uygulamaya maruz bırakılmıştır. Bu davranış aynı zamanda TBMM Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder’in şahsına yapılmış bir saygısızlıktır.

Ayrıca; İçtüzük’ün 15’inci maddesine göre TBMM Başkanvekilleri, Genel Kurul birleşimlerini TBMM Başkanı adına yönetir. Başkanvekillerinin hangi birleşim ve oturumları yöneteceğini, gündemin 'Başkanlığın Genel Kurula Sunuşları' kısmında yer almasını ve gündeme girecek işleri TBMM Başkanı belirler. Hiçbir TBMM Başkanvekili, TBMM Başkanı’nın iradesi hilafına, temsil ettiği bu makamın yetkilerini kullanamaz. TBMM Başkanı tarafından belirlenmeyen herhangi bir husus, Genel Kurul gündemine getirilemez. 

TBMM Başkanı olarak Yüce Meclis’in saygınlığını korumak adına, hukuken yok hükmündeki bu tutumlarıyla görevlerini kötüye kullanan TBMM Başkanvekili Gülizar Biçer Karaca ve Kâtip Üye Sibel Suiçmez’i kınıyor, haklarında Anayasa ve İçtüzük’ten kaynaklanan yetkilerimi kullanacağımı beyan ediyorum."