ABD Başkanı Joe Biden bugün yayımladığı mesajda 24 Nisan 1915 olayları için “soykırım” kelimesini kullandı.
Beyaz Saray resmi internet sitesinde yayımlanan konuşma metnine göre, konuşmasının hemen başında “Osmanlı dönemi Ermeni soykırımı” ifadesini kullanan Biden, “Büyük Felaket’in kurbanlarını saygıyla anıyoruz ki, olanların dehşeti asla tarihte kaybolmasın. Ve hatırlayalım ki, bütün biçimleri içinde nefretin yıpratıcı etkisine karşı her zaman uyanık olalım” dedi.
Ermeni halkının yaşadıklarını “bir suç isnat etmek için değil, olanların bir daha asla tekrarlanmamasını sağlamak için” tanıdıklarını belirten Biden, “bugün kaybettiklerimizi saygıyla anarken, aynı zamanda gözümüzü geleceğe – çocuklarımız için kurmak istediğimiz dünyaya- çevirelim. Gelin dünyadaki bütün insanlar için iyileşme ve uzlaşma peşinde koşalım” dedi.
Biden konuşmasını, “Amerikan halkı 106 yıl önce bugün başlayan soykırımda yok olan bütün Ermenileri saygıyla anıyor” diyerek tamamladı. (SAMİ OĞUZ)
Eski başkanların tutum
Biden’dan önceki ABD Başkanları “Ermeni Anma Günü” dolayısıyla her yıl 24 Nisan’da yaptıkları açıklamalarda, 1915 olayları için “soykırım” yerine, “felâket”, “büyük felâket”, “tarihin karanlık dönemi” ya da “korkunç katliamlar” gibi ifadeler kullanmıştı.
Biden, seçim kampanyası döneminde “Ermeni soykırımı''nı tanıyacağını belirtmiş, Kongre’de her iki siyasi gruptan da 100’den fazla üye de Biden’a gönderdikleri mektupta, “Ermeni Soykırımı''nın Başkan tarafından ilk defa resmen tanınmasını istemişti.
Eski Başkanlardan Ronald Reagan, 22 Nisan 1981’de “Holokostu Anma Günü” nedeniyle yaptığı açıklamada, Yahudi Soykırımı'nın kurbanlarını anmıştı. Açıklamada Reagan, "Öncesinde gerçekleşen Ermeni soykırımı ve sonrasında gelen Kamboçyalı soykırımı gibi Holokost'tan alınan dersler asla unutulmamalıdır" demişti.
Ermeni diasporası, Reagan'ın bu cümlesiyle “soykırımı” tanıyan ilk ABD Başkanı olduğunu öne sürmüştü.
Reagan'dan sonra George Bush, 1990 yılında sözde “soykırımın” 75'inci yıldönümü nedeniyle bir açıklama yapmıştı. Baba Bush, 1915 olaylarını “1915-1923 arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun yöneticilerinin elinde yaşanan korkunç katliamlar” olarak nitelendirdi.
Amerikan Senatosu 2019 yılında, 1915 olaylarını oybirliğiyle “soykırım” olarak kabul ettiğini açıklamış, ancak Donald Trump yönetimi, 1915 olaylarını “soykırım” olarak görmediğini ilan etmişti. Trump, 1918 olaylarını “tarihin karanlık dönemi” olarak nitelendirmişti.
Ankara’nın 1915 Olayları diye tanımladığı Osmanlı İmparatorluğu’ndaki yüz binlerce Ermeni vatandaşın zorunlu göçe tabi tutulmasını “soykırım” olarak resmen kabul eden ülke sayısı ise 31.
“Ermeni soykırımını” resmen tanımış olan ülkelerin listesi şöyle:
Almanya, Arjantin, Avusturya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Bulgaristan, Kanada, Şili, Kıbrıs Rum Yönetimi, Çekya, Ermenistan, Fransa, Yunanistan, İtalya, Libya, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Hollanda, Paraguay, Polonya, Portekiz, Rusya, Slovakya, İsveç, İsviçre, Suriye, Vatikan, Venezuela ve Uruguay.
Büyük Britanya’nın bileşenleri olan Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda da soykırımı tanıyor. İngiltere’nin bu yönde bir kararı yok.
İspanya'da da Bask Parlamentosu da 19415 olaylarının “soykırım” olarak tanımlayan bir deklarasyonu kabul etti. Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaleti de 1915 olaylarını “soykırım” olarak kabul ediyor. (CEYHUN ERGÜVEN)
