Küresel yenilenebilir enerji kapasitesi 4.448 GW'ya ulaştı

Küresel yenilenebilir enerji kapasitesi 2024 yılında 4.448 gigawatt'a (GW) ulaştı. En yüksek kapasite artışı güneş enerjisinde yaşandı, onu rüzgar enerjisi izledi. 

Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) tarafından yayınlanan "Yenilenebilir Kapasite İstatistikleri 2025" raporu , 2024 yılında yenilenebilir enerji kapasitesinde 4.448 GW'a ulaşan büyük bir artış olduğunu gösteriyor. Geçen yılki 585 GW'lık ekleme, toplam kapasite genişlemesinin yüzde 92,5'lik bir payını ve rekor bir yıllık büyüme oranını (yüzde 15,1) gösteriyor.

2024, yenilenebilir enerji kapasitesi ve büyümesinde bir başka dönüm noktası olsa da, ilerleme hâlâ 2030 yılına kadar kurulu yenilenebilir enerji kapasitesini üç katına çıkarma küresel hedefiyle uyumlu hale getirmek için gereken 11,2 Terawat'ın gerisinde kalıyor. Bu hedefe ulaşmak için yenilenebilir kapasitenin 2030 yılına kadar yıllık yüzde 16,6 oranında artması gerekiyor.

Coğrafi farklılıklar 

Kapasite artışındaki ilerleme önemli coğrafi farklılıkları yansıtıyor. Önceki yıllarda olduğu gibi, artışın çoğu Asya'da gerçekleşti ve en büyük pay Çin tarafından sağlandı. Bu küresel eklenen kapasitenin neredeyse yüzde 64'ünü oluşturuyor. 

Orta Amerika ve Karayipler ise yalnızca yüzde 3,2 ile en az katkıda bulundu. 

G7 ve G20 ülkeleri sırasıyla 2024'te yeni kapasitenin yüzde 14,3'ünü ve yüzde 90,3'ünü oluşturdu.

Türkiye'nin durumu 

Rapora göre Türkiye'nin toplam yenilenebilir enerji kapasitesi 2023 yılında 58.764 MW iken 2024 yılında 68.984 MW'a ulaştı. 

Bu toplam kapasitede 32.386 MW ile hidroelektrik ilk sırada yer alıyor. Onu 19.883 MW güneş enerjisi ve 12.973 MW ile rüzgar enerjisi izliyor. 

En yüksek artış güneş enerjisinde

Güneş ve rüzgar enerjisi en fazla büyümeye devam etti ve 2024'te tüm net yenilenebilir eklemelerin yüzde 96,6'sını oluşturdu. Kapasite artışının dörtte üçünden fazlası, yüzde 32,2 artışla 1.865 GW'a ulaşan güneş enerjisinde gerçekleşti, bunu yüzde 11,1 büyüyen rüzgar enerjisi izledi.

Bazı bölgelerdeki yenilenemeyen enerjinin büyük net devre dışı bırakılması, yenilenebilir kapasitenin yükselen eğilimine katkıda bulundu. Ancak, 2030 yılına kadar yenilenebilir kapasiteyi üç katına çıkarma hedefine ve Paris Anlaşması'na ulaşmak için daha fazla şey yapılması gerekiyor. 

Teknolojilere göre durum 

Kullanılan teknolojilere göre durum şöyle:

-Güneş : Güneş enerjisine dayalı üretim geçen yıl 451,9 GW arttı. Çin tek başına toplam genişlemeye 278 GW katkı sağladı, onu Hindistan (24,5 GW) takip etti.

-Hidroelektrik (pompalı depolamalı hidroelektrik hariç): Kapasite 1.283 GW'a ulaştı ve Çin'in öncülüğünde 2023'ten bu yana önemli bir toparlanma gösterdi. Etiyopya, Endonezya, Nepal, Pakistan, Tanzanya ve Vietnam her biri 0,5 GW'tan fazla ekledi.

-Rüzgar : Rüzgar enerjisi genişlemesi, 2024 yılı sonunda toplam 1.133 GW kapasiteye düşerek hafif bir düşüş gösterdi. Genişlemeye bir kez daha Çin ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) hakim oldu.

-Biyoenerji : 2023'teki 3,0 GW'lık artışa kıyasla 2024'te kapasitede 4,6 GW'lık artışla genişleme toparlandı. Büyüme, her biri 1,3 GW'lık eklemelerle Çin ve Fransa tarafından yönlendirildi.

-Jeotermal : Jeotermal enerji, Yeni Zelanda'nın öncülüğünde, Endonezya, Türkiye ve ABD'nin takip ettiği toplamda 0,4 GW arttı.

-Şebeke dışı elektrik (Avrasya, Avrupa ve Kuzey Amerika hariç): kapasite genişlemesi neredeyse üç katına çıkarak 1,7 GW artarak 14,3 GW'a ulaştı. Büyüme, 2024 yılına kadar 6,3 GW'a ulaşan şebeke dışı güneş enerjisi tarafından domine edildi.

İşbirliklerini artırma çağrısı

IRENA Genel Müdürü Francesco La Camera, raporda yer alan değerlendirmesinde şunları dile getiriyor: 

 “Her yıl tanık olduğumuz yenilenebilir enerjilerin sürekli büyümesi, yenilenebilir enerjilerin ekonomik olarak uygulanabilir ve kolayca dağıtılabilir olduğunun kanıtıdır. Her yıl kendi genişleme rekorlarını kırmaya devam ediyorlar, ancak aynı zamanda büyük bölgesel eşitsizlikler ve 2030 son tarihi yaklaşırken saatin tik takları gibi aynı zorluklarla karşı karşıyayız.

Ekonomik rekabet gücü ve enerji güvenliği günümüzde giderek daha büyük bir küresel endişe haline gelirken, yenilenebilir enerji kapasitesini hızla genişletmek, iş fırsatlarından yararlanmak ve enerji güvenliğini hızlı ve sürdürülebilir bir şekilde ele almak anlamına geliyor. Hükümetleri, yenilenebilir enerji hedeflerinin net bir taslağını çizmek için bir fırsat olarak bir sonraki Ulusal Olarak Belirlenmiş Katkılar (NDCs 3.0) turunu kullanmaya ve uluslararası toplumu da Küresel Güney ülkelerinin hedeflerini desteklemek için iş birliklerini artırmaya çağırıyorum." 

Ekonomileri de yeniliyor 

Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres , bu olağanüstü ilerleme hakkında şu değerlendirmeyi yaptı: 

"Yenilenebilir enerji, fosil yakıt çağını sonlandırıyor. Rekor kıran büyüme, iş yaratıyor, enerji faturalarını düşürüyor ve havamızı temizliyor. Yenilenebilir enerji ekonomileri yeniliyor. Ancak temiz enerjiye geçiş daha hızlı ve daha adil olmalı - tüm ülkelere ucuz, temiz yenilenebilir enerjiden tam olarak yararlanma şansı verilmeli."