Putin ve Trump Alaska'da bir araya geldi

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve ABD Başkanı Donald Trump, Ukrayna savaşına odaklanan tarihî bir zirve için Alaska eyaletinin Anchorage kentinde görüştü. 

Görüşmede Ukrayna'da ateşkes konusunda uzlaşma çıkmadı. Trump'ın ifadesiyle "Tam bir mutabakat sağlanamadı", Putin'in ifadesiyle "tarafların pozisyonlarını netleştirdiği" bir görüşme oldu. 

Putin ile Trump’ı getiren uçaklar, neredeyse aynı anda Anchorage’a ulaştı ve Trump Putin’i pistte karşıladı.

Yedi yıl aradan sonra ilk kez bir araya gelen iki liderin karşılaştıklarında ve fotoğraf çektirecekleri platforma kırmız halı üzerinde yürürken hararetli bir şekilde konuşmaları dikkat çekti.

Önünde “Alaska 2025" yazan platformda liderlerin fotoğraf çektirmesi sırasında Amerikan savaş uçakları Alaska semalarında uçtu.

Putin ve Trump önce tercümanlar aracılığıyla bir süre başbaşa görüştü. Daha sonra heyetler arasında görüşmelere geçildi. 

Trump-Putin görüşmesinin ilk bölümü “üçlü” formatta yapıldı. Rusya tarafında Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yuriy Uşakov, ABD tarafında da Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile ABD liderinin özel temsilcisi Steven Witkoff'un yer aldı. 

Putin ve Trump, dar kapsamlı görüşmelerin başında açılış konuşması yapmaktan kaçındı. 

Anchorage'daki oldukça küçük basın odasına girerken gülümsüyorlardı. Putin ve Trump, basın toplantısında “Barışı sürdürmek” yazılı bir pankart önünde konuştu.

Putin: "Oldukça detaylı ve faydalıydı"

Putin ve Trump, üç saat süren toplantıların ardından düzenlenen basın toplantısında görüşmelerin “yapıcı bir atmosferde geçtiğini” bildirdi. 

Rusya lideri, “Bizim görüşmelerimiz yapıcı ve karşılıklı saygı atmosferinde geçti, oldukça detaylı ve faydalıydı" dedi.

Putin, Ukrayna savaşının zirvenin temel konularından biri olduğunu belirterek, “ABD yönetimi ve Trump’ın Ukrayna krizinin çözümüne yönelik girişimlerde bulunduğunu görüyoruz” diye konuştu.

“ABD Başkanı Trump ile görüşmemiz yapıcı, karşılıklı saygıya dayalı ve faydalı geçti. Rusya ve ABD için işbirliğine dönmek önemlidir” diyen Putin, “Rusya ve ABD zirvesinde her iki taraf da sonuca odaklıydı” değerlendirmesinde bulundu. 

“Trump’ın, Ukrayna krizinin çözümüne destek olmak istediğini belirten Putin, “Rusya ile ABD liderleri arasında diyalog vakti gelmişti. Diyaloğa geçmek, çatışmadan uzaklaşmak gerekiyordu” diye konuştu.

Trump: "(Ateşkes) Oraya ulaşamadık"

Trump, açıklamasının başında, Putin'in sözlerinin “çok derin” olduğunu söyledi. ABD Başkanı daha sonra NATO müttefiklerini ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'yi arayarak, son gelişmeleri bildireceğini söyledi.

Trump, ABD'nin “kısa sürede dünyanın en sıcak ülkesi” haline geldiğini ve “Başkan Putin ile her zaman harika bir ilişkisi olduğunu” kaydetti.

Trump, özellikle olası bir ateşkes konusunda net bir açıklama yapmasa da, anlaşma sağlanamamış gibi görünse de, toplantının “son derece verimli” olduğunu belirtti.

Trump, ateşkes hakkında, “Oraya ulaşma şansımız çok yüksek, ama ulaşamadık” diye ekledi.

Trump, “Bu toplantı çok verimli geçti. Gerçekten büyük ilerleme kaydettik” dedi.  “Birçok konuda anlaşmaya vardık” diyen ABD Başkanı, “Ancak birkaç önemli konuda henüz tam olarak anlaşamadıklarını” bildirdi.

ABD başkanı, “Çok yakında görüşürüz... Vladimir” diyerek konuşmasını sonlandırdı ve Putin de İngilizce olarak “Çok yakında Moskova'da” diye yanıt verdi.

Trump'ın sözlerinden, üç saatlik görüşmede neyin kararlaştırıldığına ilişkin net bir bilgi çıkmadı.

“Kardeş ülke”

Rusya Devlet Başkanı, Trump ile görüşmesinin ardından Ukrayna'yı “kardeş ülke” olarak nitelendirirken, tam da o sırada Rus ordusunun balistik füze fırlatma tehdidi nedeniyle Ukrayna'nın orta ve doğu bölgelerinde hava saldırısı alarmı verildi.

Putin, Ukrayna'ya karşı yürütülen topyekûn savaşa atıfta bulunarak, “Bizim için Ukraynalılar kardeş bir ulustur. Ve olan her şey bir trajedidir ve bizi incitmektedir” dedi. 

Putin daha sonra, Moskova'nın işgalinin “temel nedenleri” olarak adlandırdığı konular hakkında geleneksel söylemini aktardı. Rusya lideri, özellikle “Ukrayna'nın güvenliği kesinlikle sağlanmalıdır ve biz bunun için çalışmaya hazırız” dedi, ancak ne demek istediği konusunda daha fazla ayrıntı ve bilgi vermedi.

Putin, “Moskova, Avrupa başkentlerinin bu sürece engel çıkarmayacağını ve kaydedilen ilerlemeyi bozmaya çalışmayacağını umuyor” diye ekledi. 

Putin, basın toplantısından sonra Elmendorf-Richardson Ortak Üssünden ayrılarak, Anchorage dışındaki Fort Richardson Ulusal Mezarlığına gitti. Putin burada gömülü olan Sovyet pilotlarının mezarlarını ziyaret etti ve çiçek bıraktı.

"Taraflar pozisyonlarını netleştirdi"

Putin, Trump ile görüşmesinden sonra düzenlenen basın toplantısında zirvenin genel havasını değerlendirirken, görüşmenin "tarafların pozisyonlarını netleştirmek açısından verimli geçtiğini" belirtti. 

Rus lider, iki ülke arasındaki diyaloğun sürdürülmesi gerektiğine dikkat çekerken, özellikle stratejik istikrar ve bölgesel güvenlik konularında ilerleme kaydedildiğini ifade etti.

ABD Başkanı Donald Trump da, Alaska'daki tarihî zirvenin ardından yaptığı açıklamada taraflar arasında henüz nihaî bir anlaşmaya varılamadığını duyurdu. "Tam bir mutabakat sağlayamadık" diyen Trump, buna rağmen görüşmelerin verimli geçtiğini ve önemli ilerlemeler kaydedildiğini belirtti, ancak "anlaşma sağlanana kadar anlaşma yok" dedi.

Trump'ın basın toplantısında yaptığı değerlendirmeler dikkat çekiciydi: "Bugün büyük ilerleme kaydettik" ifadesini kullanan ABD Başkanı, "Hedefimize tam olarak ulaşamadık ama önemli mesafe katettik" diye konuştu. 

Gözlemcilere göre, bu açıklamalar, görüşmelerin temel konularında tarafların yakınlaşma sağladığını, ancak nihaî uzlaşının henüz mümkün olmadığını gösteriyor.

Aynı kaynaklara göre, özellikle Ukrayna krizi ve bölgesel güvenlik meselelerinde tarafların pozisyonlarını netleştirdiği anlaşılıyor. Trump'ın "ilerleme" derken, aynı zamanda "tam mutabakat" sağlanamadığını belirtmesi, bazı kritik konularda görüş ayrılıklarının devam ettiğine işaret ediyor. 

Diplomatik kaynaklar, bu ayrılıkların, özellikle Ukrayna'nın geleceği ve bölgesel güvenlik düzenlemeleri konusunda yoğunlaştığını aktarıyor.

Trump'ın açıklamalarından, ekonomik işbirliği ve stratejik silahların kontrolü gibi konularda daha olumlu gelişmeler kaydedildiği anlaşılıyor.  Her iki lider de diyaloğun sürdürülmesi gerektiği konusunda hemfikir görünüyor.

Savaş uçakları

Trump, havaalanında Putin'i karşılarken, aralarında B-2 hayalet bombardıman uçağının da bulunduğu Amerikan savaş uçakları Anchorage semalarında uçtu.

Amerikan kaynaklarına göre, bombardıman uçakları dünkü zirve öncesinde toplantısın düzenlendiği hava üssüne getirildi.

Hayalet B-2 bombardıman uçakları, Haziran ayında İran'daki nükleer tesislerine karşı yürütülen “Midnight Hammer” operasyonunda kullanılmıştı.

Heyetlerde kimler vardı?

Heyetlerde her iki ülkeden bazı bakanlar da yer aldı. 

Rusya’dan görüşmelere katılacak heyette Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Devlet Başkan Yardımcısı Yuri Uşakov, Savunma Bakanı Andrey Belusov, Maliye Bakanı Anton Siluanov, Rusya Doğrudan Yatırım Fonu Başkanı Kirill Dmitriyev bulundu. 

ABD’den zirveye katılacak üst düzey isimler ise Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Maliye Bakanı Scott Bessent, Ticaret Bakanı Howard Lutnick, CIA Direktörü John Ratcliffe ve Özel Temsilci Steven Witkoff'den oluştu. 

Neden Alaska?

Rusya Devlet Başkan Yardımcısı Yuriy Uşakov, Putin ve Trump’ın Alaska’da “Rusya’nın Amerika’daki toprağı” olarak bilinen bölgede buluşacağını söyledi. 

Uşakov, Alaska’nın 1732’de Rusya tarafından keşfedildiğini ve 1867’de ABD’ye satıldığını hatırlatmıştı.

Uşakov ayrıca, Çukotka ve Alaska’nın sadece 86 km uzaklıkta olduğunu ve ekonomik çıkarların kesiştiğini belirtmişti.

Uşakov zirvenin yapılacağı Elmendorf-Richardson Askeri Üssü yakınındaki anıt mezarın, iki ülke halklarının savaş kardeşliğini ve İkinci Dünya Savaşındaki ortak mücadeleyi hatırlattığını ifade etmişti.

Putin ve Trump görüşmeleri

Alaska Zirvesi, iki liderin yedinci yüz yüze görüşmesi olacak ve Trump’ın ikinci başkanlık dönemindeki ilk buluşması niteliğini taşıyoyr.

Putin ve Trump'ın bugüne kadarki yüz yüze görüşmeleri şöyle:

-2017'de G20 Hamburg zirvesi

-2017 Vietnam APEC zirvesi

-2018’de Helsinki Zirvesi

-2018'de Paris'te Birinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin 100’üncü yıldönümü etkinlikleri

-2018'de Arjantin'deki G20 zirvesi

-2019'da Japonya'nın Osaka kentinde düzenlenen G20 zirvesi

İki lider arasında 2025 başından itibaren ise telefon görüşmeleriyle temas sürdürülmüştü ve Trump ile Putin altı kez telefonda görüşmüştü. Sonuncusu ise 3 Temmuz'da, ABD'nin ulusal bayramı Bağımsızlık Günü'nün arifesinde yapıldı.