Hamas ateşkesi kabul ettiğini açıkladı, İsrail temkinli
Hamas, İsrail'in yaklaşık 100.000 Filistinlinin güneydeki Refah kentini boşaltmaya başlaması çağrısının saatler sonra, Gazze'de İsrail'le yedi aydır süren savaşı durdurmak için Mısır-Katar'ın ateşkes önerisini kabul ettiğini açıkladı.
Bir Hamas yetkilisi "altı haftalık bir ateşkes üzerinde anlaştık" dedi, ancak İsrail açıklamaları oldukça temkinli karşıladı.
İsrail YNetNews’e göre, üst düzey bir İsrailli yetkili anlaşmayı "İsrail'in katılımı olmadan tek taraflı bir teklif. Mısırlılarla görüştüğümüz teklif bu değildi. Bu Hamas'ın İsrail'i reddeden taraf olarak göstermek için tasarladığı bir egzersiz" dedi. İsrailli bir yetkiliye göre "bu bir tatbikata benziyor."
İsrail ordusu sözcüsü Tuğgeneral Daniel Hagari, Pazar günü basına yaptığı açıklamada, "Her yanıtı çok ciddi bir şekilde inceliyoruz ve müzakereler ve rehinelerin mümkün olan en kısa sürede evlerine dönmeleri konusunda her türlü olasılığı yoğunlaştırılmış bir görev olarak değerlendiriyoruz. Aynı zamanda Gazze Şeridi'nde faaliyet göstermeye devam ediyoruz ve etmeye de devam edeceğiz" dedi.
İsrailli bir yetkili Pazartesi günü daha sonra yaptığı açıklamada "güvenlik kurumları şu anda Hamas'ın önerisini derinlemesine inceliyor. Görünüşe bakılırsa savaşın sona ermesi için kabul edemeyeceğimiz bir talep var" dedi. Yetkiliye göre, "savaşın sona ermesi somut bir şey olarak duruyor ve bundan vazgeçmiyorlar. Şu anda Refah'taki operasyon için hazırlıklar her zamanki gibi devam ediyor."
Gelişmeler
Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniye Pazartesi akşamı Katar Başbakanı ve Mısır İstihbarat Bakanı'nı haberdar etti. Aynı saatlerde İsrail Savunma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Yoav Gallant ve Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi'nin Refah'a yönelik "operasyon planlarını onayladıkları" bildirildi.
İsrail'in Refah'a girme hazırlıkları ve sivillerin şehrin bazı bölgelerinden tahliye edilmeye başlanmasının gölgesinde verilen bu mesaj özellikle dramatiktir. Pazartesi günü İsrail ordusu tarafından atılan broşürlerde Refah'ın doğusundaki bazı mahallelerin boşaltılması gerektiği belirtilerek, bir saldırının yakın olduğu ve burada kalanların "kendilerini ve aile üyelerini tehlikeye attıkları" uyarısında bulunuldu. Kısa mesajlar ve radyo yayınları bu mesajı tekrarladı.
Görüşmelerin "patlama noktasına geldiği" ve CIA Başkanı William Burns'ün panik içinde Kahire'den Katar'a uçtuğu ve kendisinin de İsrail'e geleceği bildirildi.
Haberlere göre ABD Başkanı Joe Biden, Hamas'ın açıklamasından kısa bir süre önce Başbakan Benjamin Netanyahu ile telefonda görüştü ve kendisine ateşkesin "rehinelerin hayatını kurtarmanın en iyi yolu" olduğunu söyledi.
Savunma Bakanı Yoav Gallant Pazartesi günü erken saatlerde Gazze'de Hamas’ın elindeki rehinelerin aileleriyle bir araya geldi ve onlara "sevdiklerini geri alma operasyonlarının şu anda bile devam ettiğini" söyledi.
Pazar günü Hamas'ın Gazze sınırında, İsrail'in insani yardım ulaştırmak için kullandığı ana geçidin yakınında konuşlanmış İsrail askerlerine roket atarak dört askerin ölümüne yol açmasıyla gerilim tırmanmıştı. İsrail sınır kapısını kapattı.
Netanyahu, Pazar akşamı İsrail'in Holokost anma günü münasebetiyle yaptığı ateşli konuşmada, savaşı durdurmaya yönelik uluslararası baskıyı reddederek "İsrail tek başına durmaya zorlanırsa, İsrail tek başına duracaktır" dedi.
Teklif hakkında bilinenler şöyle
İsrail basınında yer alan haberlere göre, İsrail’in tek taraflı olarak “değiştirildiğini” iddia ettiği masadaki teklife göre 40 gün sürecek ilk aşamada taraflar arasında geçici bir ateşkes olacak. İsrail ordusu Gazze Şeridi'nde nüfusun yoğun olduğu bölgelerden doğuya, İsrail sınırına yakın bir bölgeye çekilecek. Buna ek olarak, Gazze Şeridi üzerindeki uçuşların günde 8 saat, rehine bırakma günlerinde ise 10 saat askıya alınacağı bildirildi. Gazze Şeridi'ne insani yardım ve yakıt girişinde de artış olacak.
Teklife göre Hamas ilk aşamada anlaşmanın ilk gününde üç rehine serbest bırakacak ve ardından 33. güne kadar her üç günde bir üç rehine serbest bırakacak. En fazla Yedinci güne kadar (en fazla), Hamas'ın 34. günde serbest bırakılmaları koşuluyla, belirli kategorilerden (kadınlar, çocuklar, yaşlılar ve hastalar) kalan tüm rehinelerin bir listesini sunacağı bildirildi.
Askeri operasyonların durdurulması anlaşmasıyla birlikte ateşkes, kalan rehine sayısına bağlı olarak birkaç gün uzatılacak (serbest bırakılacak her rehine için ek bir gün). Buna karşılık İsrail, üzerinde mutabık kalınacak listelere göre aynı sayıda ve üzerinde mutabık kalınan sayıda Filistinli mahkumu serbest bırakacak.
Ayrıca, ilk aşamanın en geç 16. gününde, Şerit'te "sürdürülebilir barışın" yeniden tesis edilmesi için gereken düzenlemelere ilişkin bir anlaşma konusunda taraflar arasında dolaylı görüşmelerin başlayacağı bildirildi. Bu aşamada, uluslararası örgütler ve BM, Gazze Şeridi'nin tamamında insani yardım hizmetleri sağlamaya ve Gazze Şeridi'nin tamamında altyapının (elektrik, su, sanitasyon, iletişim ve yollar) restorasyonuna başlayacaktır.
Bu bölümde ayrıca, savaş sırasında evlerini kaybeden yerinden edilmiş kişilerin barınması için kampların kurulması için gerekli malzeme ve yardımların girişinin kolaylaştırılacağı ve 14. günden itibaren, kararlaştırılan sayıda yaralı "askeri personelin" (teröristlerin) tıbbi tedavi görmek üzere Refah sınır kapısından geçişine izin verileceği belirtilmektedir.
Yerlerinden edilen kişilerin evlerine dönmesi konusunda ise teklifte şu ifadeler yer alıyor: "Yedinci gün (tüm kadınların serbest bırakılmasının ardından) İsrail güçleri, insani yardımların girişine, silahsız yerinden edilen vatandaşların ikamet ettikleri bölgelere dönmeye başlamasına ve Şerit'in tüm bölgelerinde sivil nüfusun hareket özgürlüğüne izin verecek şekilde Al-Rashid Caddesi'nden doğuya doğru Salah al-Din Caddesi boyunca çekilecek. 22. günde, rehinelerin üçte ikisinin serbest bırakılmasının ardından, "İsrail güçleri Gazze Şeridi'nin merkezinden (özellikle Netzerarim Koridoru ve Kuveyt Meydanı'ndan), Salah al-Din yolunun doğusundan, yerinden edilmiş vatandaşların Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki ikamet yerlerine dönebilecekleri sınıra yakın bir bölgeye çekilecek.
Teklifin metninde insani yardım konusuna da değiniliyor.
Anlaşmanın 42 gün sürecek ikinci aşamasında Gazze Şeridi'nde "sürdürülebilir barışın" yeniden tesis edilmesi için gerekli düzenlemeler tamamlanacak ve taraflar arasında esir takasının başlamasından önce yürürlüğe gireceği duyurulacak.
Hamas, İsrail'in ikinci aşamada "kademeli çekilme" yerine "tam çekilme "ye hazır olduğunu ifade etmesinin yanı sıra "yerinden edilmiş tüm kişilerin İsrail'in muhalefeti olmaksızın geri dönmeye istekli olması ve ateşkes için yeterli garantiler sağlaması" yer alıyor.
Yine 42 gün sürecek olan üçüncü aşamada, Şerit'teki İsraillilerin cesetleri kimlik tespitinin ardından Filistinlilerin cesetleriyle değiştirilecek. Buna ek olarak, Şerit için evlerin, sivil tesislerin ve altyapının inşasını içeren beş yıllık bir yeniden inşa planı başlayacak.
