İngiltere’de İşçi Partisi'nin zaferi

Birleşik Krallık'ta 2024 genel seçimlerinde İşçi Partisi resmi olarak parlamentoda çoğunluğu sağlayacak kadar sandalye kazandı. 

İşçi Partisi Lideri Keir Starmer başbakan olmaya ve yeni hükümeti kurmaya hazırlanıyor. 

İşçi Partisi, Avam Kamarası'nda şimdiye kadarki en büyük çoğunluklarından birini elde etme yolunda ilerliyor gibi görünüyor.

TSİ 08:30 itibarıyla açıklanan sonuçlara göre İşçi Partisi parlamentodaki 650 sandalyenin 408’in kazanırken, Muhafazakârlar 112 sandalye elde etmiş durumda.  Tek başına iktidar olmak için 326 üyelik çoğunluk gerekiyordu. Böylece İşçi Partisi 14 yıl sonra iktidar olma fırsatını buldu. 

Şu ana kadar Liberal Demokratlar 68, İskoçya Ulusal Parti SNP 8, Kuzey İrlanda’nın Sinn Fein’i 7, bağımsızlar 5, Reform UK 4, Yeşiller 4, Galler‘in Plaid Cymru 4, Demokratik Unionist Parti 4 ve diğer küçük partiler de topla 4 üye kazanmış durumda. 

İşçi Partisi'nin 14 yıl sonra ilk başbakanı olmaya hazırlanan Keir Starmer, hükümetinin parti çıkarları yerine ulusa öncelik verme konusundaki kararlılığını dile getirdi. Starmer, "Böyle bir yetki büyük bir sorumluluğu da beraberinde getirir. Odak noktamız ulusal yenilenme olacak. Siyaseti kamu hizmetine döndürmek zorundayız" diye konuştu.

Starmer'in bugün ilerleyen saatlerde Kral Charles III'ü ziyaret ederek yeni bir hükümet kurmak için izin istemesi bekleniyor.

Sunak, Starmer’i kutladı

İngiltere Başbakanı Rishi Sunak seçim sonucunu kabul ederek İngiliz halkının "ayıltıcı bir karar verdiğini" söyledi. Kuzey Yorkshire'daki koltuğunu koruyan Sunak, Muhafazakar Parti'nin kaybından duyduğu üzüntüyü dile getirdi.

Sunak destekçilerine "Kaybın sorumluluğunu üstleniyorum. Yorulmak bilmeyen çabalarına, yerel kayıtlarına ve hizmetlerine ve toplumlarına olan bağlılıklarına rağmen bu gece kaybeden pek çok iyi, çalışkan Muhafazakar aday için üzgünüm" dedi. 

Sunak, Keir Starmer'ı arayarak zaferini kutladığını da belirterek, "Bugün iktidar barışçıl ve düzenli bir şekilde, tüm tarafların iyi niyetiyle el değiştirecek. Bu hepimize ülkemizin istikrarı ve geleceği konusunda güven vermesi gereken bir şeydir" diye konuştu. 

Seçimde, aralarında Savunma Bakanı Grant Shapps ve Eğitim Bakanı Gillian Keegan'ın da bulunduğu çok sayıda önde gelen Muhafazakar politikacı da seçimlerde koltuklarını kaybetti. Eski başbakanlardan Liz Truss da koltuğunu kaybedenler arasında. 

Yeni başbakan Keir Starmer

İngiltere’deki seçimden tek başına iktidar çoğunluğuyla çıkan İşçi Partisi’nin lidare Keir Starmer ülkenin yeni başbakanı olacak.  

İki akademisyen Mark Bennister (University of Lincoln) ve Ben Worthy (University of London) The Conversation’daki ortak makalede, Starmer’I yazdı.

Tüm başbakanlar kendi kişiliklerini ve yaklaşımlarını işlerine taşırlar. Her birinin farklı bir liderlik tarzı vardır ve bu da işlerin nasıl yürüdüğünü ve nelerin yapıldığını şekillendirebilir. Herbert Asquith, başbakanlığın "sahibinin neyi seçtiği ve neyi yapabildiği" ile ilgili olduğunu söyler.

Keir Starmer'ın İngiltere'nin başbakanı olmayı nasıl seçeceğine dair ipuçları ararken, devam etmek için çok fazla şey yok. Yakın tarihli bir podcast yayınında kendisine doğrudan sorulduğunda, "ülkedeki herkesi gözetecek kapsayıcı, kararlı bir başbakan" olduğunu açıkladı. Bu bizi bir yere kadar götürür, zira bunun aksini söyleyen birini hayal etmek oldukça zor (belki Nigel Farage hariç)..

Starmer, kişiliği ve yaklaşımı açısından "metodik, profesyonel, detaylarda iyi ama yetenekten yoksun" olarak tanımlanıyor. Eski milletvekili ve tarihçi David Marquand'ın deyimiyle "pragmatik bir operatör" olması çok muhtemel. Starmer için bir Tony Blair ya da Harold Wilson'ın vizyoner çekiciliği ya da hitabeti söz konusu değil. Ancak basit bir "makine politikacısı" da değil.

Starmer, değerlerden ve sosyalist olduğundan bahseden sessiz, deneyimli bir adam olarak karşımıza çıkıyor (halk öyle olup olmadığından ya da bunun iyi ya da kötü bir şey olup olmadığından emin değil). Haklı olarak, seleflerinin çoğundan daha özgün bir işçi sınıfı geçmişine sahip olduğunu söyleyebilir.

Starmer'ın ancak 2015 yılında parlamento üyesi olduğunu, dolayısıyla 52 yaşında siyasete görece geç katıldığını biliniyor. Siyasi kariyerinin tamamını muhalefette geçirdi. Theresa May'e kadar uzanan selefleri, bakan olarak önemli bir deneyime sahip olarak bu göreve geldiler (yine de bunun onlara pek bir faydası olmadığı söylenebilir.)

Yine de Starmer'ın parlamentoda geçirdiği süre çoğundan daha yoğun oldu. Brexit'e derinden dahil oldu ve ardından pandemi sırasında partisine liderlik etti. Muhalefet lideri olarak arka arkaya iki başbakanın görevden alınmasına tanıklık etti (ve metodik avukat yaklaşımıyla en az birinin görevden alınmasında büyük rol oynadı). Şimdi de bir üçüncüsünü alaşağı etti.

Görev adamı

Daha da önemlisi, Starmer büyük bir devlet dairesini fiilen yönetmiş. Kamu Savcılığı Direktörü (DPP) olarak geçirdiği beş yıl, 10 Numara'ya, alışılmadık bir şekilde, siyasi kariyeri başlamadan önce bir devlet kurumunu yönetmiş deneyimli bir lider olarak geliyor.  

Starmer'ın savcılık deneyimi, icraata önem vereceği anlamına da geliyor. Kendisinden sorunları çözmeye, çözümler bulmaya ve işleri halletmeye odaklanması beklenebilir. Ayrıca belki de sonuçlara daha fazla vurgu yapmasını ve önceki yönetimi karakterize eden siyasallaşma ve bürokratik hükümet mekanizmasıyla mücadeleye son vermesi öngörülebilr.

Starmer'in misyon odaklı bir hükümet olacağı, kesinlik ve sürekli değişim sağlamak amacıyla bir dizi yol gösterici, uzun vadeli misyon etrafında örgütleneceği görüşü dile getirildi. Bu fikir yeni ya da özellikle radikal değil ancak son yıllardaki kaos ve kısa vadecilikten sonra böyle görünebilir.

Kararların nasıl ve ne kadar hızlı alınacağı - ya da alınmayacağı - önemli bir sınav olacak. Starmer'ın net sıfır gündemi konusundaki belirgin kararsızlığı, gelecek şeylerin şekli olabilir. Metodik olmak ve ayrıntılarla ilgilenmek, gecikme ve kararsızlığın kısaltması olabilir.

Kendisi istişareci bir lider olduğunu ima etmişti: "Hayatımda verdiğim en iyi kararlar, ışığa tutulan ve incelemeden geçenlerdi. En kötüleri ise kimsenin 'yuh' demediği zamanlardı". Ancak yardımcısı Angela Rayner'ın da belirttiği gibi "az paylaşma" eğilimi, karar alma mekanizmasını küçük bir sırdaş grubunda yoğunlaştırdığı anlamına gelebilir.

Gizemli adam

Starmer liderliğindeki bir hükümetin, özellikle de parlamentoda büyük bir çoğunluğa sahip olması halinde, değişiklik yapma yetkisine sahip olması muhtemel. Kendini sosyalist ve ilerici olarak tanımlayan Starmer'ın bundan kaçınması mümkün değil. Ama ne kadar radikal olacak? Eski bir İşçi Partili bakan, "çok etkileyici ama asla sınırların çok ötesine geçmiyor. Radikal bir avukatken bile geleneksel bir avukattı" diyor.

Starmer'ın tam olarak nerede oturduğu bir muamma ya da "mantıklı ve bej bir şeye sarılmış bir bilmeceye sarılmış bir gizem" olarak kalmaya devam ediyor. Bir destekçisi, "Keir'in en güçlü yanlarından biri, hiçbir zaman İşçi Partisi'nin belirli bir fraksiyonundan olmaması ya da ona bağlı olmamasıdır" şeklinde açıklama yaptı.

Ancak siyasi liderlikle ilgili bir gerçek, güçlü olarak başlayan bir şeyin zayıflık olarak sona ermesi. Çocuk yoksulluğundan Gazze'ye kadar İşçi Partisi içindeki pek çok fay hattı halihazırda görünür durumda. Diğer konular ise fokurdayıp duruyor. Starmer'ın mücadeleden uzak durma becerisi uzun süre devam edemez ve muhtemelen komplolar ve meydan okumalar olacaktır (özellikle de büyük bir çoğunluk az çalışan yedekler anlamına geliyorsa).