İran'da helikopter kazası, Reisi'nin durumu belirsiz 

İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, Azerbaycan sınırındaki barajın açılış töreninden dönüşte kullandığı üç helikopter dağlık alanda kaza geçirdi. 

Elverişsiz hava koşullarının hüküm sürdüğü bölgede Reisi ve beraberindekilerle bağlantı kesildi. Gelen bilgiler helikopterlerden en az birinin düştüğü yönünde.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile Kız Kalesi Baraj’nın hizmete alınması için düzenlenen törene katılan Reisi ve beraberindekiler üç helikopterler Tebriz’e doğru hareket ettiler. 

Yolculuk sırasında bölgede yaşanan elverişsiz hava koşulları ve görüş mesafesinin düşmesi nedeniyle ulaşımda sorunlar yaşandı. Bir süre sonra helikopterlerle bağlantı kesildi.

İran devlet medyasında yer alan ilk haberler Cumhurbaşkanı'nın konvoyundaki helikopterlerden birini düştüğü, diğerlerinin ise iniş yapmak zorunda kaldığı yönündeydi. Bu haberlere göre Reisi ve beraberindekiler karayoluyla  Tebriz'e hareket etmişti. 

Devlet televizyonu, "doğrulanmamış bazı bilgilere" göre Cumhurbaşkanı Reisi’yi taşıyan helikopterin "Doğu Azerbaycan eyaletinde düştüğünü" bildirdi. 

Resmi İRNA haber ajansı, daha sonra İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın helikopterin yolcuları arasında olduğunu kaydetti. 

Bir süre sonra “helikopter düştü” haberleri “helikopter sert iniş yaptı” şeklinde düzeltildi. Ancak diğer helikopterler ile Reisi ve beraberindekilerin akıbetine ilişkin belirsizlik sürdü.  

İçişleri Bakanı açıkladı

İçişleri Bakanı Ahmed Vahidi, "Bazı doğrulanmamış bilgiler, Cumhurbaşkanı Reisi’yi taşıyan helikopterin Doğu Azerbaycan eyaletinde düşmüş olabileceğini gösteriyor" dedi. 

Vahidi devlet televizyonunda yayınlanan açıklamasında şunları söyledi "Sayın Cumhurbaşkanı ve beraberindekiler bazı helikopterlerle dönüş yolundaydı ve helikopterlerden biri kötü hava koşulları ve sis nedeniyle sert iniş yapmak zorunda kaldı, [...] Çeşitli kurtarma ekipleri bölgeye doğru yola çıktı ancak kötü hava koşulları ve sis nedeniyle helikoptere ulaşmaları zaman alabilir."

Bakan, Cumhurbaşkanlığı heyetini taşıyan üç helikopterlik konvoyun parçası olan helikopterde Cumhurbaşkanı Reisi’nin bulunup bulunmadığını teyit etmedi. "Helikopterin bulunduğu yere ulaşmak biraz zaman alabilir" diyen Bakan, helikopterin Varzigan kasabası yakınlarındaki Dizmar ormanında olduğunu belirtti.

Kabine acil toplantı

İran kabinesi Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve hükümetinin üst düzey üyelerinin de içinde bulunduğu helikopter kazasının ardından acil bir oturum düzenledi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhammed Mokber, Reisi ve beraberindekilerin helikopterini bulmak için hükümetin tüm potansiyel ve kapasitelerini seferber etmeyi amaçlayan oturuma başkanlık etti.

Mokber, Sağlık Bakanı Bahram Einollahi ve idari işlerden sorumlu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Muhsin Mansuri'ye bölgedeki arama kurtarma çalışmalarını denetlemek üzere helikopterin düştüğü düşünülen bölgeye gitmeleri talimatını verdi.

Sağlık Bakanı kaza bölgesinde

İran Sağlık Bakanı Behram Eynullahi, Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi'yi taşıyan helikopterin kaza geçirdiği bölgeye gitti.

İran Mehr ajansının haberine göre, Eynullahi, ''Kaza yerine kurtarma ve sağlık ekipleri sevk edildi'' dedi.

Olayın meydana geldiği Verzigan, Tahran'ın yaklaşık 600 kilometre kuzeybatısında, Azerbaycan sınırındaki Colfa kenti yakınlarında konumlanıyor.

Kaza bölgesinde havanın sisli ve görüş mesafesinin 5-6 metre olduğu bildiriliyor. Elverişsiz  hava koşulları arama kurtarma çalışmalarını zorlaştırdı. 

Daha sonra, helikopterdeki bir görevilinin cep telefonu sinyalinin alındığı ve kaza yerinin koordinatlarının belirlendiği açıklandı. 

Helikopterlerde kimler vardı

Devlet haber ajansı IRNA'nın bildirdiğine göre, Reisi ile birlikte İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, İran'ın Doğu Azerbaycan eyaletinin valisi ve diğer yetkililer ve korumalar da seyahat ediyordu. 

Bir yerel hükümet yetkilisi olayı tanımlamak için "kaza" sözcüğünü kullandı, ancak bir İran gazetesine verdiği demeçte olay yerine henüz kendisinin ulaşamadığını kabul etti.

Devlet televizyonu kurtarma ekiplerinin bölgeye ulaşmaya çalıştığını ancak elverişsiz hava koşullarının buna engel olduğunu söyledi. 

Çelişkili bilgiler

Gelen bilgilere göre bir helikopter kazası yaşandı. Ancak bunun içinde kimlerin olduğu konusunda belirsizlik var. Diğer iki helikopterin akıbetine ilişkin net bir bilgi verilmemesi işi daha da karışık hale getiriyor. 

Zor koşullar altında da olsa ekiplerin helikopter kazasının yaşandığı bölgeye ulaşmasından sonra durum netleşecek. 

Kazada can kaybı yaşanma olasılığı çok yüksek görünüyor. Ancak bunlar arasında kimlerin olduğu kaza yerine ulaşıldığında ortaya çıkacak. 

Bu arada, İran ulusal güvenlik konseyinin olağanüstü toplantıya çağırıldığı haberleri de yalanlandı. 

Hamaney’den açıklama

İran İslam Devrimi'nin Dini Lideri Ayetullah Seyyid Ali Hamaney, Devrim Muhafızları Ordusu personeli ve komutanlarının aileleriyle yaptığı toplantıda helikopter kazası haberine tepki gösterdi.

Ayetullah Hamaney, cumhurbaşkanı ve beraberindekiler için yaşanan endişe verici olaydan duyduğu üzüntüyü dile getirirken, Yüce Allah'ın cumhurbaşkanını ve meslektaşlarını milletin bağrına geri döndürmesini umduğunu ifade etti.

Ancak lider, İran halkının sakin kalması ve olayın ülkenin rutin operasyonlarını etkilemeyeceğinden emin olması gerektiğini söyledi ve ekledi: “İran milletinin endişelenmesine gerek yok. Ayetullah Hamaney, "Ülkenin operasyonlarında herhangi bir aksama olmayacak."

Türkiye ekip gönderdi

Afet ve Acil Durum Yönetimi (AFAD) Başkanlığı’nın sosyal medya hesabından yapılan açıklamada şu bilgilere yer verildi:

“Bugün, İran-Nahçıvan sınırında İran Cumhurbaşkanı Sn.İbrahim Reisi'yi taşıyan helikopterin kaza yaptığı bilgisi alınmıştır. İran, Disisleri aracılığıyla ülkemizden gece görüşlü arama kurtarma helikopteri talep etmiştir.

Van ve Erzurum AFAD il müdürlüklerimizden 32 dağcı arama kurtarma personeli ile 6 araç bölgeye intikal etmek üzere yola çıkmıştır. Ayrıca Ankara, Diyarbakır ve Konya’dan 15'er kişilik dağcı arama kurtarma personelimiz teyakkuz halindedir. Gelişmeleri takip ediyoruz.”

Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada ise “İran’da bugün (19 Mayıs) yaşanan helikopter kazasıyla ilgili gelişmeleri üzüntüyle takip ediyoruz. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın da aralarında bulunduğu İranlı yetkililerin güvende ve sağlıklı olmalarını temenni ediyor, kardeş İran halkına geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Arama kurtarma faaliyetlerine her türlü desteğin sağlanması için harekete geçilmiştir” denildi. 

İsrail: “İlgimiz yok”  

Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın da bulunduğu helikopter kazasıyla ilgili olarak İran'dan gelen haberler İsrail’de de yakından takip ediyor. 

İsrail basınında yer alan haberlere göre, Batı'da olduğu gibi İsrail'de de sertlik yanlısı olarak tanınan Reisi'nin kazadan sağ kurtulamadığı yönünde spekülasyonlar var.

İsrailli yetkililer olayla ilgili yorum yapmaktan kaçınıyor. Ancak resmi olmayan kaynaklar, İran'ın başkenti Tahran'ın yaklaşık 600 kilometre kuzeybatısında, Azerbaycan sınırına yakın bir şehir olan Jolfa yakınlarında elverişsiz hava koşulları nedeniyle meydana geldiği bildirilen helikopter kazasında ülkelerinin herhangi bir bağlantısı ya da dahli olmadığını açıkladı.

Üst düzey İsrailli yetkililer Reisi ve Abdullahiyan'ın ölümü halinde karşılıklı politikalarda değişiklik beklenemeyeceğini söyledi. 

Tek potansiyel sonuç, İran'ın cumhurbaşkanının yerine kimin geçeceğine bağlı. Sözü edilen olasılıklardan biri, İsrail'e yönelik sert tavrıyla bilinen Mahmud Ahmedinejad'ın geri dönmesi.

Üst düzey yetkililer, İran içindeki değişiklikler bir yana, İsrail'le ilgili kararların Dini Lider Ayetullah Ali Hamaney tarafından alındığı için İsrail üzerinde bir etkisi olmayacağını da belirtiler. Bu bağlamda, Reisi'nin ölümünün hiçbir şeyi değiştirmeyeceği belirtildi. 

Ancak İranlı yetkililerin ölümü, ülkedeki istikrarsızlığı arttırmak için liderlik değişimini istismar edebilecek olan İran'daki muhalefeti cesaretlendirebilir yorumu yapıldı. 

Aliyev ile baraj açılışına katılmaştı

Reisi, erken saatlerde Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile birlikte bir barajın açılışını yapmak üzere Azerbaycan sınırına gitmişti. Baraj, İran ve Azerbaycan arasında giderek gerilen ilişkilere rağmen (büyük ölçüde Azerbaycan'ın İsrail'i desteklemesi ve 2023'te Azerbaycan'ın Tahran Büyükelçiliğine düzenlenen silahlı saldırı nedeniyle) iki ülke tarafından Aras Nehri üzerinde inşa edilen üçüncü baraj olma özelliğini taşıyor. 

İran ülkede çeşitli helikopterler uçuruyor, ancak uluslararası yaptırımlar bu helikopterler için parça teminini zorlaştırıyor. Askeri hava filosu da büyük ölçüde 1979 İslam Devrimi öncesine dayanıyor.

İran, (1988'de İran-Irak savaşında binlerce siyasi mahkumun toplu idamına karıştığı için ABD tarafından yaptırım uygulanan) teokratik sertlik yanlısı Reisi yönetiminde uranyumu neredeyse silah düzeyinde zenginleştiriyor ve uluslararası denetimleri engelliyor. 

İran, Ukrayna savaşında Rusya'yı silahlandırmış ve Gazze Şeridi'nde Hamas'a karşı yürüttüğü savaş sırasında İsrail'e büyük bir insansız hava aracı ve füze saldırısı düzenlemiştir. Ayrıca Ortadoğu'da Husi isyancılar ve Hizbullah gibi vekil grupları silahlandırmaya devam etti.