Rusya-Ukrayna: İstanbul'da yeniden bir araya geldiler

Rusya ile Ukrayna arasında üç yıldan uzun bir süre sonra ilk kez doğrudan barış görüşmeleri İstanbul’da Türkiye’nin de katılımıyla yapıldı.

Ukrayna heyeti ile görüşen Rus müzakere heyetinin başkanı ve Devlet Başkan Yardımcısı Vladimir Medinskiy, görüşmelerden genel olarak memnun olduklarını ve teması sürdürmek istediklerini söyledi.

İki taraf, esir takası konusunda uzlaşma sağladı.

Dolmabahçe Sarayı’nda Ukrayna tarafıyla üç yıl aradan sonra yapılan görüşmenin ardından basının karşısına çıkan Medinskiy, “Bugünkü görüşmenin sonucundan genel olarak memnunuz ve teması sürdürmeye hazırız” dedi.

Medinskiy, görüşmede, Ukrayna'yla bine karşı bin oranında esir takası yapmayı kararlaştırıldığını duyurdu.

Medinskiy, “Rusya ve Ukrayna, olası ateşkese ilişkin vizyonlarını ayrıntılı olarak sunacaklar, ardından müzakereler devam edecek” diye konuştu.

Rus heyeti başkanı, “Ukrayna tarafı, devlet başkanları düzeyinde doğrudan müzakereler talep etti, Rusya bunu not etti” diye ekledi.

Görüşmelerin akibeti

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, sosyal medyadan yaptığı açıklamada şunları yazdı:

"Bugün, dünya barışı için önemli bir gündü. Yoğun diplomatik çabalar sonucunda, Rusya ve Ukrayna heyetleri İstanbul’da, Türkiye’nin kolaylaştırıcılığında bir görüşme gerçekleştirdiler.

Toplantının neticesinde, güven artırıcı bir önlem olarak her iki ülkeden biner kişinin takas edilmesi konusunda anlaştılar. Ayrıca ateşkese ulaşılmasını mümkün kılacak koşulların yazılı şekilde karşı tarafla paylaşılması hususunda mutabık kaldılar.

Taraflar tekrar bir araya gelmek konusunda da prensipte anlaştılar. 

Türkiye olarak Rusya ve Ukrayna arasında kalıcı barışa ulaşılmasını mümkün kılacak her türlü çabayı sergilemeye devam edeceğiz."

Basına yansıyanlar

Yaklaşık iki saat süren görüşmede taraflar arasındaki uçurumun kapanması konusunda şimdiye kadar herhangi bir ilerleme kaydedilemedi.

Ukraynalı bir kaynaklara göre, iki taraf arasındaki uçurum kısa sürede belirginleşti. Kaynak, Rusya'nın taleplerinin "gerçeklerden uzak ve daha önce tartışılan her şeyin çok ötesine geçtiğini" söyledi.

Reuters'a isminin açıklanmaması koşuluyla bilgi veren bir kaynak, bunların arasında Ukrayna'ya ateşkes sağlanması için kendi topraklarının bir kısmından çekilmesi yönünde ültimatomlar ve "başarısız ve yapıcı olmayan diğer koşullar" da yer aldığını söyledi.

Zaten düşük olan büyük bir atılım beklentisi, ABD Başkanı Donald Trump'ın dün Körfez turunu tamamlamasının ardından Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüşmeden herhangi bir gelişme olmayacağını söylemesiyle daha da sarsıldı. 

Görüşmeye ABD tarafının da katılması bekleniyordu. Ancak Rus heyetinin son dakikada Amerikalı yetkililerin görüşmeye katılmamasını istediği aktarılıyor.

BBC'ye bilgi veren bir Ukraynalı yetkili, "Eğer gerçekten sorunları çözmek ve barışa doğru adımlar atmak isteselerdi, o zaman Amerikalıların salonda olmasını isterlerdi" dedi.

Bu görüşme öncesinde ABD, Ukrayna ve Türkiye arasında üçlü bir görüşme yapıldı.

Bu görüşmeye ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha da katıldı.

"Ölümleri durdurmak..."

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Kiev'in en büyük önceliğinin "ölümleri durdurmak ve diplomasi için sağlam bir temel oluşturmak amacıyla tam, koşulsuz ve dürüst bir ateşkes" olduğunu söyledi.

Rusya, savaşı diplomatik yollarla sonlandırmak istediğini ve ateşkesi görüşmeye hazır olduğunu söylüyor. Ancak talepleri son derece maksimalist bulunuyor ki bunlar arasında Kırım Ukrayna’nın doğusundaki dört bölgenin Rus toprağı olarak tanınması, Ukrayna’nın NATO üyeliğinden vazgeçmesi, Batı’nın silah yardımının durdurulması ve Ukrayna barış gücü yerleştirilmemesi bulunuyor.

Ukrayna, bu şartları teslimiyet anlamına geldiği için reddediyor ve dünya güçlerinden, özellikle de ABD'den gelecekteki güvenliğinin garanti altına alınmasını istiyor.

Ukrayna ve müttefikleri, Putin'i oyalamakla suçluyor ve onun barış konusunda ciddi olmadığını ifade ediyor.

Ne zaman devam edecek?

Görüşmelerin sona erdiği belirtilirken Rus basını görüşmelere ara verildiğini yazdı. Ancak görüşmelerin ne zaman veya yeniden başlayıp başlamayacağına ilişkin henüz bir açıklama yapılmadı.

ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, görüşme öncesinde yaptığı açıklamada, müzakere heyetlerinin düzeyi göz önüne alındığında, büyük bir ilerlemenin mümkün olmadığını belirtmişti.

Rubio, "Umarım yüzde 100 yanılıyorumdur. Umarım yarın haberler ateşkesi kabul ettiklerini söyler; ciddi müzakerelere girmeyi kabul ettiler. Ama ben size sadece değerlendirmemi iletiyorum, dürüstçe," dedi.

Rusya, bugün Ukrayna'nın doğusunda bir köyü daha ele geçirdiğini duyurdu. İstanbul toplantısının başlamasına dakikalar kala Ukrayna medyası, Dnipro kentinde hava alarmı ve patlama sesleri duyulduğunu bildirdi.

Rusya, görüşmelerin, 2022'de savaşın ilk haftalarında yine İstanbul'da yapılan müzakerelerin devamı niteliğinde olduğunu belirtiyor.

Ancak o dönemde, Ukrayna henüz Rusya'nın ilk işgalinin etkilerinden kurtulamamışken tartışılan şartlar Kiev için çok dezavantajlı olacaktı. Bunlar arasında Moskova'nın Ukrayna ordusunun büyük çaplı olarak küçültülmesi talebi de yer alıyordu.