Tahıl sevkiyatı: İstanbul'daki Koordinasyon Merkezi açıldı

Türkiye'nin arabuluculuğuyla Birleşmiş Milletler, Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan ve savaş nedeniyle Ukrayna limanlarında biriken tahılın ihracatını İstanbul'dan idare edecek Koordinasyon Merkezi bugün resmen açıldı.

Rusya, Ukrayna, BM ve Türkiye'den temsilcilerin görev yapacağı Merkez, tahıl sevkiyatının yapılacağı üç Ukrayna limanına giren ve çıkan gemilerin eşgüdümünü sağlayacak ve şileplerin yükünü denetleyecek.

Merkezde sivil ve askerî olmak toplam 20 kişinin görev yapacağı ve Merkezin yönetimini Millî Savunma Bakanlığı tarafından belirlenen bir Türk amiral üstlenecek.

Ukrayna, şileplerin güvenli geçişini temin etmek amacıyla limanlarına döşediği mayınları temizleyecek. 

Rusya ise belirlenen bölgelerde askeri faaliyetde bulunmayacağını garanti edecek. Ukrayna karasularına Rus gemileri girmeyecek.

Ukraynalı yetkililer, limanların birinden tahıl ihracatının birkaç güne kadar başlayabileceğini belirtiyor. 

Ukrayna Altyapı Bakan Yardımcısı Yuri Vaskov dün, tahıl sevkiyatının önce güneybatıdaki Çornomorks limanından başlayacağını, daha sonra Odesa ve Pivdeni limanlarından da tahıl gönderilmesinin başlatılacağını belirtmişti.

Üç limanın da tam işler hale gelmesinin iki haftayı bulması bekleniyor.

İstanbul’da geçen hafta Türkiye, BM, Rusya ve Ukrayna arasından sağlanan anlaşma uyarınca, Ukrayna kılavuz gemileri, önceden belirlenerek onaylanmış rotalar üzerinden şilepleri limanlara sokacak.

Yük gemilerinin giriş çıkış takviminin hazırlanması, rotaların belirlenmesi gibi operasyonların tamamı İstanbul'da oluşturulan Merkez vasıtasıyla yürütülecek.

İstanbul anlaşması uyarınca, limanlarda yüklenen gemiler İstanbul Boğazında belirlenen bir noktaya gelecek ve Ukrayna, Rusya, BM ve Türkiye'den temsilciler gemiye çıkarak silah taşınıp taşınmadığını kontrol edecek.

Bu denetimin aynısı, yine İstanbul’da, şilepler Ukrayna'ya hareket etmeden önce de yapılacak.

Şileplerin denetimi için Haydarpaşa ve Ambarlı limanlarının adı geçmişti.

Geçerlilik süresi 120 gün

İstanbul’da varılan anlaşmanın geçerlilik süresi 120 gün. Dört aylık sürede Ukrayna limanlarında biriken 20-25 milyon ton tahılın ihraç edilmesi hedefleniyor.

Hesaplamalara göre, ayda 8 milyon ton tahıl sevkiyatı temel alınarak, bu sürenin tahıl stokunu eritmeye yeterli olacağı düşünülüyor. Bu da, her gün 4-5 büyük tonajlı şilebin Ukrayna limanlarında tahıl taşıması anlamına geliyor.

Anlaşmanın imzalanmasının ertesi günü Rusya’nın Odesa limanını bombalaması, anlaşmanın uygulanabilirliği hakkında kaygılara yol açmıştı.

Rusya ise bombardımanın Odesa limanının askerî altyapısını hedef aldığını ve tahıl ihracatıyla ilgisi olmadığını belirtmişti.

Rusya, İstanbul anlaşmasıyla Ukrayna tahılının sevkiyatına izin vermesi karşılığında Batı’dan bazı garantiler almıştı. Bunlar arasında Rus tahılı ve gübresi taşıyan şilepler ile gemileri sigortalayan şirketlerin Batılı ülkelerin yaptırımlarından muaf tutulması var.

Ukrayna ve Rus tahılının ihraç edilebilir duruma gelmesinin, bu iki ülkenin tarım ürünlerine bağımlı olan Afrika, Ortadoğu ve Güney Asya'da bazı ülkelerde baş gösteren gıda krizine çare olması bekleniyor.

"Gıda krizinin aşılmasına katkı yapacak’

Millî Savunma Bakanı Hulusi Akar, Ukrayna tahılının sevkiyatını denetleyecek olan İstanbul’daki Müşterek Koordinasyon Merkezinin, gıda krizinin aşılmasına, özellikle fiyatların aşağı çekilmesine önemli katkılar sağlayacağına inandığını söyledi.

Ukrayna’nın Karadeniz limanlarından yapılacak tahıl sevkiyatına ilişkin geçen hafta cuma günü taraflar arasında varılan anlaşma uyarınca oluşturulan Koordinasyon Merkezi bugün Akar tarafından hizmete açıldı.

Hulusi Akar, açılışta yaptığı konuşmada, “Müşterek Koordinasyon Merkezi vasıtasıyla yapılacak çalışmaların tüm dünyayı etkileyen gıda krizinin aşılmasına, özellikle fiyatların aşağı çekilmesine önemli katkılar sağlayacağına inanıyoruz” dedi.

İstanbul'da Millî Savunma Üniversitesi bünyesinde kurulan Müşterek Koordinasyon Merkezinde Rusya, Türkiye, Ukrayna ve Birleşmiş Milletler yetkilileri görev yapacak. 

Hulusi Akar, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy sayesinde inisiyatif aldığını belirterek, Bakanlar seviyesinde birçok görüşme yapıldığını ve bu kapsamda Türkiye, Rusya ve Ukrayna tarafından birer general görevlendirildiğini söyledi.

Müşterek Koordinasyon Merkezinin hazırlık çalışmalarının 23 Temmuz cumartesi günü başladığını bildiren Akar, Merkezin görevinin tahılın emniyetle denizden nakliyatını sağlamak olduğunu ifade etti.

Akar, “Merkez’de görev alan personelin sorumlulukları büyüktür. Rusya Federasyonu, Ukrayna, Türkiye ve BM’nin değerli temsilcileri tarihî, insanî ve önemli bir misyon üstlenmiş durumdadır” dedi.

Ukrayna limanlarında biriken 20-25 milyon ton tahılın Müşterek Koordinasyon Merkezinin gözetiminde anlaşmanın süresi olan 120 içinde sevk edilmesi planlanıyor.