Mısırda üretim artışı tüketim artışına yetişemiyor

Beslenmenin yanı sıra sanayide de oldukça geniş alanda kullanılan mısıra talep artarken üretim de buna bağlı olarak artıyor, ancak tüketime yetmiyor. 

Mısırda üretimin tüketime oranı ile bulunan yeterlilik derecesi yüzde 80 civarında. Yetiştiği alanlarda rakip ürünlere göre karlılıkta avantaj sahibi olması ve verimdeki artışa rağmen tüketim artışıyla birlikte mısırda yeterlilik sağlanamıyor 

Yeterliliğin sağlanamaması nedeniyle mısırda ithalata önemli miktarlarda döviz ödeniyor. İthalatın kısıtlanması düşünüldüğünde mısırda yüksek gümrük vergileri uygulanabiliyor.

Getirdiği gelirle son yıllarda rakip ürünlerden alan elde eden mısırda yeterlilik ekiliş alanları mısır priminde artış sağlanarak artan hayvancılıkta önemli bir kaba yem kaynağı silajlık mısır alanından sağlanabilir.

Büyük çapta ithalat yaptığımız Rusya ve Ukrayna’ya karşı fiyat rekabetimiz olmasa da üretim artırıldığında Arap ve Afrika ülkelerine ihracat avantajı da bulunuyor.

Yeterliliğe ulaşmak zor değil

TÜİK verilerine göre, mısırda yeterlilik derecesi 2000-2022 yıları arasında yüzde 64,9-105 arasında değişim gösterdi. 2015/16 sezonunda bu dönemde ilk defa yüzde 105’lik yeterlilik derecesi yakalanmış ise de bu sezonda yurtiçi kullanımdaki düşüş yaşandı, üretim arttı. 

Diğer yandan son 7 yılın yeterlilik derecesi ortalama yüzde 80 oldu. Bu nedenle Türkiye mısırda net ithalatçı konumda bulunuyor. Son 7 yılda ortalama 8 milyon tonluk tüketim, ortalama 2,7 milyon tonluk bir ithalat var.

TÜİK denge tablolarına göre, son 7 yılın ortalaması olan dekar başına 932 kilogram verimi de göz önüne aldığımızda, mısırda yeterliliğe ulaşmak için yaklaşık 200 bin hektarlık bir ekiliş alanına ihtiyaç var. Bu alan pamuk başta olmak üzere aynı ekiliş alanını paylaşan silajlık mısır gibi alternatif ürünlerin alanından sağlanabilir. Bunun için yapılması gereken dane mısır primlerinin silajlık mısır primine göre göreceli olarak artırılmasından geçiyor. Türkiye’de silajlık mısır ekiliş alanı 2004 yılında 160 bin hektar iken, 2023 yılında 3,3 kat artarak 525 bin hektara ulaştı.

İthalata 2022 yılında 1 milyar dolar ödendi

2023 yılında yapılan 2 milyon tonluk mısır üretimine 586 milyon dolar ödendi. Bu miktar 2023 yılında toplam tarım ürünleri ithalat değerinin yüzde 8’in denk geliyor. Diğer yandan 2022 yılında yaklaşık 3 milyon ton mısır ithalatına yaklaşık 1 milyar dolar harcanmıştı.

Mısırda gümrük vergisi Dünya Ticaret Örgütüne verilen taahhütlere göre, yüzde 180’e kadar uygulanabiliyor.

Hem ekiliş alanı hem de verim artıyor

Mısırda hem ekiliş alanı hem de verim artıyor, üretim artışı daha çok verim artışından geliyor.

Mısırda verim 1990 da 210 kilogram iken 2023 yılında 4,4 kat artarak dekar başına 932 kilograma çıkarken, ekiliş alanları da 515 bin hektardan 1,9 at artarak 958 bin hektara yükseldi. Bu gelişmelerin sonucunda üretim aynı dönemde 2 milyon 100 bin tondan 2023’te 4,3 kat artarak 9 milyon tona yükselmesine rağmen artan mısır tüketimini karşılamaya yetmiyor. 

Ekiliş alanlarındaki artış özellikle mısırın İç Anadolu ve Güneydoğu Bölgesinde olmak üzere artan sulama imkânları sayesinde olurken, mısırın üreticilere sağladığı gelirin pamuk gibi diğer rakip ürünlerin gelirinden yüksek olması mısır lehine ekim alanlarını genişletiyor. 

Verimdeki artış, sulanan alan artışının yanında özellikle tohum teknolojisi olmak üzere diğer teknolojik gelişmelerle sağlandı. 

Üretici fiyatı yüksek fakat ihracat imkânı var

Dünya üretiminde ve ihracatında ABD ilk sırada yer alırken onu Çin, Brezilya ve Arjantin takip ediyor. Türkiye ise daha çok Rusya ve Ukrayna gibi ülkelerden mısır ithal ediyor. Türkiye ithalat yaptığı bu ülkelerin üretici fiyatlarının üzerinde bir üretici fiyatına sahip. FAO 2022 verilerine göre, Rusya ton başına mısırda 193 dolar, Ukrayna ton başına 229 dolar üretici fiyatına sahipken Türkiye bu ülkeleri 272 dolarla takip ediyor. Yine üretici ülkelerden Romanya mısırda üretici fiyatı ton başına 294 dolar.

Türkiye mısırda özellikle mısır ithal ettiği ülkelerle fiyat rekabetinde avantajı olmamasına rağmen, üretim fazlalığında komşu ve Arap ülkelerine mısır ihraç edebilmekte. Nitekim Türkiye 2022 yılında ithal ettiği tüketim fazlası 2,2 milyon ton mısırı 2023 yılında bu ülkelere ihraç etti.