Mobbing her yerde var

Mobbing ile Mücadele Derneği, 2021 yılında bu yana, her yıl artan oranda olmak üzere toplam 3.280 mobbing yardım çağrısı aldı. 

Dernek bünyesinde hazırlanan rapora göre mobbing çağrı dağılımı 2021 yılında 948 adet ike bu sayısı 2022 yılında yüzde 23'lük bir artışla 1.168'e ulaştı. 2023 yılında yapılan başvuru sayısı ise 1.664 oldu.  

Toplam yardım taleplerinin yüzde 81'i özel sektör çalışanlarından, yüzde 19'u ise kamu çalışanlarından geldi. 

Yardım çağrılarının cinsiyete göre dağılımında ise yüzde 57'sini erkekler ve yüzde 43'ünü de kadınlar oluşturdu. 

Mobbing uyguladığı konusunda şikayet edilen yöneticileri konumuna bakıldığında ise ilk sırada bir yönetim yetkisini kullanan kişiler yer aldı. Bunlar amiri (yüzde 61,98), amirleri (yüzde 25,51), amirleri ve iş arkadaşları (yüzde 6,97), iş arkadaşı (yüzde 3,21), iş arkadaşları (yüzde 1,98) ve astı (yüzde 0,35) şeklinde sıralandı. 

Mağdurlarının yaş grupları

Yardım çağrısında bulunanların yaş gruplarına göre dağılımında ise kadın çalışanlarda yüzde 24,27 ile 29-33 yaş grubu ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde 21 ile 24-28 ve yüzde 18,98 ile 34-38 yaş grubu izledi. 

Mobbing çağrısında bulunan erkeklerde ise yüzde 27,27 ile 29-33 yaş grubu ilk sırada yer aldı. Bunu yüzde 22,82 ile 34-38 yaş grubu ve yüzde 20,10 ile 24-28 yaş grubu izledi.  

Özel sektörde mobbing

Toplam 3.280 yardım çağrısından 2 bin 556'sı özel sektör kuruluşlarında çalışanlardan geldi. 

Sektörlere göre bakıldığında yüzde 23,55 ile sanayi sektörü ilk sırada yer alıyor. Bunu yüzde 17,61 ile mağaza-restoran ve market sektörü, yüzde 11,82 ile hizmet sektörü izliyor. 

Özel kuruluşlardan gelen mobbing şikayetlerinin sektörlere göre dağılımı şöyle:

Özel sektör / Sektör Adı	Adet	Yüzde
Sanayi Sektörü	602	23,55
Mağaza, Restorant ve Market Sektörleri	450	17,61
Hizmet Sektörü	302	11,82
Özel Sağlık Kurumları	198	7,75
Turizm Sektörü	164	6,42
İletişim Hizmetleri	152	5,95
Özel Güvenlik Hizmetleri	123	4,81
Bankacılık	102	3,99
Özel Eğitim Kurumları	98	3,83
İnşaat Sektörü	65	2,54
Nakliye Sektörü	62	2,43
Apartman Görevlisi	54	2,11
Temizlik Hizmetleri	51	2,00
Üniversite	45	1,76
Tıbbi Malzeme ve Medikal Hizmetler	30	1,17
Bilişim Sektörü	26	1,02
Sivil Havacılık ve Yer Hizmetleri	8	0,31
Basın Yayın Kuruluşları	6	0,23
Madencilik	5	0,20
Hukuk Bürosu	4	0,16
Reklamcılık	2	0,08
Dernekler ve Sivil Toplum Kuruluşları	2	0,08
Vakıflar Genel Müdürlüğü	1	0,04
Yayınevi ve Matbaacılık	1	0,04
Deniz İşletmeleri	1	0,04
Tarım Sektörü	1	0,04
Sendika	1	0,04
Toplam	2.556	100,00

Kamu kurum ve kuruluşlarında mobbing

Toplam 3.280 yardım çağrısından 724'ü ise kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlardan geldi. 

Kamu kuruluşlarına bakıldığında yüzde 15,88 ile Sağlık Bakanlığı ilk sırada yer alıyor. Bunu yüzde 12,43 ile Millî Eğitim Bakanlığı, yüzde 10,77 ile belediyeler ve bunlara bağlı iktisadi teşekküller izliyor. 

Kamu kurum ve kuruluşlarından gelen mobbing şikayetlerinin dağılımı şöyle:

Kamu Kurum ve Kuruluşları	Adet	Yüzde
Sağlık Bakanlığı	115	15,88
MEB	90	12,43
Belediyeler ve İktisadi Teşekkülleri	78	10,77
Üniversiteler	52	7,18
TSK	48	6,63
Tarım ve Orman Bakanlığı	45	6,21
Emniyet Genel Müdürlüğü	38	5,25
Adalet Bakanlığı	35	4,83
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı	26	3,59
Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı	23	3,18
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı	22	3,04
Hazine ve Maliye Bakanlığı	15	2,07
İçişleri Bakanlığı	15	2,07
Bankacılık	15	2,07
Ceza İnfaz Kurumları	12	1,66
PTT	11	1,52
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı	10	1,38
Kültür ve Turizm Bakanlığı	8	1,10
Özel İdare, Valilik ve Kaymakamlıklar	7	0,97
Gençlik ve Spor Bakanlığı	7	0,97
Sosyal Güvenlik Kurumu	2	0,32
Kredi ve Yurtlar Kurumu	5	0,69
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı	5	0,69
KİT	4	0,55
Diyanet İşleri Başkanlığı	4	0,55
Sosyal Hizmet Müdürlükleri	4	0,55
Vakıflar Genel Müdürlüğü	4	0,55
Ticaret Bakanlığı	3	0,41
Nüfus Müdürlükleri	3	0,41
AFAD Başkanlığı	3	0,41
Millî Savunma Bakanlığı	2	0,28
Çalışma ve İş Kurumu Müdürlükleri	2	0,28
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı	2	0,28
TSE	2	0,28
Dışişleri Bakanlığı	2	0,28
Cumhurbaşkanlığı	2	0,28
TBMM	1	0,14
YSK	1	0,14
MGK Genel Sekreterliği	1	0,14
Toplam	724	100,00

İllere göre mobbing başvuruları

Mobbing başvurusunda bulunanların il dağılımına bakıldığında en çok İstanbul, Ankara, İzmir, Antalya ve Mersin’ den mobbing başvurusu geldiği görülüyor. 

Kamuda çalışanlardan en çok başvurunun geldiği on il şöyle:

Kamu Sektörü
İller	Adet	Dağılım/Yüzde
İstanbul	398	15,57
Ankara	278	10,88
İzmir	205	8,02
Antalya	178	6,96
Mersin	154	6,03
Kocaeli	115	4,50
Bursa	95	3,72
Konya	80	3,13
Gaziantep	60	2,35
Eskişehir	59	2,31

Özel sektörde en çok başvurunun alındığı on il ise şu şekilde:

Özel Sektör
İller	Adet	Dağılımı /Yüzde
İstanbul	208	28,78
Ankara	95	13,13
İzmir	74	10,22
Kocaeli	45	6,22
Bursa	41	5,67
Antalya	38	5,25
Tekirdağ	26	3,59
Kayseri	18	2,49
Adana	15	2,07
Manisa	15	2,07

Mobbing mağdurlarının meslekleri

Yardım talebinde bulunan mobbing mağdurlarının mesleklerine bakıldığında ilk sırada yüzde 10,71 ile işçiler yer aldı. Onu yüzde 8,21 ile yönetici ve yönetici yarımcıları, yüzde 5,56 ile özel güvenlik görevlileri izledi. 

Diğer meslek grupları ise öğretmen (yüzde 4,83), temizlik işçisi (yüzde 4,81), satış danışmanı (yüzde 4,15), hemşire (yüzde 3,51), operatör (yüzde 3,04), devlet memuru (yüzde 2,99) ve diğer (yüzde 2,8) şeklinde oldu. 

Mobbing saldırıları

Mobbing saldırı yöntemleri iletişime, sosyal ilişkilere, itibara, yaşam ve iş kalitesi ile doğrudan sağlığa yönelik saldırılar olarak beş grupta toplanıyor. 

Gelen başvurular bazında bakıldığında iletişime yönelik saldırlarda yüzde 49,45 ile "azarlama ve karalam" ilk sırada yer alıyor. Bunu yüzde 21,17 ile "taciz ve tehdit", yüzde 6 oranlarıyla "taciz ve tehdit", "talepleri reddetme" yöntemleri izliyor.

Sosyal ilişkilere yönelik saldırılarda ise yüzde 37,60 ile "saygı göstermeme" ve yüzde 22,30 ile "istenmediğini söyleme" saldırıları izliyor. Diğerleri ise "izole etme", "şikayetçi olmasını engelleme", sosyal izolasyon yöntemleri şeklinde sıralanıyor. 

İtibara yönelik saldırılar ise "kişiliğe saldırı" (yüzde 22,89), "ayrımcılık (yüzde18,92), "küçümseme" (yüzde 18,55), "dedikodu ve iftira" (yüzde 15,87), "yeteneklerini sorgulama" (yüzde 14,11) olarak kendini gösteriyor. 

Yaşam ve iş kalitesine yönelik saldırılar da "kasıtlı ceza" (yüzde 26,02), "görev yeri değişikliği" (yüzde 19,83), "tutarsız görev verme" (yüzde 14,27), "işten çıkarma tehditleri" (yüzde 11,90) şeklinde oldu. 

Doğrudan sağlığı etkileyen saldırılar ise "iş yükünü artırma" (yüzde 55,03), "sataşma ve kavga" (yüzde 18,33), "fiziksel ve cinsel şiddet" (yüzde 15,26) olarak sıralandı. 

Mobbingin insan sağlığına etkileri

Gelen şikayetlerin insan sağlığı üzerindeki etkilerine bakıldığında ise ilk sırada psikolojik etkiler yer alıyor. Depresif bozukluklar (yüzde 36,06), kaygı bozukluğu (yüzde 22,08), panik atak (yüzde 12,11) en çok görülen etkiler arasındaydı. 

Mobbing başvurusunda bulunan çalışanların altıkları tıbbi tanıda ilk sırada "diğer" olarak kategorize edilen çeşitli fiziki problemlerle ilişkili sorunlar (yüzde 36,07) oldu. Bunu nöroloji, beyin ve sinir hastalıkları (yüzde 30,83) ve kalp hastalıkları (yüzde 13,36) izledi. 

Mobbing mağdurlarının başvurdukları tedavilerinde konusunda ilaç (yüzde 83,67), ilaç ve psikoterapi (yüzde 7,48) ilk sırada yer aldı. 

Mobbing ile Mücadele Derneği hakkında

Mobbing ile Mücadele Derneği 20 Şubat 2010'da kuruldu. Ankara merkezli olarak faaliyet gösteren derneğin illerde temsilcilikleri bulunuyor. 

Derneğin "mobbing.org.tr" internet adresinde, organizasyonun misyonu şu şekilde tanımlanıyor: 

"İnsanlık suçu olan mobbing ve bullying ile mücadele etmek amacıyla ortak akılla kamu ve özel sektör işyeri, çalışan, işveren ve mağdurlarla işbirliği, koordinasyon ve iletişim içinde hareket ederek verimliliği artırmak, çalışma hayatı ve endüstri ilişkilerine olumlu yönde katkı sağlamak. Günün değişen ve gelişen koşullarına uyum sağlayarak, sürekli öğrenen ve paylaşan bir kuruluş haline gelmektir."  

Derneğe yapılacak başvurular ve izlenen sürece ilişkin bilgilere internet sayfasından ya da iletişim kanallarından erişmek mümkün. Dernek, değişik sivil toplum kuruluşlarının da desteğiyle 5-11 Şubat arasındaki "Mobbing ile Mücadele Haftası" toplumda farkındalık oluşturma ve duyarlılığı artırmaya yönelik etkinlikler düzenliyor. Bu yılki etkinlik sloganı "Gönül Koyma ÜLKEN İÇİN Gönlünü koy" olarak belirlendi. 

Uzmanlar Mobbing ile Mücadele Derneği'ne gelen 3.280 yardım çağrısının buzdağının görünün yüzü olduğunu söylüyor. Çoğu çalışan uygulanan mobbingi ya "sineye çekiyor" ya sesini çıkaramıyor ya da bunu normal karşılıyor. Yardım alma ihtiyacına, genellikle mobbingin artık katlanılamaz noktaya geldiği aşamada gerek duyuluyor.