isteseler de Rusya pazarından çıkamıyorlar
Ukrayna'nın işgali, birçok Batılı markanın Rusya'dan kaçınmasına neden oldu, ancak bazılarının ülkede hala satış noktaları var ve onları kapatamayacaklarını söylüyorlar.
Marks and Spencer, Burger King ve otel grupları Marriott ve Accor, geri çekilmelerini engelleyen karmaşık franchise anlaşmalarıyla kısıtlanıyor.
Firmalar, Rus işletmelerini üçüncü şahıslara devretti ve kendi adlarını taşıyan operasyonlara sahip değiller.
Firmaların birlikte Rusya'da hala açık olan yaklaşık bin satış noktası var.
M&S'de 48 mağaza ve Burger King'de halen açık olan 800 restoran bulunurken, Marriott'ın 28 ve Accor'un da 57 oteli bulunuyor.
M&S, Türkiye'ye sevkıyatı durdurdu
BBC'nin haberine göre, markaların yasal franchise anlaşmalarına kilitlendiğini anlaşılıyor ve bu da isimlerini Rusya'nın ana caddelerinden ve alışveriş merkezlerinden çıkmalarını zorlaştırıyor.
Birçok Batılı firma onlarca yıldır bu tür anlaşmalar yapıyor. Örneğin, Marks and Spencer mağazaları, 1999'dan beri perakendecinin ürünlerini Doğu Avrupa'da satma haklarına sahip olan FiBA adlı bir Türk şirketi tarafından işletiliyor.
Perakende devi, Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline tepki olarak, FiBA'ya mal sevkiyatını askıya aldığını açıkladı.
Hüsnü Özyeğin'in kurduğu FiBA Grup bir çok sektörde faaliyet gösteriyor. FiBA Grup internet sitesinde, perakende sektörü faaliyetlerine ilişkin bölümde, "Banana Republic, Gap ve Marks&Spencer mağazalarının Türkiye, Rusya ve Ukrayna’da mağazalarını açmaya ve işletmeye tek yetkili olup Türkiye’de 9 farklı şehirde, toplamda 81 mağazasıyla yer almaktadır" bilgisine yer veriliyor.
"Anlaşmalar kolayca değiştirilemez"
Burger King'in sahibi Restaurant Brands International da Rusya'daki restoranlarının franchise sahipleri tarafından işletildiğini açıkladı. Şirket yetkilisi, "Bu uzun süredir devam eden yasal anlaşmalar, öngörülebilir gelecekte kolayca değiştirilemez" dedi.
Markaları arasında Ibis ve Novotel'in de bulunduğu Marriott, IHG ve Fransız zincir Accor otel gruplarının Rusya'da benzer anlaşmalarla faaliyet gösterdiği ortaya çıktı.
Marriott, Rusya'daki otellerinin üçüncü şahıslara ait olduğunu söyledi, ancak "bu otellerin açık kalma kabiliyetini değerlendirmeye devam edeceğini" ve franchise anlaşmalarını incelediğini bildirdi.
Franchising yöntemi
Franchising (marka kiralama), ürün veya hizmetleri dağıtmanın bir iş yöntemi. Bir markanın adını kuran bir şirket (franchisor) ve bir marka kiracısı (franchisor), o markanın adı altında iş yapma ve ürünlerini satma hakkı için bir ücret ödüyüro.
İngiltere'de merkezli Bird&Bird hukuk firmasında uluslararası franchising veren Graeme Payne, franchising'in farklı ülkelerdeki pazarlara girmek isteyen ancak yerel bilgiye, paraya veya girme becerisine sahip olmayan Batılı markalar için yararlı olduğunu söyledi.
Payne, "Normal bakan bir insan olarak... acaba neden mağazalarını kapatmıyorlar diye düşünürsünüz. Ancak salt ticari ve sözleşme perspektifinden bakıldığında, geniş kapsamlı yasal sonuçlara varmadan bunu yapmak çok zor," dedi.
Bu sonuçların, genellikle 10 yıl veya daha uzun süren herhangi bir anlaşmayı ihlal etmeleri halinde franchise sahipleri tarafından dava edilebilecek Batılı işletmeler için ciddi mali sonuçları olabilir.
Bird&Bird'ün franchise anlaşmazlıklarıyla ilgilenen bir ortağı olan Victoria Hobbs, bir franchise sahibinin Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile bağlantısı olduğu veya yaptırıma maruz kaldığı tespit edilirse, İngiltere'nin bakış açısından bir anlaşmanın feshedilebileceğini söyledi.
