Ticaret savaşları kızışıyor

ABD, yerel saatle 00.01'den başlayarak Çin'den yapılan tüm ithalata yüzde 84 oranında ek gümrük vergisi uygulamaya başladı. 

Böylece Çin’den ithal edilen mallara uygulanan toplam vergi yüzde 104’e ulaştı.

Washington'un ilk planına Pekin'e gümrük vergilerini yüzde 34 oranında arttırması gerekiyordu. Ancak Çin'in ABD mallarına yüzde 34 misilleme gümrük vergisi uygulamasından geri adım atmaması üzerine Donald Trump yüzde 50 ek vergi daha ekledi.

Beyaz saray Sözcüsü Karoline Leavitt, gazetecilere yaptığı açıklamada, “Çin gibi misilleme yapmayı seçen ve Amerikan işçilerinin istismarını ikiye katlamaya çalışan ülkeler hata yapıyor” dedi.

Leavitt, “Çin misilleme önlemleri alarak hata yapmıştır. Amerika yumruk yediğinde, daha sert karşılık verir. Çinliler bir anlaşmaya varmak istiyor ama bunu nasıl yapacaklarını bilmiyorlar” diye ekledi.

Çin'e vergi yüzde 125'e çıktı, diğerlerine 90 gün ara

ABD Başkanı Donald Trump, Çin’e uygulanan ek gümrük vergisinin yüzde 84’e çıkarıldığını açıklamasından sonra Çin’in karşılık vermesi üzerine yeni bir açıklamayla  Çin mallarına uygulanan gümrük vergisi oranını yüzde 125'e çıkardığını söyledi.

Trump, Sosyal medya platformu Truth Social'da paylaştığı mesajında, daha yüksek yeni gümrük vergisi oranının "derhal yürürlüğe gireceğini" ve bu oranların "Çin'in dünya piyasalarına gösterdiği saygısızlık" nedeniyle uygulandığını söyledi.

Donald Trump, tüm dünya ülkelerine konan gümrük vergilerinin arttığı bir dönemde bugün beklenmedik bir U dönüşü yaparak “karşılıklı” ek gümrük vergilerini 90 gün süreyle askıya aldığını açıkladı. Bu karar, ABD'nin onlarca ticaret ortağı için vergilerin uygulamaya konacağı gün geldi.

Tarife savaşı şiddetlenecek

Çinli yetkililer, dün sabah erken saatlerde, ABD'yi “şantaj” yapmakla suçladı ve ABD'nin gümrük tarifesi politikasına karşı “sonuna kadar mücadele edeceklerini” açıkladı.

Donald Trump, Nisan ayının başında birkaç ülke dışında tüm ülkelere ek gümrük vergisi getirdi. Trump, ABD'nin “onlarca yıldır” diğer ülkelere karşı ticaret engellerini azalttığını, buna karşın diğer ülkelerin Amerikan ürünlerine “hatırı sayılır gümrük vergileri” uyguladığını söyledi.

Wall Street sert düşüşle kapandı

Borsanın tepkisi hızlı oldu. Wall Street'in piyasaların açılışındaki toparlanmadan kapanışta daha fazla kayba uğramasıyla ABD hisse senetleri dün düşüşe geçti. Dow Jones yüzde 0,84, Nasdaq endeksi yüzde 2,15 ve daha geniş kapsamlı S&P 500 endeksi yüzde 1,57 değer kaybetti.

Tüm borsaların yükseldiği ve son günlerdeki büyük kayıpların kısmen silindiği bir günün ardından gelen bu yeni açıklamalar, dengeleri yeniden değiştirdi. Analistler, gelecekte iniş ve çıkışların beklendiği ve dalgalanmanın devam edeceği uyarısında bulunuyor.

Asya borsaları,  bu sabah açılışta yine bir gerilemeye tanık oldu.

Çin'den göze göz dişe diş

Pekin, ABD ürünlerine yönelik gümrük vergilerini yüzde 34'ten yüzde 84'e çıkardı. Bu karar, ABD'nin Çin mallarına uyguladığı gümrük vergilerini artırması ve ticaret politikaları konusundaki gerginliklerin ardından geldi.

Çin’in geri adım atmaması ve ABD’ye uyguladığı “misilleme” vergisini yüzde 50 daha artırması kararı yarın TSİ 20.01’de yürürlüğe girecek.

Çin Ticaret Bakanlığı'ndan yapılan yapılan açıklamada, "ABD'nin Çin'e uyguladığı tarifeleri artırması, Çin'in meşru haklarını ve çıkarlarını ciddî şekilde ihlal eden ve kurallara dayalı çok taraflı ticaret sistemine ciddî şekilde zarar veren bir hatadır" denildi.

ABD Başkanı Donald Trump, Çin ürünlerine yönelik yüzde 104’lük gümrük tarifesini devreye sokarak, Çin'i geri adım atmaya çağırmıştı. Ancak Çin, Trump’ın tarifelerine karşı “sonuna kadar mücadele edeceğini” bir kez daha açıkladı. 

İki ülke arasındaki ticaretin dengeli olduğunu savunan Çin hükümeti, Beyaz Saray’la müzakereye açık olup olmadığına ilişkin bilgi vermedi. Oysa birçok ülkenin ABD ile müzakerelere başladığı görülüyor.

Çin Ticaret Bakanlığının açıklamasında, ''ABD ekonomik ve ticari kısıtlamalarını daha da tırmandırmakta ısrar ederse, Çin gerekli karşı önlemleri alma konusunda kararlı iradeye ve bolca imkâna sahiptir; sonuna kadar mücadele edecektir” denildi.

Çin, geçen hafta, ABD’den ithal edilen tüm ürünlerde yüzde 34 gümrük vergisi uygulayacağını, nadir toprak elementlerine ihracat kontrolleri getireceğini ve Trump’ın “Kurtuluş Günü” tarifelerine yanıt olarak başka önlemler de alacağını açıklamıştı. 

Trump, bu adımın ardından Çin’den gelen ürünlere ek yüzde 50 vergi getirerek, bu ülkeye verdiği sürenin sona erdiğini ilan etti.

Çin hükümeti, diğer birçok ülkenin yaptığı gibi Beyaz Saray'la müzakerelere girip girmeyeceğine ilişkin bilgi vermekten kaçındı.

Eşitlik temelinde tavır 

Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Lin Jian, dünkü açıklamasında, “Eğer ABD gerçekten sorunları diyalog ve müzakere yoluyla çözmek istiyorsa, eşitlik, saygı ve karşılıklı fayda temelinde bir tavır benimsemelidir'' demişti.

Çin, Trump’ın ilk döneminde imzalanan “birinci aşama” ticaret anlaşmasında verilen sözlerin ABD tarafından tutulmadığı belirtiyor. Çin, buna örnek olarak, TikTok’un Çinli ana şirketi tarafından satılmaması halinde yasaklanmasını hedef alan Amerikan yasasının, taraflardan birinin diğerini teknoloji transferine zorlamayacağı taahhüdünü ihlal ettiğini ileri sürüyor.

Trump, TikTok’un bir Amerikan şirketine satılması konusunda anlaşmaya varılamaması nedeniyle TikTok’un faaliyetlerine 75 gün daha izin verdi. ByteDance yetkilileri, Çin’in bu satışa onay vermeyeceğini ve bunun ticaret ve gümrük vergileri konusunda müzakerelere bağlanması gerektiğini Beyaz Saray’a iletti.

Çin, hizmet ticareti ve Amerikan şirketlerinin Çin’deki şubeleri de hesaba katıldığında iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin “kabaca dengeli” olduğunu savunuyor.

Çin’in 2023 yılında ABD ile hizmet ticaretinde 26,57 milyar dolarlık açık verdiği, bunun da sigorta, bankacılık ve muhasebe gibi sektörlerden oluştuğu belirtildi. Trump’ın ek gümrük tarifeleri, yalnızca somut mal ticaretindeki açıkları kapatmak için kondu.

Çin Ticaret Bakanlığına göre, ''Tarih ve gerçekler göstermiştir ki, ABD'nin gümrük vergilerini artırması kendi sorunlarını çözmeyecek; bunun yerine finans piyasalarında sert dalgalanmalara yol açacak, ABD'deki enflasyon baskısını artıracak, sanayi altyapısını zayıflatacak ve ekonomik durgunluk riskini yükseltecektir. Bu da nihayetinde ABD’nin kendisini vuracaktır!''

AB'den ABD'ye misilleme

Avrupa Birliği, sektörler arasında birkaç hafta süren istişarelerin ardından ABD'nin AB çelik ve alüminyumuna yönelik gümrük vergilerine karşı misilleme tedbirlerini kabul etti.

AB üyesi ülkeler, ABD'nin AB’den çelik ve alüminyum ithalatına uyguladığı yüzde 25'lik gümrük vergilerine misilleme olarak badem, portakal suyu, kümes hayvanları, soya fasulyesi, çelik ve alüminyum, tütün ve yatlar da dahil olmak üzere geniş bir yelpazedeki ABD ürünlerine yüzde 25'lik gümrük vergilerini onayladı.

Bunlar, ABD Başkanı Donald Trump'ın dünya genelindeki ticaret ortaklarına karşı yürüttüğü ticaret savaşında Avrupa'nın aldığı ilk misilleme tedbirleri oldu. 

Euronews’e göre, ürün listesi, ABD'nin karşı önlemlerinin kendi endüstrilerini vurmasından çekinen üye devletlerin yoğun lobi faaliyetlerine konu oldu.

Bourbon viskisi yok

Fransa, İrlanda ve İtalya, Trump'ın Avrupa alkol ürünlerine yüzde 200 gümrük vergisi uygulanmasını tetikleyeceği tehdidinin ardından Bourbon viskisinin hedeflenen ürünler listesinden çıkarılmasını sağladı.

AB misillemesinden etkilenen ABD ürünlerinin nihai listesi hemen kamuoyuna açıklanmadı.

AB gümrük vergilerinden etkilenen ABD ithalatının hacmi, ABD gümrük vergilerinin vurduğu ihracattan biraz daha az olacak. AB'nin alüminyum ve çelik ihracatını hedefleyen ve 12 Mart'ta yürürlüğe giren ABD gümrük vergileri, yıllık 26 milyar avro değerinde. 

AB’nin hedef alması beklenen ABD ürünlerinin ek vergileri ise yıllık yaklaşık 22 milyar avro olacak.

Takvim uzatıldı

ABD ile müzakerelere şans tanımak için uygulama takvimi de uzatıldı: AB gümrük vergileri, 15 Nisan ve 1 Aralık tarihleri arasında yürürlüğe girecek.

Bu misilleme tedbirleri, AB'nin ABD'nin açtığı ticaret savaşına verdiği yanıtın ilk adımı oldu. 

Trump yönetimi, alüminyum ve çeliğin yanı sıra AB otomobillerine yüzde 25 gümrük vergisi ve tüm AB ithalatına yüzde 20 "karşılıklı" gümrük vergisi getirdi. AB'nin ABD'ye yaptığı ihracatının yüzde 70'i ek vergilerden etkileniyor.

AB yürütme organı olan AB Komisyonu, dün yaptığı açıklamada, Komisyonun gelecek hafta başında sunulacak ikinci bir misilleme paketi üzerinde çalıştığını duyurdu.

Trump ağzını da bozdu

Dünyanın liberal ekonomik düzenini altüst eden ABD Başkanı Donald Trump, ek vergi uygulamalarından sonra Çin de de dahil olmak üzere onlarca devletin Washington ile anlaşmaya varmak için “mümkün olan her şeyi yapmasını” memnuniyetle karşıladı ve “Bu ülkeler kıçımızı yalamak için bizi arıyor” diyerek övündü.

Trump bu sözleri, Cumhuriyetçi Partinin bir bağış toplama etkinliğinde dile getirdi. Konuşmasında yalnızca yabancı liderlerle sınırlı kalmayan Trump, Kongre'nin müzakereleri devralması gerektiğini savunan Cumhuriyetçi vekillere de gönderme yaptı ve “Siz benim gibi müzakere edemezsiniz” diyerek parti içindeki muhalefeti de hedef aldı.

AB-Çin görüşmesi

ABD'nin en büyük ticaret ortağı olan AB'nin Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, Çin Başbakanı Li Çiang ile yaptığı telefon görüşmesinde, “gerilimi tırmandırmaktan kaçınma ve müzakere yoluyla çözüm bulma” çağrısında bulundu.

Bir sözcüye göre, AB'nin cevabını gelecek hafta başında açıklaması bekleniyor. 

Ek vergilerin yürürlüğe girmeye başlamasıyla petrol fiyatlarındaki düşüş hızlandı ve varil başına yaklaşık 60 dolarla son dört yılın en düşük seviyesine geriledi. Güney Kore para birimi von da 2009'dan bu yana görülmemiş bir seviyeye indi.

Borsalarda artan panik karşısında güven tazelemeye çalışan Trump, dün akşam, Japonya ve Güney Kore başta olmak üzere Amerika'nın askeri müttefiklerinden başlayarak “hazır giyim değil, ülkeye özgü önlemler” sözü verdi.