Güvenlik Konseyi'nden ABD'nin Gazze ateşkes planına destek
Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi, ABD tarafından önerilen İsrail-Gazze ateşkes planını destekleme kararı aldı.
Öneri “tam ve eksiksiz bir ateşkes”, Hamas'ın elindeki rehinelerin serbest bırakılması, ölen rehinelerin cesetlerinin iadesi ve Filistinli tutukluların takası koşullarını ortaya koyuyor.
Güvenlik Konseyi'nin 15 üyesinden 14'ü ABD tarafından hazırlanan karar tasarısı lehinde oy kullandı. Rusya çekimser kaldı.
Kararda İsrail'in ateşkes önerisini kabul ettiği belirtiliyor ve Hamas'a da bunu kabul etmesi çağrısında bulunuluyor.
Bu, Güvenlik Konseyi'nin 31 Mayıs'ta Başkan Joe Biden tarafından açıklanan üç parçalı planı desteklemek üzere G7 grubunun yanı sıra bir dizi hükümete katıldığı anlamına geliyor.
Oylamanın, çatışmayı sona erdirmek amacıyla plana olumlu yanıt vermeleri için her iki taraf üzerindeki baskıyı arttırması bekleniyor. Oylama aynı zamanda ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken'in barış anlaşmasına destek sağlamak amacıyla İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu'nun da aralarında bulunduğu yabancı liderlerle bir araya gelmesinden kısa bir süre sonra gerçekleşti.
ABD'nin önerisi
Öneri, çatışmalarda büyük ölçüde tahrip olan Gazze için büyük bir yeniden inşa planıyla sona erecek. İlk aşama rehine-tutuklu takasının yanı sıra kısa süreli bir ateşkesi içeriyor.
ABD'nin taslak karar metnine göre ikinci aşama “düşmanlıkların kalıcı olarak sona erdirilmesini” ve İsrail güçlerinin Gazze'den tamamen çekilmesini içeriyor.
Üçüncü aşama ise yerleşim yerlerinin uzun vadeli görünümüne odaklanıyor ve Gazze için çok yıllık bir yeniden inşa planı başlatacak.
Karar, Başkan Biden'ın İsraillilerin planı kabul ettiğini söylemesinden 10 gün sonra geldi. Ancak Netanyahu ABD'nin önerisini henüz onaylamadı.
İsrail'deki koalisyonda çatlak
Biden barış girişimini bir İsrail girişimi olarak sunarken, ABD de İsrail'in kendi parçalı iktidar koalisyonunun plana isteksiz yaklaştığının farkında. Bu durum, anlaşmanın ilerlemesi halinde hükümetin çöküşünü tetiklemekle tehdit eden bazı aşırı sağcı bakanların açık muhalefetine kadar uzanıyor.
Eski general Benny Gantz'ın Pazar günü savaş kabinesinden istifa etmesi bu istikrarsızlık hissini derinleştirdi.
Biden'ın eski adı X'teki hesabından yapılan paylaşımda kararın kabul edildiğini belirtti. Paylaşımda “Hamas ateşkes istediğini söylüyor. Bu anlaşma ciddi olduklarını kanıtlamak için bir fırsat” denildi.
Hamas, çağrıdan memnun
Hamas, Gazze'deki savaşı sona erdirmek için kapsamlı bir ateşkes anlaşmasına varmayı amaçlayan BM Güvenlik Konseyi kararından memnuniyet duyduğunu açıkladı.
Hamas'tan yapılan açıklamada, örgütün, Gazze'de kalıcı ateşkesin sağlanması, İsrail güçlerinin tamamen geri çekilmesi, tutuklu ve hükümlülerin bırakılması da dahil olmak üzere "halkın talepleri ve tutarlı çözüm ilkelerinin uygulanması için" müzakerelere girişmek amacıyla arabulucularla işbirliği yapmaya hazır olduğu belirtildi.
Filistin haber ajansı WAFA'nın haberine göre, Filistin Devlet Başkanlığı da kararın kabul edilmesinin Gazze'de devam eden savaşı durdurmak için doğru yönde atılmış bir adım olduğunu açıkladı. Açıklamada, ayrıca tüm taraflara kararın uygulanmasına yönelik sorumluluklarını yerine getirme çağrısında bulunuldu.
Türkiye: "Önemli bir adım"
Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şu değerlendirmelere yer verildi:
"Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nde 10 Haziran günü kabul edilen, Gazze’de ateşkes sağlanmasına yönelik 2735 sayılı kararı, Gazze’deki katliamın sona ermesi bakımından önemli bir adım olarak değerlendiriyoruz.
Hamas’ın sözkonusu ateşkes planına yapıcı ve olumlu yaklaşımını memnuniyetle karşılıyoruz.
İsrail’in, kalıcı ateşkese riayet edeceğini taahhüt etmesi ve söz konusu kararın tüm unsurlarını eksiksiz şekilde uygulaması şarttır.
Türkiye, savaşın kalıcı şekilde sona ermesini, İsrail’in Gazze’nin tamamından geri çekilmesini, rehinelerin ve tutukluların karşılıklı salıverilmesini, yerlerinden edilen Filistinlilerin Gazze’ye geri dönüşünü, insani yardımların kesintisiz ve yeterli düzeyde ulaştırılmasını ve Gazze’nin yeniden imarını sağlayacak adımlara katkı vermeyi sürdürecektir."
25 Mart'ta BM Güvenlik Konseyi ateşkes çağrısında bulunan bir kararı kabul etti.
ABD daha önce benzer önlemleri veto etmiş olsa da Mart ayındaki kararı veto etmemişti. Netanyahu o dönemde yaptığı açıklamada ABD'nin ateşkesi rehinelerin serbest bırakılmasına bağlayan önceki tutumundan “vazgeçtiğini” söyledi.
Çatışma Hamas'ın 7 Ekim'de İsrail'in güneyine saldırarak yaklaşık 1.200 kişiyi öldürmesi ve 251 kişiyi rehin almasıyla başladı. Hamas tarafından yönetilen sağlık bakanlığı, İsrail'in saldırıya karşılık vermesinden bu yana Gazze'deki ölü sayısının 37,000'i aştığını açıkladı.
İsrail'den saldırıları sonlandırmaya yalanlama
Öte yandan, İsrail, esir takası anlaşması kapsamında Gazze’deki saldırıları sona erdirmeyi kabul ettiğine ilişkin haberi yalanladı. İsrail Başbakanlığından yapılan açıklamada, Kanal 12 televizyonunun, İsrail’in Hamas’a geçen ay verdiği belirtilen esir takası anlaşması teklifine ilişkin haberinin “eksik ve kamuoyunu yanıltıcı olduğu” belirtildi.
Açıklamada, İsrail'in “tüm hedeflerine ulaşmadan” Gazze’deki saldırılarını bitirmeyi kabul ettiği iddiasının “tamamen yalan olduğu” ifade edildi.
Kanal 12 televizyonunun haberinde, İsrail’in Gazze’deki saldırılarını “kalıcı olarak durdurmasını” içeren bir teklifte bulunduğu öne sürülmüştü.
ABD Başkanı Joe Biden, 31 Mayıs'ta Beyaz Saray'daki konuşmasında, İsrail'in 3 aşamadan oluşan yeni bir ateşkes önerisi sunduğunu belirtmişti.
Biden, önerinin İsrail'e ait olduğunu söylese de İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, “belirlenen hedeflere” ulaşılıncaya kadar savaşa devam edeceklerini duyurmuştu.
Netanyahu, Meclis Dış İlişkiler ve Savunma Komitesinde yaptığı konuşmada, İsrail'in teklif ettiği ile Biden'ın sunduğu teklif arasında “boşluklar” olduğunu öne sürmüştü.
İsrail'in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich ve Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Netanyahu'nun ABD Başkanı Biden'ın açıkladığı ateşkes teklifini kabul etmesi durumunda hükümeti devirme tehdidinde bulunmuştu.
Hamas ise, Biden'ın açıklamasının ardından “kalıcı ateşkes, işgal güçlerinin Gazze Şeridinden çekilmesi, yeniden inşa ve esir değişimiyle” ilgili tekliflere olumlu baktıklarını duyurmuştu.
