Enflasyon hesabında üç kurumdan üç farklı oran

Temmuz 2025 dönemine ilişkin enflasyon rakamları açıklandı. Bu konuda veri hazırlayan üç kurumun da TÜFE oranları birbirinden farklı çıktı.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bugün açıkladığı verilere göre Temmuz 2025 döneminde tüketici fiyat endeksindeki (TÜFE) aylık artış yüzde 2,06, yıllık artış ise yüzde 33,52 oldu. 

Enflasyon Araştırma Grubu (ENAGrup) ise TÜFE’deki artışı aylık yüzde 3,75, yıllık 65,15 olarak açıkladı. 

İstanbul Ticaret Odası’ndan (İTO) birkaç gün önce paylaşılan verilerde de aylık fiyat artışı yüzde 2,62, yıllık fiyat artışı ise yüzde 42,48 olarak açıklanmıştı. 

Aynı ülkede piyasa araştırması yapan üç ayrı kurumun fiyat artış oranlarına ilişkin verilerinin farklı olması rakamlar konusunda değişik yorumlara yol açabilecek nitelikte. 

Üç kurumun verilerinin ortaklaştığı nokta ise aylık fiyat artışının geçen aya göre daha yüksek, yıllık fiyat artışınının ise geçen aya göre daha düşük olmasıydı. 

TÜİK, ENAGrup ve İTO’nun 2024 başından buy ana açıkladığı aylık ve yıllık fiyat değişmelerine ilişkin tablo şöyle

Şimşek: "Hedeflerimiz doğrultusunda"

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda şu değerlendirmelerde bulundu:

“Enflasyon 44 ayın en düşük seviyesinde. Aylık enflasyon temmuzda geçici ve dönemsel etkilerle yüzde 2,06 gerçekleşirken yıllık enflasyon son 12 ayda 28,3 puan düşüşle yüzde 33,5’e geriledi.  Yıllık gıda enflasyonu yüzde 28, temel mal enflasyonu yüzde 20,7 oldu. Hizmet enflasyonu üç yılı aşkın sürenin ardından ilk kez yüzde 50’nin altına indi.

Dezenflasyon süreci hedeflerimiz doğrultusunda ilerlemektedir. Yıl sonunda enflasyonun TCMB’nin tahmin aralığında gerçekleşeceğini öngörüyoruz. 

Enflasyondaki düşüş, öngörülebilirliği artırarak yurtiçi finansal koşulların ve yatırım ortamının daha da iyileşmesine katkı sağlayacaktır.

Temel önceliğimiz olan kalıcı fiyat istikrarını sağlamak için programımızı kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz.”

Bolat: ‘Son 44 ayın en düşük seviyesinde’

Ticaret Bakanı Ömer Bolat, yaptığı açıklamada enflasyon rakamlarına ilişkin şu değerlendirmelerde bulundu:

“TÜFE'deki (2003=100) değişim 2025 yıl Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 2,06 olarak gerçekleşmiş, böylece yıllık enflasyon yüzde 33,52 ile 44 ayın en düşük seviyesine gerilemiştir. Bunun sonucunda tepe noktası 2024 Mayıs ayındaki yüzde 75,5'e kıyasla enflasyon son 14 ayda 42 puan gerilemiştir.

Gıda ve alkolsüz içeceklerdeki fiyatlar 2025 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,07 artmış, böylece yıllık enflasyon yüzde 27,95 ile son 44 ayın en düşük seviyesinde gerçekleşmiştir.

Temmuz ayında ihracatımız yüzde 11 artışla ilk defa 25 milyar dolar seviyesine ulaşmış ve dış ticaret açığında yüzde 12,1 gerileme sağlanmıştır. Dış ticaret tarafından sağlanan bu olumlu gelişmeler dezenflasyon sürecini desteklemektedir. İş ticarette ise ekonomik temellerle açıklanmayacak şekilde fahiş fiyat artışlarına yönelenlerin ve adil rekabet koşulların tüketicinin aleyhine koordineli şekilde hareket ederek bozmaya tevessül edenlerin üzerine gidilmeye devam edilmektedir."

DİSK-AR: "Sadece fartış hızı yavaşlıyor”
 

DİSK-AR’ın değerlendirmesine göre, enflasyonun hızının yavaşlamasına karşın “Fiyatlarda bir düşüş söz konusu değil, sadece fiyat artış hızı yavaşlıyor.” 

DİSK-AR’ın Ağustos ayı enflasyon bülteninde TÜİK’in açıkladığı Temmuz ayı verilerine göre, TÜFE’nin yıllık yüzde 33,52, aylık yüzde 2,06 arttığı, TÜFE'deki on iki aylık ortalamalara göre yüzde 41,13 olarak gerçekleştiği belirtildi.

Bültende özetle şu değerlendirmelere yer verildi:

“TÜİK’e göre yıllık enflasyon artış hızında bir yavaşlama söz konusu. Bunun temel nedenlerinden birinin baz etkisi olduğu biliniyor. Baz etkisi bir önceki yılın daha yüksek aylık enflasyonunun yerini cari yılda daha düşük bir aylık enflasyonun almasından kaynaklanıyor. 

Örneğin Temmuz 2024’teki yüzde 3,23 oranındaki aylık enflasyonun yerini Temmuz 2025’te yüzde 2,06 oranında enflasyon almıştır. Hesaptan yüksek oran çıkıp düşük oran çıkınca son 12 aylık artış geriliyor. Bu durum enflasyon hızının yavaşlamasına yol açıyor. Ancak enflasyonun artış hızı yavaşlasa da fiyatlar artmaya devam ediyor. Fiyatlarda bir düşüş söz konusu değil. Sadece fiyat artış hızı yavaşlıyor. Enflasyon hesabına esas olan fiyat endeksleri, madde fiyatlarının derlenmesiyle oluşturuluyor ve fiyatlardaki artışı daha çarpıcı bir biçimde ortaya koyuyor....

Buna göre TÜFE ile gıda fiyatları endeksi arasındaki fark açılmaya devam ediyor.

2003:100 bazlı TÜFE, Temmuz 2025’te 3.197’ye yükseldi. 2003:100 bazlı olan TÜFE’ye göre ortalama madde fiyatları 2003’ten bu yana yaklaşık 32 kat artış gösterdi.

Gıda fiyatları, ortalama fiyatlardan daha hızla artış göstermeye devam ediyor. 2003:100 bazlı gıda fiyatları endeksi ise 2025 Temmuz’da 4.366’ya yükseldi. Temmuz 2005’te yüzde 4,43 olan yıllık gıda enflasyonu ise Temmuz 2025’te yüzde 27,95 olarak gerçekleşti. 2003:100 bazlı olan endekse göre gıda fiyatları 2003’ten bu yana 43,7 kat artış gösterdi.

Gıda fiyatlarının ortalama madde fiyatlarından daha hızlı artması sebebiyle son yıllarda gıda enflasyonu ile genel enflasyon arasındaki makas açılmaya devam ediyor. Uzun dönemde gıda fiyatlarının genel otalamadan çok artması gıda harcaması yüksek olan düşük gelir gruplarının geçim sıkıntısının artmasına yol açıyor.

....

Gelir düzeyi ve harcama kalıplarının farklı olması nedeniyle toplumsal sınıf ve kesimleri enflasyon sonucu ortaya çıkan pahalılığı çok farklı hissediyor. 

TÜİK verilerine (2023) göre en düşük yüzde 20'lik gelir grubu toplam gelirin yüzde 6,3'ünü alırken, bu grubun harcamaları içinde gıdanın payı yüzde 30,4’tür. En yüksek yüzde 20'lik gelir grubu toplam gelirin yüzde 48,1'ini elde ederken harcamaları içindeki gıdanın payı yüzde 12,8’de kalmaktadır. Böylece dar gelirli grupların gıda dışı harcamalar için geliri daha sınırlı kalırken yüksek gelir gruplarında bu miktar oldukça fazladır. Bu durum pahalılığın farklı toplumsal kesimlerde farklı hissedilmesine yol açmaktadır. Dar gelirlilerin harcanabilir gelirlerinin sınırlı olması nedeniyle daha yoğun bir geçim sıkıntısı çekmektedir. Bu durum enflasyonun gelir gruplarına, farklı toplumsal kesim ve sınıflara göre önemli ölçüde farklı hissedildiğini ortaya koyuyor.”