BM İklim değişikliği raporu: ''İnsanlık için kırmızı kod''

Dünyanın şimdiye kadarki en büyük iklim değişikliği raporu yayınlandı ve gezegenin durumunun katı gerçekliğini ortaya koydu.

Birleşmiş Milletler'in (BM) iklim bilimi konusunda dünyanın en yetkili organı olan Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) tarafından yayınlanan rapora göre dünyanın iklim değişikliğinin neden olduğu felaketi önlemek için dar ve hızla kapanan bir penceresi var.

Küresel ısınmanın önümüzdeki on yıllarda dünyayı nasıl değiştireceğine dair en güncel değerlendirme olan çalışmada 14 binden fazla bilimsel makaleye bakıldı.  

Çalışma, eriyen buz tabakaları ve yükselen deniz seviyeleri gibi küresel ısınmanın bazı etkilerinin üstesinden gelmek için çok geç olduğunu söylüyor.

BM uzmanları, yarım derecelik bir ekstra ısınmanın ( 1,5°C yerine 2°C ) gezegen üzerinde çok daha şiddetli etkileri olacağını söylüyor.

Bulgulara yanıt veren BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, raporu "insanlık için kırmızı bir kod" olarak nitelendirdi.

Ülkeler , bu yıl İskoçya'nın Glasgow kentinde düzenlenen Cop26 zirvesinde iddialı bir eylem üzerinde anlaşmaya varmaları için baskı altında.  

Guterres, Cop26'nın başarılı olması ve gelişmekte olan dünya için iklim finansmanı vaatlerini yerine getirmesi için hükümetlere güvendiğini belirterek şunları kaydetti:  

''Tehlike çanları sağır edici ve kanıtlar reddedilemez. Fosil yakıtların yakılmasından ve ormanların yok edilmesinden kaynaklanan sera gazı emisyonları gezegenimizi boğuyor ve milyarlarca insanı acil riske atıyor. Aşırı hava ve iklim felaketlerinin sıklığı ve yoğunluğu artıyor. Bu nedenle Glasgow'da bu yılki Cop26 çok önemli.  Güçlerimizi şimdi birleştirirsek, iklim felaketini önleyebiliriz. Ancak bugünün raporunun açıkça ortaya koyduğu gibi, zaman yok ve mazeretlere yer yok.''

İngiltere Başbakanı Boris Johnson ise ''Bugünün IPCC raporunun, kritik COP26 zirvesi için Kasım ayında Glasgow'da bir araya gelmeden önce, dünyanın şimdi harekete geçmesi için bir uyandırma çağrısı olacağını umuyorum'' dedi.

Küresel ısınma

Küresel ısınma sanayi öncesi seviyelerin 2°C üzerine çıkarsa, aşırı sıcak dalgalarının eskisinden 14 kat daha sık gerçekleşmesi bekleniyor.

Rapora göre kuraklık iki ila üç kat daha olası, aşırı yağışlar ise yüzde 70 daha yaygın olacak.

Bilim adamları, bunu önlemenin tek yolunun, önde gelen ekonomilerin 2050 yılına kadar yapmayı umduğu sera gazı emisyonlarını sıfıra indirmek olduğunu söylüyor.

Raporda, ülkelerin CO2 emisyonlarını azaltmanın yanı sıra metan kirliliğini azaltarak küresel ısınmayı da sınırlayabileceği belirtildi.

Atmosferdeki metan konsantrasyonunun son 800 bin yılda herhangi bir noktada olduğundan daha yüksek olduğu tahmin edilmektedir. Bilim adamlarına göre, bu azalmalar gerçekleşmezse, bu yüzyılın sonuna kadar sıcaklıklar sanayi öncesi seviyelerin 2°C üzerinde artacak.

Raporda, artışın 1,5°C ile sınırlandırılmasına 2030'lara kadar ulaşılabileceği, ancak kirliliğin sıfıra inmesi durumunda daha da artmasının önlenebileceği belirtildi.

Uzmanlar tarafından öne sürülen beş senaryoda en iyimser olanı, 1,5°C sınırının geçici olarak aşılması, ancak daha sonra sıcaklıkların hafifçe düşmesidir.

Ancak, iklim değişikliğinin bazı etkilerinin şimdiye kadar meydana gelen ısınma tarafından zaten kilitlendiği konusunda uyarıyorlar.

Sıcaklık sabitlense bile

Sıcaklıklar sabitlense bile, buz tabakaları erimeye devam edecek ve deniz seviyelerinin 2100'ün üzerinde yükselmeye devam etmesi bekleniyor.

Yüzyılda bir kez meydana gelen sel olaylarının, yükselen deniz seviyeleri nedeniyle yıllık olaylara dönüşebileceğinden korkuluyor.

Uzmanlar, ısınmayı 1,5°C ile sınırlamanın zorluğunun fiziksel olmaktan çok siyasi olduğunu ve ülkelerin emisyonları nasıl azaltacakları konusunda zorlu müzakerelerle karşı karşıya olduğunu söylüyor.

Almanya'nın bazı bölgelerinde meydana gelen şiddetli sellerin ardından Yunanistan ve Türkiye'yi vuran yangınlarla birlikte Avrupa'daki son aşırı hava olaylarından yaygın olarak iklim değişikliği sorumlu tutuluyor.

Bugün yayınlanan rapor, 2022'de yayınlanacak olan nihai Altıncı Değerlendirme Raporuna girecek olanın sadece bir kısmı. Bu, iklim değişikliğinin toplumlar üzerindeki etkileri ve emisyonları azaltma yolları hakkında daha fazla bölüm içerecek.