Tartışma yaratan rapor

Af Örgütü, Ukrayna ordusunu sivilleri tehlikeye atmakla suçladı

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard’ın, Ukrayna Kuvvetlerinin meskûn bölgelerde operasyon yaparken sivillerinin hayatını tehlikeye attığını söylemesi Kiev yönetimini kızdırdı. Örgütün Ukrayna başkanı istifa etti. 

Callamard, yapılan basın açıklamasında, “Ukrayna Kuvvetlerinin meskûn yerlerde operasyon yaparken sivillerin hayatını tehlikeye atma ve savaş yasalarını ihlal etme eğilimini belgeledik” dedi.

Uluslararası Af Örgütüne göre, Ukrayna ordusu, okul ve hastanelerde askerî üsler kurdu ve Rus işgalini püskürtmek için meskûn yerlerden saldırı başlattı. Açıklamada, bu tür taktiklerin uluslararası insanî hukuku ihlal ettiği belirtildi.

Af Örgütü, “Savunma durumunda bulunmanın, Ukrayna ordusunu uluslararası insanî hukuk kurallarını çiğnemekten muaf kılmayacağına” dikkat çekti. 

Af Örgütünün araştırmacıları, Nisan-Temmuz döneminde Harkov ve Donbas ile Mikolayev bölgelerinde Rusların bombaladığı yerler hakkında soruşturma ve bombalanan yerlerde inceleme yaptı, bombardımandan kurtulanlar ve kurbanların yakınlarıyla görüştü.

Ukrayna'dan tepki  

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, Kiev’i sivillerin hayatını tehlikeye atmakla suçlayan bir rapor yayımlayan Uluslararası Af Örgütü'ne kızdı ve örgütün “saldırganın sorumluluğunu kurbana attığını” söyledi. Zelenskiy, Af Örgütü'nü “terör devleti Rusya’yı aklamaya çalışmakla” suçladı.

Uluslararası Af Örgütü, dört ay süren çalışmalardan sonra hazırladığı raporda, Ukrayna ordusunu okul ve hastanelerde askerî, üs kurmak ve meskûn yerlerden saldırı başlatmakla suçlamıştı.

Af Örgütü raporunda ayrıca, Ukrayna birliklerinin meskûn yerlere yerleşerek, (…) herhangi bir önlem almadan sivillerin hayatını tehlikeye attığına dikkat çekmiş, bunun da uluslararası insanî hukukun ihlali anlamına geldiğini belirtmişti.

Örgüt aynı zamanda, Ukrayna ordusunun bu taktiklerinin, Rusların körlemesine saldırılarını haklı çıkarmayacağını da ifade etmişti.

Bu saptamaya rağmen, Örgütün raporu Zelenskiy’i rahatsız etti. Zelenskiy, günlük video mesajı paylaşımında, Af Örgütü'nün raporunu “Ukrayna’ya saldırı” olarak nitelendirdi ve bunun, “haksız, istilacı ve terörist” olduğunu öne sürdü.

Zelenskiy, “Saldırganın ve kurbanın eşit düzeyde değerlendirildiği, kurbanın bazı davranışlarının incelendiği ve saldırganın eylemlerinin görmezden gelindiği bir rapor yazılırsa, bu hoş görülemez” dedi.

Kuleba

Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba da, Uluslararası Af Örgütü'nün “haksız suçlamalarına öfkelendiğini” söylemiş ve Af Örgütünü “zalim ve kurban arasında, yüzbinlerce sivili, şehirleri imha eden ülkeyle kendisini umutsuzca savunan ülke arasında yanlış bir denge kurmakla” suçlamıştı.

Kuleba, “Herkesin bir şeylerden biraz suçlu olduğu bu sahte gerçeği yaratmayı bırakın” diyerek, Af Örgütünü “Rusya’nın bugün temsil ettiği gerçeği sistematik olarak bildirmeye” çağırmıştı.

Ukrayna Devlet Başkanlığı Danışmanı Mihaylo Podolyak da, Af Örgütü'nü, “Kremlin’in hizmetinde propaganda ve dezenformasyon kampanyasına katılmakla” suçlamıştı.

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, bugün, “Elde ettiğimiz sonuçların tümüyle arkasındayız” dedi.

"Raporumuzun arkasındayız"

Uluslararası Af Örgütü Genel Sekreteri Agnès Callamard, elde edilen sonuçlara Af Örgütü'nün her çalışmasında uyguladığı aynı normlara sadık kalınarak, geniş çaplı araştırmalardan sonra ulaşıldığını belirtti.

Callamard, Ukrayna makamlarının tepkilerinden üzüntü duyduğunu belirtti ve Ukrayna hükümetinin, raporun dün yayımlanmasından önce yorum yapma ya da tepki vermesi talebine cevap vermediğini bildirdi.

Genel Sekreter, Ukrayna makamlarının tepkisinin, sivillerin korunması gibi sorunların önemini ve meşru zeminde tartışılmasını engelleyebileceğini kaydetti.

Af Örgütü, aynı zamanda, Ukrayna ordusunun bu taktiklerinin, Rusların körlemesine saldırılarını haklı çıkarmayacağını da açıkça ifade etmişti. Bu saptamaya rağmen, rapor Zelenskiy’i rahatsız etti.

Callamard, “Ayrıcalıklı bir tarafın diğerine karşı mücadelesinde işlediği ihlalleri görmezden gelmek, insan haklarını savunmanın yolu olamaz” dedi.

Örgütün Ukrayna Başkanı istifa etti

Örgütünün Ukrayna bölüm Başkanı Oksana Pokalçuk, “istemeden de olsa Rus propagandasına alet olduğu” gerekçesiyle akşam istifa etti.

Pokalçuk, Facebook hesabından yaptığı açıklamada, “Ukrayna Af Örgütü Başkanlığından istifa ediyorum” dedi.

Oksana Pokalçuk, Af Örgütü'nün, Ukrayna Savunma Bakanlığı'nın görüşünü almak için bir yazı gönderdiğini belirtti, ancak Örgütün cevabı beklemediği ve kendi görüşünü de almadığını kaydetti.

Pokalçuk, Af Örgütünün böylece “farkında olmadan Rus versiyonunu destekliyor gibi görünen bir rapor yayınladığı ve sivilleri korumaya çalışırken, bunun yerine Rus propagandasının aracı haline geldiğini” ifade etti.