Zelenski ve Trump basının önünde tartıştı
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ve ABD Başkanı Donald Trump, Oval Ofis'te basının önünde yüksek sesle tartıştı.
Zelenski Trump'ın Rusya'ya yönelik tutumunu eleştirirken, Trump da Zelenski'yi saygısızlıkla suçladı ve aralarındaki anlaşmazlık bağırış çağırışa dönüştü.
Trump ve Zelenski sürekli birbirlerinin sözünü keserken Trump, Zelenskiy'nin Ukrayna savaşını kaybettiğinde ısrar etti ve “insanlar ölüyor, asker sayınız azalıyor” dedi.
Trump, gelir paylaşımlı bir maden anlaşması için planlanan imza töreni öncesinde gazetecilerin önünde yaptığı açıklamada ABD'nin desteğini çekmekle tehdit etti.
“Ya bir anlaşma yapacaksınız ya da biz yokuz ve eğer biz yoksak, siz de savaşacaksınız. Bunun hoş bir şey olacağını sanmıyorum,” dedi Trump, Zelenski'ye “Elinizde kartlar yok. Anlaşmayı imzaladığımızda çok daha iyi bir konumda olacaksınız. Ama hiç de müteşekkir davranmıyorsunuz ve bu hoş bir şey değil. Dürüst olacağım. Bu hoş bir şey değil” seslendi.
Zelenski, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yönelik daha yumuşak yaklaşımı nedeniyle Trump'a açıkça meydan okuyarak onu “bir katille uzlaşmamaya” çağırdı.
Zelenski, Trump'ın Ukrayna şehirlerinin üç yıldır süren savaş nedeniyle harabeye döndüğü yönündeki iddialarına da karşı çıktı. Trump, Putin'in bir anlaşma yapmak istediğini dile getirdi.
Trump bir noktada Zelenski'ye “Üçüncü Dünya Savaşı ile kumar oynuyorsunuz” dedi ve onu ABD'nin yaptıklarından dolayı daha müteşekkir olmaya çağırdı.
Başkan Yardımcısı JD Vance, Zelenski'nin Oval Ofis'e gelip kendi pozisyonunu savunmasının saygısızlık olduğunu söyleyerek araya girdi. Vance, “Teşekkür etmediniz,” dedi. Zelenski sesini yükselterek karşılık verdi: “Amerikan halkına pek çok kez teşekkür ettim.”
Rusya'ya karşı mücadelesinde Biden yönetiminden milyarlarca dolar değerinde ABD silahı ve manevi destek alan Zelenski, Trump'ın keskin bir şekilde farklı bir tutumuyla karşı karşıya. Trump üç yıllık savaşı hızla sonlandırmak, Rusya ile ilişkileri iyileştirmek ve Ukrayna'yı desteklemek için harcanan parayı telafi etmek istiyor.
Daha önce Trump Zelenskiy'e askerlerinin inanılmaz derecede cesur olduğunu ve ABD'nin savaşın sona erdiğini ve paranın “yeniden inşa gibi farklı şekillerde kullanıldığını” görmek istediğini söyledi.
Üçlü arasında tartışma
ABD'ye gergin bir ziyaret yapan Zelenski için, Rusya'nın üç yıl önce Ukrayna'yı geniş çaplı işgalinden bu yana kendisi ve ülkesi için en kritik diplomatik ve siyasi an olduğunu söylemek yanlış olmayacak.
Bu durum Oval Ofis'te patlak veren olağanüstü ve benzeri görülmemiş bir gerilim anına dönüştü.
Temel olarak, Donald Trump ve Başkan Yardımcısı JD Vance tarafından Ukrayna liderinin "alenen aşağılanması" Vance'in Zelenski'ye "savaşın diplomasi yoluyla sona erdirilmesi gerektiğini" söylemesiyle başladı.
Zelenski "ne tür bir diplomasi" diye cevap verdi. Vance ise “Oval Ofis'e gelip bunu Amerikan medyasının önünde dava etmeye çalışmanızın saygısızlık olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
Araya giren Trump ise “Eğer ikisiyle de [Rusya ve Ukrayna] aynı çizgide olmasaydım, asla bir anlaşma yapamazdınız" dedi.
Trump, Zelenski'nin Putin'e karşı “muazzam bir nefreti” olduğunu söyledi ve “Diğer taraf da ona tam olarak aşık’değil" diye devam etti.
Trump, “Benden sert olmamı istiyorsunuz, şimdiye kadar gördüğünüz tüm insanlardan daha sert olabilirim... ama bu şekilde asla bir anlaşma elde edemezsiniz” diye seslendi.
Zelenski, Başkan Yardımcısı Vance'e “sorunlarımızı görmek için” Ukrayna'ya gidip gitmediğini sorunca, Vance bu konuda okuduğunu ve gördüğünü söyledi.
Trump gözle görülür bir şekilde sinirlenerek araya girdi ve “Bize ne hissedeceğimizi söylemeyin. Ne hissedeceğimizi dikte edecek konumda değilsiniz" diye konuştu. Zelenski ise “Kendimizi çok iyi ve çok güçlü hissedeceğiz” karşılığını verdi.
"Üçüncü Dünya Savaşı kumarı"
Trump, Zelenskiy'i “Üçüncü Dünya Savaşı ile kumar oynamakla” suçladı ve parmağıyla Ukrayna liderini işaret ederek konuşmsını sürdürdü: “Yaptığın şey ülkeye saygısızlık - sana pek çok insanın olması gerektiğini söylediğinden çok daha fazla destek veren bu ülkeye”
Zelenski, sakince “Ülkenize büyük saygı duyuyorum”dedi. Vance'nin “Tüm bu toplantı boyunca bir kez olsun ‘teşekkür ederim’ dediniz mi?” diye sordu. Zelenski'nen “Pek çok kez” demesi üzerine, Vance “Hayır, tüm bu toplantı boyunca hiç ‘teşekkür ederim’ dediniz mi?” diye konuştu.
"Ülkenizin başı beladı"
Yanıt vermeye çalışan Zelenski'nin sözünü kesen Trump, “Ülkenizin başı büyük belada. “Ülkenizin başı büyük belada” diyor.
Ukraynalı lider araya girmeye çalışırken Trump ellerini sallıyor. “Hayır, hayır, çok konuştunuz” dedi ve ekledi: Ülkenizin başı büyük belada. Ülkenizin başı büyük belada." Zelenski ise sakin bir üslupla “Biliyorum, biliyorum” diye seslendi.
Trump konuşmasını şöyle sürdürdü: “Bunu kazanamayacaksın. Bizim sayemizde iyi çıkma şansınız çok yüksek. Size bu aptal başkan [Joe Biden'ı kastederek) aracılığıyla 350 milyar dolar verdik, askeri teçhizat verdik... askeri teçhizatımız olmasaydı bu savaş iki haftada biterdi”.
Zelenski, “Üç gün içinde, Putin'den duydum...” diye konuşmak istedi. Sözünü kesen Trump “Bu şekilde iş yapmak çok zor olacak” dedi.
"Amerikan halkının görmesi iyi oldu"
Trump, Vance'nin tartışmanın basının önünde yapıldığını ifade etmesi üzerine, “Amerikan halkının neler olup bittiğini görmesinin çok iyi olduğunu düşünüyorum. Bu yüzden bu işi bu kadar uzun süre devam ettirdim” diye konuştu.
Trump, sesini yükselterek, “İnsanlar ölüyor, asker sayınız azalıyor”deyince, Zelenski'nin yanıtı “Biliyorum” oldu.
Trump, “Şu anda bir ateşkes sağlayabilseydiniz, mermilerin uçuşmasını durdurmak için bunu kabul etmenizi söylerdim” diyor. Zelensky, “Elbette savaşı durdurmak istiyorum” karşılığını verdi.
Trump, sözünü keserek “Ateşkes istemediğinizi söylüyorsunuz” dedi. Zelenski ise “garantiler” içeren bir ateşkes anlaşması istediğini söyledi.
Anlaşmada güvenlik garantisi yok
Trump'ın Avrupa'nın güvenliği konusunda çok daha az kararlı bir tutum benimsemesi, Avrupa'da şok etkisi yaratırken Kiev'de ve müttefiklerinde Rusya'nın lehine bir barış anlaşmasına zorlanabileceği korkularını artırdı.
Son günlerde müzakere edilen anlaşma Ukrayna'nın geniş maden zenginliğini ABD'ye açacak ancak Kiev için bir hayal kırıklığı olan Ukrayna için açık Amerikan güvenlik garantileri içermiyor. Trump, Amerikalıların iş dünyasındaki varlığının bir tür garanti işlevi göreceğini söylüyor.
Anlaşmanın ABD için ne kadar değerli olacağı açıklanmadı. Trump yüz milyarlarca dolar kazanmayı beklediğini söyledi. Zelenski ise ülkesini nesiller boyu borç altına sokacak bir anlaşmayı imzalamayacağını söyledi.
Ukrayna, “Ukrayna Hükümetine ait tüm ilgili doğal kaynak varlıklarının gelecekte paraya çevrilmesinden elde edilecek tüm gelirlerin” yüzde 50'sini ABD ve Ukrayna tarafından ortaklaşa sahip olunan ve yönetilen bir yeniden inşa fonuna katkıda bulunacak.
Anlaşma, fonların nasıl harcanacağını belirtmiyor ya da kapsadığı belirli varlıkları tanımlamıyor, ancak bunların mineral, petrol ve doğal gaz yataklarının yanı sıra gaz terminalleri ve limanlar gibi altyapıyı da içereceği belirtiliyor.
