Tüketici güven endeksi yılı biraz yükselişle kapatsa da 223 aydır "iyimserlik" sınırı olan 100’ün üzerine çıkmadı. (Görsel: YZ)

KONULAR

Tüketici bu yılı da "kötümser" kapatıyor

Tüketici güven endeksi yılı biraz yükselişle kapatsa da 223 aydır "iyimserlik" sınırı olan 100’ün üzerine çıkmadı.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Kasım ayında 79.8 iken Aralık ayında yüzde 1.9 oranında artarak 81.3 oldu. Açıklanan son rakamla tüketici güven endeksi 2024 yılını da "iyimserlik" sınırının altında kapattı. 

2024 yılına 80.4 ile başlayan endeks dalgalı bir seyir izledi ve Temmuz ayında 75,9 ile bu yılın en düşük seviyesini kaydetti. Yıl içinde 75.9-81.3 arasında bir değerler alan endeks, en yüksek değerine Aralık ayında ulaştı, ancak yine 100'ün altında kaldı. 

Böylece tüketici güven endeksi, "iyimserlik" sınırının altındaki 18 yıllık seyrini sürdürdü. 

223 aydır "kötümser" sınırını aşamadı

Tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alabiliyor. Tüketici güven endeksinin 100'den büyük olması tüketici güveninde "iyimser" durumu, 100'den küçük olması tüketici güveninde "kötümser" durumu gösteriyor.  

Tüketici güven endeksi en son Mayıs 2006'da 100'ün üzerinde yer almış ve 100.1 olarak hesaplanmıştı.

Aylık olarak açıklanan tüketici güven endeksi 18 yılı 7 ay 15 gündür , bir başka anlatımla 223 aydır "iyimserlik sınırı" olan 100'ün üzerine çıkamadı.

Hesaplama yöntemi 

TÜİK ve TCMB işbirliği çerçevesinde 2003 yılından itibaren Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli olarak yürütülüp hesaplanan Tüketici Eğilim Anketi’nin AB Uyumlulaştırılmış İşyerleri ve Tüketici Anketleri Programı’ndan farklılıklar göstermesi nedeniyle yeni bir uygulamaya geçildi. Ocak 2012 tarihinden itibaren AB Uyumlulaştırılmış İşyeri ve Tüketici Anketleri Ortak Programı esaslarına göre yeni Tüketici Eğilim Anketi uygulanmaya başlandı. 

2012 yılında Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli uygulama ve yeni Tüketici Eğilim Anketi eşanlı yürütülen, Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli uygulamaya Ocak 2013 tarihinden itibaren son verildi.

AB programına tam uyumlu yeni uygulama; anket uygulanan birim, anket soruları, sorularda karşılaştırma yapılan dönem, endeksin hesaplandığı sorular ve endeks yayımlama tarihinde değişiklikler içeriyor. Tüketici Güven Endeksi önceki uygulamada beş alt endeks kullanılarak hesaplanmakta iken; Ocak 2013’ten itibaren dört alt endeks kullanılarak hesaplanmaya başlandı.

AB Uyumlulaştırılmış İşyerleri ve Tüketici Anketleri Programı’na uyumlu yeni tüketici güven endeksi 2012 yılı ve 2013 Ocak ayı için yeni Tüketici Eğilim Anketi sonuçları kullanılarak hesaplandı. Yeni seriyi, 2012 yılı öncesi değerlerle karşılaştırabilmek amacıyla Reg-ARIMA modeline dayalı makro yaklaşımla geriye doğru çekme yöntemi kullanılarak 2004-2011 dönemine ilişkin seri elde edildi.

 En “kötümser” aylar

Tüketici Güven Endeksi, küresel krizin başladığı 2008 Eylül ayında 80,7 düzeyindeyken, Ekim ayında 74.2, Kasım ayında 68.9 ile en düşük düzeyine indi. 2008 Aralık ayında ise 69.9 oldu. 

2020 yılına gelindiğinde Nisan ayındaki 78.1 değeri o yılın en düşük değeri oldu. Bu değer 2021 yılında Temmuz 2018 döneminde 90.1 olan endeks bu tarihten sonra hep 90'nın altında seyretti. 

Aralık 2021'de 68.9 ile kötümserlik göstergesinde dibe doğru giden endeks aynı zamanda 2021'in en düşük değeriydi. 2022 yılına 73.2 değeriyle başlayan tüketici güven endeksi yıl içinde 100'un altında olmak üzere değişken bir seyir izledi. Haziran 2022'de ise 63.4 ile 206 ayın yılın en düşük değerine ulaştı.

2023 yılında ise Ağustos ayında 68,0 ile yılın en düşük değerini gören tüketici güven endekesi, Mayıs ayında 91,1 ile iyimserlik sınırına en yakın değerini aldı.

2024 yılına 80.4 ile başladı ve inişli çıkışlı seyretti ve Temmuz ayında 75,9 ile bu yılın en düşük seviyesini kaydetti. Yıl içinde dalgalı bir seyir izleyen endeks yılı 81.3 ile yılbaşındaki değerinin biraz üzerinde, ancak yine "kötümserlik" sınırının altında kapattı. 

TÜİK kayıtlarına göre, 2005 yılından bu yana, aylar itibarıyla tüketici güven endeksi verileri şöyle:

Yıl Ay Tüketici Güven Endeksi
2005 Ocak 105,4
  Şubat 105,2
  Mart 102,1
  Nisan 100,4
  Mayıs 100,3
  Haziran 99,1
  Temmuz 99,2
  Ağustos 97,5
  Eylül 95,5
  Ekim 98,1
  Kasım 99,5
  Aralık 99,5
2006 Ocak 101,7
  Şubat 101,1
  Mart 101,7
  Nisan 102,3
  Mayıs 100,1
  Haziran 92,2
  Temmuz 88,6
  Ağustos 91,4
  Eylül 91,4
  Ekim 91,6
  Kasım 93,4
  Aralık 92,0
2007 Ocak 91,8
  Şubat 92,7
  Mart 92,4
  Nisan 93,7
  Mayıs 95,0
  Haziran 94,2
  Temmuz 95,5
  Ağustos 98,3
  Eylül 97,1
  Ekim 96,2
  Kasım 92,5
  Aralık 93,9
2008 Ocak 92,1
  Şubat 87,6
  Mart 82,0
  Nisan 76,2
  Mayıs 75,4
  Haziran 75,0
  Temmuz 77,0
  Ağustos 79,9
  Eylül 80,7
  Ekim 74,2
  Kasım 68,9
  Aralık 69,9
2009 Ocak 71,6
  Şubat 74,0
  Mart 74,8
  Nisan 80,8
  Mayıs 83,3
  Haziran 85,3
  Temmuz 82,4
  Ağustos 81,3
  Eylül 81,9
  Ekim 80,5
  Kasım 78,4
  Aralık 78,8
2010 Ocak 79,2
  Şubat 81,9
  Mart 84,7
  Nisan 85,8
  Mayıs 86,6
  Haziran 88,0
  Temmuz 87,5
  Ağustos 87,4
  Eylül 90,4
  Ekim 89,0
  Kasım 91,3
  Aralık 91,0
2011 Ocak 91,3
  Şubat 93,6
  Mart 93,4
  Nisan 93,5
  Mayıs 92,9
  Haziran 96,4
  Temmuz 94,8
  Ağustos 91,7
  Eylül 93,7
  Ekim 89,7
  Kasım 91,0
  Aralık 92,0
2012 Ocak 92.7
  Şubat 94.0
  Mart 93.3
  Nisan 88.9
  Mayıs 91.8
  Haziran 91.1
  Temmuz 91.9
  Ağustos 89.9
  Eylül 89.1
  Ekim 85.3
  Kasım 89.9
  Aralık 89.3
2013 Ocak (*) 91.8
  Şubat  92.0
  Mart  92.2
  Nisan  92.8
  Mayıs  95.4
  Haziran 94.4
  Temmuz  95.9
  Ağustos 94.9
  Eylül  91.5
  Ekim  93.7
  Kasım  96.8
  Aralık  94.4
2014 Ocak  91.8
  Şubat  89.5
  Mart  92.6
  Nisan  97.4
  Mayıs  95.0
  Haziran 93.2
  Temmuz  93.1
  Ağustos 93.2
  Eylül 94.1
  Ekim  91.7
  Kasım  90.9
  Aralık  90.4
2015 Ocak  89.6
  Şubat  89.1
  Mart  86.7
  Nisan  87.5
  Mayıs  86.7
  Haziran 89.3
  Temmuz 87.5
  Ağustos 84.8
  Eylül  82.2
  Ekim  86.3
  Kasım 95.2
  Aralık 93.6
2016 Ocak 92.2
  Şubat 90.0
  Mart 90.1
  Nisan 91.3
  Mayıs 91.5
  Haziran 91.6
  Temmuz 88.9
  Ağustos 94.7
  Eylül 94.8
  Ekim 95.3
  Kasım 91.6
  Aralık 87.4
2017 Ocak 88.7
  Şubat 88.0
  Mart 90.1
  Nisan 92.0
  Mayıs 94.0
  Haziran 92.3
  Temmuz 92.4
  Ağustos 93.0
  Eylül 92.0
  Ekim 89.9
  Kasım 87.6
  Aralık 88.2
2018 Ocak 92.7
  Şubat 93.4
  Mart 92.5
  Nisan 91.7
  Mayıs 90.7
  Haziran 90.6
  Temmuz 92.1
  Ağustos 88.2
  Eylül 81.1
  Ekim 78.8
  Kasım 81.2
  Aralık 80.1
2019 Ocak 80.5
  Şubat 79.2
  Mart 81.3
  Nisan 83.6
  Mayıs 76.9
  Haziran 79.8
  Temmuz 78.3
  Ağustos 79.1
  Eylül 77.7
  Ekim 78.5
  Kasım 81.3
  Aralık 80.7
2020 Ocak 81.4
  Şubat 79.6
  Mart 81.1
  Nisan 78.1
  Mayıs 82.7
  Haziran 82.7
  Temmuz 82.3
  Ağustos 79.4
  Eylül 82.0
  Ekim 81.9
  Kasım 80.1
  Aralık 80.1
2021 Ocak 83.3
  Şubat 84.5
  Mart 86.7
  Nisan 80.2
  Mayıs 77.3
  Haziran 81.7
  Temmuz 79.5
  Ağustos 78.2
  Eylül 79.7
  Ekim 76.8
  Kasım 71.1
  Aralık 68.9
2022 Ocak 73.2
  Şubat 71.2
  Mart 72.5
  Nisan 67.3
  Mayıs 67.6
  Haziran 63.4
  Temmuz   68.5
  Ağustos 72,8
  Eylül 72.8
  Ekim 76.2
  Kasım   76.5
  Aralık   75.6
2023 Ocak 79.1
  Şubat 82.5
  Mart 80.1
  Nisan 87.5
  Mayıs 91,1
  Haziran 85,1
  Temmuz 80,1
  Ağustos 68.0
  Eylül 71.5
  Ekim   74.6
  Kasım 75,5
  Aralık   77,4
2024 Ocak 80,4
  Şubat 79,3
  Mart 79,4
  Nisan 80,4
  Mayıs 80.5
  Haziran 78.3
  Temmuz 75.9
  Ağustos 76.4
  Eylül 78.2
  Ekim 80.6
  Kasım 79.8
  Aralık 81.3

(*): AB’ye uyum çerçevesinde, 2013 yılından itibaren, Tüketici Güven Endeksi'nde yeni hesaplamalar geçerli.  

Tüketici Güven endeksi TÜİK