Ukrayna mahkemesi Türk gemisine el koydu

Ukrayna'da bir mahkeme, Rusya’nın ilhak ettiği Kırım’a ticari faaliyetlerde bulunmak üzere defalarca girdiği gerekçesiyle alıkonulan bir yük gemisine devlet tarafından el konulmasına izin verdi. 

Usko MFU (2,850 dwt) adlı geminin mülkiyeti Ukrayna'ya devredilirken, geminin iki görevlisi de işgal altındaki bölgelerde ticari faaliyetlerde bulunarak “devlet çıkarlarına zarar vermekle” suçlandı.

The Maritime-Executive’de yer alan habere göre, Ukrayna Devlet Sınır Servisi 1982 yılında inşa edilen gemiye el koyduğunu açıkladı. Basında çıkan haberlere göre geminin değeri 600,000 dolar. Veri tabanlarında geminin sahibi olarak Türkiye'den Usko Denizcilik gösteriliyor.

Gemi Temmuz ayında Tuna Nehri üzerinde Yunanistan'a gitmek üzere arpa yüklü olarak seyrederken Ukrayna makamları tarafından alıkonulmuştu. Ukrayna Donanması gemiyi alıkoydu ve daha sonra mahkemenin izniyle tutukladı. Gemide beşi Türkiye'den ve yedisi Azerbaycan'dan olmak üzere 12 mürettebat bulunuyordu.

Ukrayna makamlarının iddiasına göre, gemi Ekim 2023'te Kırım'a girdi ve bir Türk şirketi için 3.000 tondan fazla tarım ürünü yükledi. Ayrıca geminin AIS iletimini kapattıktan sonra Mayıs 2024'te Sivastopol'a girdiği de tespit edildi. Gemi Kırım'da belirtilmeyen bir yükü boşalttı. Gemi Haziran 2024'te Kırım'a bir sefer daha yapmış ve yine ihracat için tarım ürünleri yüklemiş. Ukrayna bunun “uluslararası deniz hukukunun yanı sıra işgal altındaki bölgelerde ticaret yapmayı yasadışı kılan Ukrayna mevzuatının da ihlali olduğunu” öne sürüyor.

Geminin sevk ve idaresinden sorumlu olduğu bildirilen iki görevli de gözaltına alındı ve haklarında kovuşturma başlatıldı. Birinci kaptan hakkında gemi alıkonulduktan sonra, ikinci kaptan hakkında ise Ukrayna makamlarının gemi kayıtlarından elde edilen bilgileri incelemesinin ardından suçlamalar yöneltildi.

Tuna Nehri’nde durduruldu

Geminin acentesi Avalon Shipping'e göre Kamerun bandıralı Usko Mfu, Moldova'nın Tuna Nehri'ndeki Giurgiulesti limanından hareket ederken bir gemi tarafından yaklaşıldı ve Ukrayna'nın Reni limanında demirlemeye zorlandı.

Acente ve geminin brokeri Usko Mfu'nun Romanya sularındayken askeri bir bot tarafından durdurulduğunu söylüyor. Tuna Nehri dar bir su yoludur ve Usko Mfu'nun seyrettiği bölüm hem Romanya hem de Ukrayna sınırında.

Lloyd's List Intelligence verilerinin analizi Usko Mfu'nun nehrin aşağısına doğru ilerlerken Ukrayna ve Romanya suları arasından geçtiğini gösteriyor.

Avalon Shipping'den yapılan açıklamada, geminin arandığı ve ayrılmasının yasaklandığı belirtildi. Usko Mfu arpa yüklü ve varış noktası Yunanistan'ın Souda kenti.

Gemi takip verileri Usko Mfu'nun Giurgiulesti'den 3 Temmuz günü yerel saatle 13:50 sularında ayrıldığını gösteriyor. Gemi, ertesi gün bir kılavuz kaptan tarafından götürülmek üzere yakınlarda demirlemiş. Gemi 4 Temmuz'da güneye hareket ediyor, ancak yerel saatle 11:20'de aniden duruyor

Ukrayna hükümeti tarafından yayınlanan bir mahkeme belgesinde Usko Mfu'ya el konulmasının Kırım Özerk Cumhuriyeti ve Sivastopol Şehri Savcılığı tarafından talep edildiği belirtiliyor.

Konuyla ilgili doğrudan bilgi sahibi olan Bosphorus Observer jeopolitik danışmanı Yörük Işık, “Suçlamanın ana kısmı geminin Türkiye'den yük boşalttığı Sivastopol'a yaptığı son seyahat, ancak aynı zamanda Ukrayna'nın ulusal sınırlarını yasadışı bir şekilde geçtiği için de hedef alınıyor” dedi. 

Usko Mfu, Mayıs ayında Ereğli limanından yüklediği alçıtaşını doğrudan Sivastopol'a götürmüştü.

Lloyd's List Intelligence gemi takip verileri Usko Mfu'nun Otomatik Tanımlama Sistemi verilerinde Ereğli'den ayrıldıktan sonra 22 Mayıs'tan 5 Haziran'a kadar bir boşluk olduğunu gösteriyor. Gemi bu boşluk sırasında Planet Labs PBC tarafından sağlanan uydu görüntülerinde Sivastopol'daki Komyshova Körfezi'nde boşaltma yaparken görülebiliyor.

Faaliyet önceki sahibi döneminde

Mahkeme belgesi ve IMO'nun GISIS veri tabanı Usko Mfu'nun sahibinin Med Voyager Shipping Inc. olduğunu gösteriyor. Bu da geminin yasaklı faaliyetinin Usko Denizcilik'ten önce olduğu anlamına geliyor. 

Usko Denizcilik'ten İbrahim Kaptan Lloyd's List'e geminin sadece Med Voyager'ın mülkiyetindeyken Kırım'a uğradığını söyledi ve Usko Denizcilik'in mülkiyetindeyken böyle herhangi bir sefer yapmadığını söylüyor. 

Usko Shipping, Lloyd's List'e Kırım'daki faaliyetin gemiyi satın almadan önce olduğunu açıkladı. Veri tabanları, şirketin Kamerun'da kayıtlı olan gemiyi Mart 2024'te satın aldığını listeliyor.

İlk el koyma

Ukrayna'nın en az bir gemiyi daha alıkoymuş olmasına rağmen bu, Kırım'a girdiği için bir gemi hakkında açılan ilk kovuşturma. Ukrayna basınında yer alan haberlere göre mahkeme beş gemi hakkında alıkoyla karar verdi ve toplam 59 gemi ihlalle suçlandı. a Mahkeme geçmişte de benzer suçlamalarla bir düzine Rus ticari uçağına el konulmasına karar vermişti.

Ukrayna'nın Kırım limanlarına girdiği için daha önce de alıkoyma kararı almıştı. Tanzanya bandıralı Sky Moon adlı yük gemisine 2016 yılında Reni'de alıkonuldu ve halen orada bulunuyor. Ancak gemi hakkında el koyma kararı verilmedi. 

Ukraynalı yetkililer defalarca Rusya'yı Sivastopol gibi limanları işgal altındaki topraklardan tahıl ihraç etmek için kullanmakla suçladılar ve yakın zamanda bu operasyonlara karıştığını iddia ettikleri 24 gemi için soruşturma ve durdurma emri çıkardılar.