Ukrayna'da 30 günlük ateşkesi kabul etmeye hazır
Suudî Arabistan’ın Cidde kentinde ABD ve Ukrayna heyetleri arasında yapılan görüşmelerden sonra yayımlanan ortak açıklamada Ukrayna’nın Rusya ile 30 günlük geçici bir ateşkesin derhal yürürlüğe girmesini kabul ettiği açıklandı.
Açıklamada, Ukrayna’nın savaşı sona erdirmek için müzakerelerin başlaması yönündeki ABD önerisini kabul etmeye hazır olduğunu belirtildi.
Cidde'deki görüşmelerde kilit rol oynayan ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, gazetecilere “topun Rusların sahasında olduğunu” ve teklifi Moskova'ya götüreceğini söyledi.
Rubio, Rusların ateşkesi kabul etmesini umduğunu, ancak kabul etmezlerse “ne yazık ki burada barışın önündeki engelin ne olduğunu bileceğiz” dedi.
Teklif edilen ateşkesle ilgili bazı ayrıntıları açıklayan Rubio, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'nin “denizde ve havada kısmî ateşkes” teklifinin ötesine geçerek, “teklifin ateşi durdurmak olduğunu” söyledi.
Rubio, “Bugün bu savaşta insanlar ölecek, dün öldüler ve, ne yazık ki, ateşkes olmazsa yarın da ölecekler” dedi ve Trump'ın Ukrayna'daki savaşa son vermek istediğini tekrar tekrar dile getirdi.
Rubio, “Onlara masada olanın bu olduğunu söyleyeceğiz. Ukrayna ateş etmeyi bırakıp konuşmaya başlamaya hazır. Şimdi evet ya da hayır demek onlara kalmış olacak” dedi. Rubio, toplantı sonrasında gazetecilerle konuşurken, “Eğer hayır derlerse, burada barışın önündeki engelin ne olduğunu maalesef öğrenmiş olacağız” diye ekledi.
Suudî Arabistan'daki Ukrayna heyetinde yer alan Zelenski’nin üst düzey yardımcısı Andri Yermak, X'te yayımladığı mesajda, Kiev'in çıkarlarını korumanın “en önemli şey” olduğunu, “adil bir barışın” ise “anahtar” olduğunu söyledi.
Yermak, Amerikalı ve Suudi yetkililere bu “yapıcı bir toplantı” için teşekkür etti.
Askeri yardım sürecek
Trump yönetiminin, Suudî Arabistan'da yaptıkları görüşmelerin ardından Ukrayna'ya askerî yardım ve istihbarat paylaşımını askıya alma kararını kaldırdı. Amerikan yönetimin bu kararı, Ukrayna’nın, Moskova'nın onayına bağlı olarak, Rusya ile savaşta 30 günlük bir ateşkesi kabul etmesinden sonra geldi.
Yönetimin bu kararı, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’yi Rus güçleriyle savaşı sona erdirmek için görüşmelere başlamaya zorlamak amacıyla bu tedbirleri uygulamaya koyduğu bir hafta öncesine göre belirgin bir değişime işaret ediyor.
ABD yardımının askıya alınması, Zelenski ve Trump'ın Beyaz Saray'daki gergin bir toplantıda savaş hakkında tartışmalarından günler sonra geldi.
Yaklaşık sekiz saat süren bugünkü görüşme, Trump ile Zelenski arasında geçen ay Oval Ofis'te yapılan görüşmede patlak veren husumeti en azından şimdilik dindirmiş görünüyor.
Trump'ın ulusal güvenlik danışmanı Mike Waltz da, “Ukrayna heyeti bugün çok açık bir şekilde Başkan Trump'ın barış vizyonunu paylaştıklarını ifade etti” dedi.
Waltz, müzakerecilerin uzun vadeli güvenlik garantileri de dahil olmak üzere “bu savaşın kalıcı olarak nasıl sona ereceğine ilişkin önemli ayrıntılara girdiklerini” söyledi. Ayrıca Trump'ın milyarlarca dolarlık ABD askerî yardımının ve istihbarat paylaşımının durdurulmasını derhal kaldırmayı kabul ettiğini söyledi.
ABD yönetimi Moskova'ya iletecek
ABD Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada şu değerlendirmelere yer verildi:
"ABD Rusya'ya, Rusya'nın mütekabiliyetinin barışa ulaşmanın anahtarı olduğunu iletecektir. ABD istihbarat paylaşımı konusundaki duraklamayı derhal kaldıracak ve Ukrayna'ya güvenlik yardımını yeniden başlatacaktır.
Heyetler ayrıca barış sürecinin bir parçası olarak, özellikle bahsi geçen ateşkes sırasında, savaş esirlerinin değişimi, sivil tutukluların serbest bırakılması ve zorla nakledilen Ukraynalı çocukların geri dönüşü de dahil olmak üzere insani yardım çabalarının önemini ele aldı. Her iki heyet de müzakere ekiplerini belirleme ve Ukrayna'nın uzun vadeli güvenliğini sağlayacak kalıcı bir barış için müzakerelere derhal başlama konusunda mutabık kaldı.
Avrupalı ortakların sürece dahil edilmesi
ABD bu spesifik önerileri Rusya temsilcileriyle görüşmeyi taahhüt etti. Ukrayna delegasyonu ise Avrupalı ortakların barış sürecine dâhil edilmesi gerektiğini yineledi.
Son olarak her iki ülke cumhurbaşkanları, Ukrayna ekonomisini büyütmek ve Ukrayna'nın uzun vadeli refah ve güvenliğini teminat altına almak üzere Ukrayna'nın kritik maden kaynaklarının geliştirilmesine yönelik kapsamlı bir anlaşmanın mümkün olan en kısa sürede imzalanması konusunda mutabık kalmışlardır."
"Rusya'ya kabul ettirmek ABD'nin işi"
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Cidde'de “Ukrayna ve ABD heyetlerinin görüşmesinin yapıcılığı” için ABD Başkanı Donald Trump'a teşekkür etti ve ateşkesi Rusya'ya kabul ettirmenin ABD'nin işi olduğunu söyledi.
Zelenski, İnternette yayınlanan bir videoda, “Ukrayna'nın pozisyonunun ABD'nin bugün yaptığı gökyüzünde, denizde ve cephe hattında ateşkes önerisini kabul etmek olduğunu” yineledi.
Zelenski, bunu “olumlu bulduklarını” ve şimdi Rusya'yı kabul etmeye ikna etmenin “ABD'ye bağlı olduğunu” söyledi.
Zelenski, bugünkü görüşmenin önemli bir bölümünün Amerika'nın Ukrayna ile istihbarat paylaşımını yeniden başlatma konusunda anlaşması olduğunu kaydetti.
Zelenski, “Rusya savaşı durdurma ya da savaşı sürdürme isteğini göstermeli. Gerçeğin tam olarak ortaya çıkmasının zamanı geldi. Ukrayna'ya yardım eden herkese teşekkür ediyorum” dedi.
