Dünya çapında 533 gazeteci hapiste bulunuyor
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütüne göre, geçen yıldan bu yana 45 gazeteci daha hapse girdi.
Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü (RSF), bugün yayımladığı yıllık raporunda, dünya çapında gözaltına alınan medya çalışanlarının sayısının bu yıl rekor seviyeye ulaştığını bildirdi.
Örgüt, İran’ın, ülkeyi sarsan protestoların başlamasından bu yana onlarca gazeteciyi hapse attığını kaydetti.
Rapora göre, dünya çapında bu yıl hapiste olan gazetecilerin sayısının 533’e çıktığı, geçen yıl aynı tarihte bu sayının 488 olduğu belirtildi.
RSF, geçen yıla göre hapse giren gazeteci sayısının 45 kişi arttığına dikkat çekti ve bu sayının rekor bir seviye olduğunu ifade etti.
Hapisteki gazetecilerin yarısından fazlası sadece beş ülkede bulunuyor. Raporda, “dünyanın en büyük gazeteci hapishanesi” olarak nitelendiren Çin’de 110, Mynamar’da 62, İran’da 47, Vietnam’da 39 ve Belarus’ta 31 gazetecinin hapiste yattığı belirtiliyor.
Raporda, İran'ın geçen yıl bu “karanlık listede” yer almayan tek ülke olduğuna dikkat çekildi. RSF, 1995'ten bu yana yıllık rapor yayımlıyor.
İran’da Eylül ayında patlak veren protesto hareketinin başlamasından bu yana, son 20 yılda “benzeri görülmemiş” sayıda gazeteci hapse atıldı. Rapora göre, protestolar başlamadan önce hapse atılan 13 gazeteciye toplam 34 yeni gazeteci daha katıldı.
RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, “Diktatoryal ve otoriter rejimler, gazetecileri hapsederek hapishanelerini hızla dolduruyor” dedi.
78'i kadın gazeteci
RSF, raporda, eşi benzeri görülmemiş ve endişe verici sayıda kadın gazetecinin hapsedildiğini belirtiyor. Rapora göre, geçen yıl 60 kadın gazeteci hapisteyken bu yıl bu sayı 78'e çıktı.
Hapse giren kadın gazetecilerin artması, kısmen “mesleke giren kadın gazeteci sayısının artmasıyla” açıklanıyor. RSF'ye göre, kadın gazeteciler, beş yıl önce, hapisteki gazetecilerin yüzde 7’sinden daha az bir oranı temsil ederken, bu oran bu yıl yaklaşık yüzde 15’e çıktı.
Örneğin İran’da gözaltındayken hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Emini’nin ölümünün duyurulmasına katkıda bulunan kadın gazeteciler Nilüfer Hamedi ve Elahi Muhammedi şimdi hapiste!
Rapora göre, İran’da toplam 18 kadın gazeteci halen hapiste bulunuyor ve bunların 15’i eylül ayında protesto gösterilerinin başlamasından sonra hapse girdi.
RSF, “İran’da hapsedilen kadın gazeteci sayısının yüksek olmasının, İran makamlarının kadınların sesini sistematik olarak kısmak istemesinden kaynaklandığı” görüşünde.
Sınır Tanımayan Gazeteciler, pazartesi günü, “cesaret ödülünü” 2011’den beri hapiste yatan İranlı kadın gazeteci Nergiz Muhammedi’ye verdi.
Kadın ya da erkek olsun hapisteki gazetecilerin dörtte üçü dünyanın sadece iki bölgesinde toplanıyor. Hapisteki gazetecilerin yüzde 45’i Asya’da, yüzde 30’u Ortadoğu’da bulunuyor.
RSF ayrıca, şubat ayında Ukrayna’nın işgal edilmesinden bu yana Rusya’da gazetecilere baskının arttığına dikkat çekiyor.
Bu yılı 57 gazeteci öldürüldü
Özellikle Ukrayna savaşından dolayı dünyada öldürülen gazeteci sayısı da bu yıl arttı. 2020’de 50, 2021’de 48, bu yıl ise 57 gazeteci öldürüldü.
RSF’ye göre, 2022’de öldürülen gazetecilerin yaklaşık yüzde 80’i meslekleri ve özellikle “örgütlü suç ve yolsuzluk” konularını araştırdıkları için bilerek hedef alındı ve öldürüldü.
Raporun Türkiye’ye ilişkin bölümünde, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hiper-başkanlık sistemi ve otoriterliğine basın özgürlüğünün reddi ve adalete müdahalenin de eşlik ettiği ifade ediliyor.
RSF’ye göre, gazeteciler, Cumhurbaşkanı Erdoğan talep edince mahkemeler hapse atsa da son dönemde “çok ileri giden bu baskıya” karşı çıkıyor ve “cumhurbaşkanına hakaret”, “terör örgütü üyeliği” veya “propaganda” gibi suçlamalardan beraat ediyor.
RSF, yargının artık gazetecilerin hapsedilmesinin önüne geçmeye başladığını ifade ediyor.
Raporda, Türkiye'de iki yılda iki gazeteci öldürüldüğü belirtiliyor.
19 Şubat 2022'de Ses Kocaeli gazetesi Genel Yayın Yönetmeni Güngör Arslan ve Bursa'da Rahmet FM Radyosu program sunucusu Hazım Özsu kurşunlanarak öldürüldü.
