AKUT'tan orman yangınında yapılması gerekenler

Ülkenin doğal güzellikleri ormanlar elbette korunması gereken değerlerden biri. İçinde yüzlerce tür canlıyı barındıran bu doğal güzellikleri, gelecek kuşaklara çoğaltarak bırakma konusunda sorumluluk herkese düşüyor. Bu değerleri korumak için her şeyden önce sorumlu ve bilinçli davranmak gerekiyor. 

Sorumlu ve bilinçli davranış, bu değerlere yönelik olumsuzluklar karşısında da önemli bir unsur. Orman yangıları karşısındaki bilinçli davranış hem kendimizi hem de bu değerlerin korunmasında kilit öneme sahip. 

AKUT uzman eğitmenleri orman yangını ile karşılaşıldığında yapılması gerekenleri derledi. Buna göre, orman yangını ile karşılaşınca öncelikle yapılması gereken üç eylem var:

İhbar et

Orman yangını görüldüğünde derhal 112’yi aranmalı. Yangının meydana geldiği yer olabildiğince açık ve anlaşılır bir tarifle yetkililere bildirmeli. Telefonla konum gönderme şansı varsa yetkililere bölgenin konumu iletmeli. 

Görüşmemiz bittikten sonra telefonun bataryası idareli kullanmalı.

Söndürebilecek durumdaysa müdahale et

Alevlenme henüz tek başına müdahale edebilecek aşamada ise yeşili bol dal parçası ile ateşi söndürülmeli. Zemin uygunsa ateşe toprak serpmek de alevleri söndürmeye yardımcı olur. Alevler kesilmiş olsa bile ateşin tamamen söndüğüne emin olmak gerekir.

 Söndürülemeyecek durumdaysa uzaklaş 

Bireysel müdahalenen yetersiz kalacağına emin olunan durumlarda, yetkililere ihbarda bulunup bölgenin dijital konumunu paylaştıktan hemen sonra, sakin olmaya çalışarak, oradan hızla uzaklaşılmalı. Kaçış için kullanılacak rotayı belirlerken yangının meydana geldiği arazinin tipine göre karar verilmeli. Kaçarken yoğun dumana maruz kalınıyorsa ağız ve burun mümkünse ıslak, değilse kuru bir bezle kapatılmalı.

AKUT uzmanları, yangına yakalanma durumuna göre davranış şeklinde farklılıklar olacağını belirterek, bu konuda da şu uyarılarda bulundu:

Yangına düz alanda yakalandıysanız 

Derhal rüzgârın yönü tespit edilmeli. Rüzgâr bulunduğunuz olduğumuz yöne doğru esiyorsa rüzgârı arkamıza alarak hızla en yakın açık alana ulaşılmalı. 

Yanan bölgenin yakınından geçmek gerekiyorsa ve yanan alanının yüzeyi çok büyük değilse yangının sağ ve sol kollarını kontrol ederek alevlerin daha az olduğu koldan bölge terk edilmeli. Kesinlikle yangının merkezine doğru hareket edilmemeli. 

 Yangına vadide yakalandıysanız

Vadilerde rüzgârla birlikte hava akımı oluştuğu için yangın rüzgârın etkisiyle vadi tabanından yukarıya doğru bir rota çizecektir. Bu tür bir durumda rüzgârın ters istikâmetine doğru koşarak vadinin alt kısımlarına inmeli ve hızla en yakın açık alana ulaşmalı. Yangının devam ettiği vadi yamaçlarını kaçış rotası olarak kullanmaktan kesinlikle kaçınmalı. 

 Yangına engebeli arazide yakalandıysanız

Sırtlar ve sırt arkaları, rüzgârın etkisini yitirdiği veya aksi yönde esen rüzgârların kendini gösterdiği bölgeler olduğu için, kısa vadede en uygun korunma alanlarıdır. Bu nedenle engebeli arazide karşılaşılan yangınlarda öncelikle derhal en yakın sırtın arka tarafına geçmeli, ardından yangının aksi yönündeki en yakın açık alana doğru hızla koşulmalı.

 Yangına dere kenarında yakalandıysanız 

Alevler dar dere yataklarında ve kutu dere yataklarında bakıyla paralel daha hızlı ilerleme eğiliminde olduğundan dere yataklarına paralel kaçış rotası oluşturmaktan kaçınmalı. 

Yangına kanyonda yakalandıysanız

Rüzgâr arkadan geliyorsa ve yangın ön taraftaysa, kanyon baca görevi göreceğinden alevler kanyonun dar yönüne doğru hareket eder. Bu nedenle hızla alevlerin tersi yönüne kaçmalı ve mümkün olduğunca kanyonun en geniş bölgesine inmeli. 

Kaçarken aşırı ısınmadan dolayı oluşabilecek kaya parçalanmalarına ve ağaç devrilmelerine dikkat edilmeli, özellikle baş bölgesini koruyarak yürünmeli. 

Kanyonda ilerlememiz mümkün değilse ve civarda mevcutsa kapalı ya da kısmen kapalı mağara odacıklarına sığınılmalı. Mağara odalarına sığınırken bilinmeyen rotada ilerlemekten kaçınılmalı.  

Yangına tatil beldesinde yakalandıysanız

Yetkililerin uyarılarına birebir uyulmalı, bölge en yakın ve en güvenli yoldan terk edilmeli. 

Yangına yakalanılan bölge deniz kenarındaysa ve yollar kapanmışsa rota rüzgâra göre oluşturmalı. Rüzgâr denizden karaya doğru esiyorsa deniz kenarında kalıp kurtarılmayı beklemek gerekir. Rüzgâr karadan denize doğru esiyorsa, yollar kapanmışsa ve kaçacak başka bir güzergâh yoksa belli bir seviyeye kadar denize girilebilir. Su yüzeyinde alev dilleri oluşursa tüm bedeni suyun altına girip, mümkün ölçüde nefesi tutup beklemek hayatta kalma şansını artıracaktır. 

Yangının tam ortasında kaldıysanız

Kaçma imkanı tümüyle kaybolan durumlarda etrafta bir çukur varsa içine girilmeli; çukur yoksa en geniş alevsiz alana geçerek mümkün olduğunca derin bir çukur kazıp içine girilmeli Bu esnada çıkan nemli toprağı koruyucu işlevinden dolayı üstüne serpmek hayatta kalma şansını artıracaktır. Yüz nemli bir bezle kapatılmalı, mümkünse tüm yüzü örtmek yayılan gazdan olabildiğince korunmayı sağlayacaktır.  

Doğa sporları ve benzeri doğa aktiviteleri ile ilgileniyorsanız bu tür aktivitelerde yanımızda bulunması için ısıya dayanıklı yangın battaniyeleri, ısıya dayanıklı 1-2 metrekarelik brandalar ve maske temini büyük önem taşır. Yangına bu gibi bir aktivite esnasında maruz kaldıysanız ve kaçabileceğiniz alan yoksa, kazılacak bir çukurun içine girip üzerini ısıya dayanıklı bu materyallerle kapatarak ve maske takarak nispeten güvenli bir bölge oluşturulabilir.