Asgari ücret fert başı tüketim harcamasının altında kaldı
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı tahminlere göre 2023'te aylık ortalama tüketim harcaması hanehalkı başına 24 bin 383 lira ve eşdeğer fert başına 12 bin 521 lira.
2023 yılının ikinci yarısında geçerli olacak brüt asgari ücret tutarı 13 bin 414 lira, net asgari ücret tutarı 11 bin 402 lira olarak açıklanmıştı.
TÜİK'in açıkladığı 2023 yılı hanehalkı tüketim harcaması istatistiklerine göre hanehalkı bütçesinden en fazla payı barınma, ulaştırma ve beslenme harcamalarına ayrıldı.
Hanehalkı bütçe araştırmasının sonuçlarına göre; Türkiye genelinde hanehalklarının tüketim amaçlı yaptığı harcamalar içinde en yüksek payı yüzde 23,9 ile konut ve kira harcamaları alırken, ikinci sırayı yüzde 21,9 ile ulaştırma harcamaları, üçüncü sırayı ise yüzde 20,6 ile gıda ve alkolsüz içecek harcamaları aldı.
Toplam tüketim harcamalarında en düşük payı alan harcama türleri ise yüzde 0,8 ile sigorta ve finansal hizmetler, yüzde 1 ile eğitim hizmetleri ve yüzde 1,9 ile eğlence, spor ve kültür harcamaları oldu.
Asgari ücret yetersiz kaldı
Hanelerin tüketim harcamalarını karşılaştırılabilir hale getirmek amacıyla hanehalkı büyüklüğü ve kompozisyonu dikkate alınarak elde edilen eşdeğer fert başına tüketim harcaması kullanılıyor. Aylık ortalama tüketim harcaması hanehalkı başına 24 bin 383 TL ve eşdeğer fert başına 12 bin 521 TL olarak tahmin edildi.
2023 yılının ikinci yarısında geçerli olacak brüt asgari ücret tutarı 13 bin 414 lira, net asgari ücret tutarı 11 bin 402 lira olarak açıklanmıştı.
2023 yılının ilk yarısındaki asgari ücret tutarı ise brüt 10 bin 8 lira, net 8 bin 506 lira 80 kuruş olarak uygulanmıştı.
Harcama kalıpları değişti
Temel gelir kaynağına göre harcama kalıpları değişti.
Temel gelir kaynağı maaş, ücret, yevmiye geliri olan hanehalkları ulaştırma harcamalarına yüzde 22,8, konut ve kira harcamalarına yüzde 22,2 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 18,9 pay ayırdı.
Müteşebbis geliri olan hanehalkları ise ulaştırma harcamalarına yüzde 27,3, konut ve kira harcamalarına yüzde 19,7 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 19,5 pay ayırdı.
Düşük gelirli çoğunu gıdaya harcadı
Düşük gelirli haneler, yüksek gelirlilere göre gıdaya iki kattan daha fazla pay ayırdı.
Gelire göre sıralı yüzde 20'lik gruplar itibarıyla tüketim harcamalarının 2023 yılındaki dağılımına bakıldığında; en düşük gelir grubu olan birinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalkları, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 36,6, konut ve kira harcamalarına yüzde 29,2, ulaştırma harcamalarına yüzde 8,8 ve mobilya ve ev eşyası harcamalarına yüzde 5,4 pay ayırdı.
En yüksek gelir grubu olan beşinci yüzde 20'lik grupta yer alan hanehalkları ise, ulaştırma harcamalarına yüzde 28,3, konut ve kira harcamalarına yüzde 21, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 14,5 ve lokantalar ve konaklama hizmetleri harcamalarına yüzde 6,9 pay ayırdı.
Yalnız yaşayan gelirinin çoğunu barınmaya ayırdı
Tek kişilik haneler konut ve kiraya kalabalık hanelerden bir buçuk kat daha fazla pay ayırdı.
Hanehalkı büyüklüğüne göre tüketim harcamalarının 2023 yılındaki dağılımına bakıldığında tek kişilik hanehalkları, konut ve kira harcamalarına yüzde 31,8, ulaştırma harcamalarına yüzde 18,7 ve gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 16,3 pay ayırdı.
Hanehalkı büyüklüğü 7 ve daha fazla kişi olan hanehalkları, gıda ve alkolsüz içecek harcamalarına yüzde 30,2, konut ve kira harcamalarına yüzde 19,9 ve ulaştırma harcamalarına yüzde 14,9 pay ayırdı.
