AYM, idarenin yurt dışına çıkış yasağı getiremeyeceğine karar verdi

Anayasa Mahkemesi (AYM) yurt dışına çıkma özgürlüğünün ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hakim kararıyla sınırlanabileceği kararını verdi ve Pasaport Kanunu'ndaki ilgili hüküm iptal etti. 

Yüksek mahkeme, Ankara 19. İdare Mahkemesi'nde İçişleri Bakanlığı'nın pasaport vermemek kararına yönelik bir dava kapsamında yapılan başvuruyu ele aldı. 

Başvuruda, Pasaport Kanunu'nun "... memleketten ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahsur bulunduğu İçişleri Bakanlığınca tespit edilenler..." ifadesinin Anayasa'ya aykırı olduğu savunuluyor. 

"Keyfiliğe izin vermeyecek şekilde"

AYM kararında, Anayasa uyarınca herkesin yerleşme ve seyahat özgürlüğüne sahip olduğu belirtilerek, bu konudaki sınırlamaların kanunla yapılmasının da bir anayasal hüküm olduğu belirtildi. 

Kararda, "Yurt dışına çıkma özgürlüğünü sınırlamaya yönelik bir kanuni düzenlemenin şeklen var olması yeterli olmayıp, yasal kuralların keyfiliğe izin vermeyecek şekilde belirli, ulaşılabilir ve öngörülebilir nitelikte olması gerekir" denildi. 

"Kanunilik şartını taşımıyor"

AYM kararında şu değerlendirmelere yer verildi:

"Kural, bakanlığa memleketten ayrılmalarında genel güvenlik bakımından mahzur bulunanları tespit etme yetkisini vermekle birlikte, idareye tanınan bu yetkinin kapsam ve sınırları anlaşılamamaktadır. Bir başka ifadeyle kuralın belirsizliğe yol açabilecek ölçüde farklı yorumlara ve uygulamalara elverişli olduğu açıktır. Bu nedenle belirli ve öngörülebilir olmadığı, bu yönüyle kanunilik şartını taşımadığı sonucuna varılmıştır. 

Kaldı ki yurt dışına çıkış özgürlüğüne getirilen sınırlamanan Anayasa'nın 13. maddesi gereğince Anayasa'nın özüne ve Anayasa'da öngörülen sınırlama sebeplerine de uygun olması gerekir.

Anayasa'nın 23. maddesinin üçüncü fıkrasında 'Vatandaşın yurt dışına çıkma hürriyeti ancak suç soruşturması veya kovuşturması sebebiyle hakim kararına bağlı olarak sınırlanabilir' denilmek suretiyle yurt dışına çıkış özgürlüğünün sadece suç soruşturması veya kovuşturması sebebine bağlı olarak ve ancak hakim kararıyla sınırlanabileceği hüküm altına alınmıştır."

Kararda, idarenin yurt dışına çıkışı engellemesinin "hakim güvencesinin ihlali olarak" değerlendirilmdiği de belirtildi. 

Oy çokluğuyla alınan iptal kararına Muhterem İnce ve Ömer Çınar karşı oy kullandı.