2024 yazı ‘en sıcak yaz’ rekoru kırdı

AB’nin Copernicus İklim Değişikliği Servisi tarafından hazırlanan yeni bir rapora göre bu yaz, geçen yılki kavurucu sıcaklıkları bile geride bırakarak dünya çapında kayıtlara geçen en sıcak yaz oldu.

İklim servisinin müdür yardımcısı Samantha Burgess yaptığı açıklamada, “2024 yılının son üç ayında dünya en sıcak Haziran ve Ağustos aylarını, kayıtlara geçen en sıcak günü ve kayıtlara geçen en sıcak kara yazını yaşadı. Bu rekor sıcaklıklar dizisi, 2024'ün kayıtlara geçen en sıcak yıl olma olasılığını artırıyor,” dedi 

Copernicus'un yeni raporuna göre Kuzey yarımkürede Haziran, Temmuz ve Ağustos aylarında ortalama sıcaklık 16,8 santigrat derece oldu. Bu da 2024 yazının, Teksas için kayıtlara geçen en sıcak ikinci ve Dallas-Fort Worth için en sıcak üçüncü yaz olan 2023 yazından 0,03 santigrat derece daha sıcak geçeceğini gösteriyor.

Bu Temmuz ve geçtiğimiz Temmuz ayları sıcaklık açısından neredeyse eşitken, bu Haziran ve Ağustos ayları dünya genelinde kayıtlara geçen en sıcak aylar oldu. Copernicus, Ağustos ayındaki ortalama sıcaklığın 1991-2020 yılları arasındaki ortalamanın 0,71 santigrat derece üzerinde olduğunu tespit etti.

Eylül 2023 ile Ağustos 2024 arasındaki son 12 ayın küresel ortalama sıcaklığı, herhangi bir 12 aylık dönem için kaydedilen en yüksek sıcaklık: Copernicus ayrıca, 1991-2020 ortalamasının 0,76 santigrat derece ve sanayi öncesi seviyelerin 1,64 santigrat derece üzerinde olduğunu tespit etti.

İklim izleme servisinin veri seti 1940 yılına kadar uzanıyor. Ancak Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık ve Japonya'dan 19. yüzyılın ortalarına kadar uzanan kayıtlar, son on yılın yaklaşık 120.000 yılın en sıcak dönemi olduğunu gösteriyor.

Texas A&M Üniversitesi'nde atmosfer bilimleri profesörü olan John Nielsen-Gammon, Beryl Kasırgası gibi fırtınalardan kaynaklanan yağışlar nedeniyle Teksas yazının bu yıl biraz daha serin geçmesine rağmen, yine de eyaletin en sıcak altıncı yazı olma yolunda ilerlediğini söyledi. Bu yıl da muhtemelen eyaletin kayıtlara geçen en sıcak altıncı yılı olacak.

Nielsen-Gammon, “Teksas'ta her mevsim sıcaklıklar, en azından son yarım yüzyıldır, her on yılda bir yarım dereceden biraz daha fazla artıyor ve bu oldukça istikrarlı bir artış oldu” dedi.

Nielsen-Gammon'a göre, Teksas'ta sıcaklıkların dünyanın geri kalanına kıyasla daha dramatik bir şekilde artması bekleniyor.

Nielsen-Gammon, “Tarihsel eğilimlere, iklim modeli simülasyonlarına ve [çevreye ilişkin] fiziksel anlayışımıza dayanan genel beklenti, Teksas sıcaklıklarının küresel sıcaklıklardan yaklaşık yüzde 20-30 oranında daha hızlı artması gerektiği yönündedir” dedi.

Bunun nedeni kısmen küresel sıcaklıkların, karalar kadar hızlı ısınmayan Dünya okyanuslarını hesaba katması. Nielsen-Gammon, Dallas gibi şehirlerin kentsel yüzeylerin daha fazla ısı emmesi ve yayması nedeniyle daha yüksek sıcaklıklar yaşadığı kentsel ısı adası etkisinin de sıcaklıkları etkilediğini söyledi.

Haber, ABD'de sıcaklığa bağlı ölümlerin arttığı bir dönemde geldi. San Antonio'daki Teksas Üniversitesi'nde halk sağlığı alanında doçent olan makalenin baş yazarı Jeffrey Howard, Ağustos ayında The New York Times'a verdiği demeçte, yakın zamanda yapılan bir araştırmanın, bu ölümlerin son 24 yılda iki katına çıktığını ve yaklaşık yüzde 48'inin Teksas da dahil olmak üzere dört güneybatı eyaletinde meydana geldiğini ortaya koyduğunu söyledi.

The Texas Tribune tarafından eyalet kayıtları üzerinde yapılan bir analize göre, geçen yıl Teksas'ta 365 kişi doğrudan sıcak nedeniyle, 562 kişi ise sıcaklığın katkıda bulunduğu bir neden olarak hayatını kaybetti. Rapor, sıcaklığa bağlı ölümlerin Teksas'ta ve ülke genelinde neredeyse kesinlikle eksik sayıldığını da ifade ediyor. 

Artan sıcaklıklar özellikle yaşlı yetişkinler, küçük çocuklar, hamile insanlar ve bazı tıbbi rahatsızlıkları olan kişiler için tehdit oluşturuyor. Sıcaklıklardaki artış, sıcak hava dalgaları sırasında enerji talepleri nedeniyle büyük ölçüde zorlanabilen eyaletin elektrik şebekesi gibi altyapılar için de endişe verici

Copernicus İklim Değişikliği Servisi'nden Burgess, “Bu yaz tanık olunan sıcaklıkla ilgili aşırı olaylar, sera gazı emisyonlarını azaltmak için acilen harekete geçmezsek, insanlar ve gezegen için daha yıkıcı sonuçlarla birlikte daha da yoğunlaşacak” dedi. 

Sıcaklığa bağlı ölümler de arttı

Yapılan bir araştırmaya göre sıcaklığa bağlı ölümler son 7 yılda arttı. 

Journal of the American Medical Association'dan araştırmacılar, 1999-2023 yılları arasında sıcaklığın altta yatan neden ya da ölüme katkıda bulunan neden olduğu 21.518 ölüm olduğunu ve bunun olası bir düşük tahmin olduğunu söylüyorlar. Toplamda, sıcaklığa bağlı ölümler 1999'dan bu yana yüzde 117 arttı. 

Çalışmanın yazarları, ölüm oranlarını hesaplamak için ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerinin (CDC) verilerini kullandılar. Araştırma ABD’ye kapsıyor olsada genel bir değerlendirme açısından önemli. 

Sıcaklığa bağlı ölümlerin sayısı yıldan yıla dalgalanma gösterirken, son yedi yılda keskin bir yükseliş yaşandı. Verilere göre, sıcaklığa bağlı ölümler 2016'dan 2023'e kadar yılda yüzde 16,8 oranında arttı ve araştırmacılar rakamların tırmanmaya devam etmesini bekliyor.

Yazarlar, “İklim değişikliği nedeniyle sıcaklıklar artmaya devam ettikçe, son dönemdeki artış eğiliminin devam etmesi muhtemeldir” diye yazdı.

Çalışmanın eş yazarı, Teksas Üniversitesi'nden Dr. Jeffrey Howard, 2016'dan sonraki artış eğilimine bir dizi faktörün katkıda bulunduğunu belirterek şunları söyledi:

“Ortalama sıcaklıklarda, 'sıcak günlerin' sayısında ve sıcak hava dalgalarının sıklığı ve yoğunluğunda devam eden artışların rol oynaması muhtemel. Klimaya erişimdeki farklılıklar, açık havada çalışma, evsiz bireylerin sayısı ve bunun gibi şeyler de dahil olmak üzere sosyal ve davranışsal bir bileşen de var.”

2023 ölümcül bir yıldı

ABD ile sınırlı olan çalışmaya göre, geçen yıl sadece kayıtlara geçen en sıcak yıl değil, aynı zamanda en ölümcül yıldı ve toplam 2 bin 325 kişi sıcaktan öldü. CDC verilerine göre, Ocak ayından Aralık 2023'e kadar yaklaşık 120.000 kişi sıcaklığa bağlı hastalıklar nedeniyle acil servise başvurdu. Bu ziyaretlerin yüzde 90'ından fazlası en yoğun yaz ayları olan Mayıs-Eylül döneminde gerçekleşti. 

Çalışmadan elde edilen veriler, sıcaklığa bağlı ölümlerin Arizona, Kaliforniya, Nevada ve Teksas'ta en yüksek olduğunu gösteriyor.

Howard, “Bu çok şaşırtıcı değil çünkü buraların ülkenin en sıcak bölgelerinden bazıları olduğunu biliyoruz, ancak riskin bölgesel olarak değiştiğini pekiştiriyor” dedi.

İklim değişikliğine bağlı olarak artan sıcaklıklar son yıllarda ülke genelinde rekor kıran sıcaklıklara yol açtı. Son 175 yılın en sıcak Temmuz ayının kaydedilmesinin ardından Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi bu ay yaptığı bir açıklamada 2024'ün en sıcak yıl olma ihtimalinin yüzde 77 olduğunu belirtti.

Ölümlerin doğru sayılması 

Uluslararası toplum da sıcağın ölümcül etkileriyle boğuşuyor. Nature Medicine dergisinde yayınlanan yeni bir çalışma, geçen yıl Avrupa'da 47.000 kişinin sıcak nedeniyle öldüğünü tahmin ediyor. 

Uzmanlar, ABD'de ve dünya genelinde sıcağa bağlı ölümlerin sayısının muhtemelen az olduğunu söylüyor. Bu durum, sıcaklığa bağlı ölümlerin takip edilme şekliyle ilgilidir.

Dr. Celine Gounder bir süre önce CBS’ye yaptığı açıklamada, “İnsanlar acil servise ya da hastaneye kalp krizi, felç, astım krizi ya da böbrek yetmezliği ile başvurabilir ve sıcak genellikle tıbbi kayıtlarda altta yatan neden olarak kaydedilmez” dedi.

Howard, yerel ve eyalet yetkililerinin, klinisyenlerin ve araştırmacıların son yedi yılda sıcaklığa bağlı ölümlerdeki keskin artışı dikkate almaları ve ölümlerin doğru sayılmasını sağlamak için düzenlemeler yapmaları gerektiğini söyledi.

Howard, “ABD'deki tüm ilçelerde ölüm belgelerinin doldurulmasına ilişkin prosedürlerde hala çok fazla değişkenlik var ve bu durum ilave standardizasyon ile iyileştirilebilir” dedi.