"Her on dakikada bir kadın cinayete kurban gidiyor"

Kadın cinayetlerinin küresel acı gerçeği: Her 10 dakikada bir kadın cinayete kurban gidiyor. 

İki BM kuruluşunun yayımladığı rapora göre, kadınlar için en ölümcül yer evler ve geçen yıl günde ortalama 140 kadın ve kız çocuğu yakın bir partner ya da aile üyesi tarafından öldürüldü.

BM Kadın Birimi (UN Women) ile BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi (UNODC) tarafından aç ıklanan raporda, küresel olarak, 2023 yılında yaklaşık 51 bin 100 kadın ve kız çocuğunun ölümünden yakın bir partner ya da aile üyesinin sorumlu olduğu, bu sayının 2022 yılındaki tahmini 48 bin 800 kurbana kıyasla arttığı belirtildi.

Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü'nde yayınlanan rapora göre, bu artış büyük ölçüde daha fazla cinayetten değil, ülkelerden daha fazla veri elde edilmesinden kaynaklanıyor. 

Ancak, “Kadınlar ve kız çocukları her yerde toplumsal cinsiyete dayalı şiddetin bu aşırı biçiminden etkilenmeye devam ediyor ve hiçbir bölge bunun dışında kalmıyor.” Rapora göre “ev, kadınlar ve kız çocukları için en tehlikeli yerdir.” 

Bölgesel farklılıklar gösteren evrensel sorun 

Kadın cinayetleri sınırları, sosyoekonomik statüleri ve kültürleri aşmaktadır, ancak şiddeti bölgesel olarak değişiyor. 

Rapora göre, en yüksek eş ve aile cinayeti sayısı 2023 yılında tahmini 21 bin 700 kurbanla Afrika'da gerçekleşmiştir. Afrika aynı zamanda nüfusuna oranla en yüksek kurban sayısına da sahip: 100 bin kişi başına 2,9 kurban var.

Geçen yıl Amerika kıtasında 100 binde 1,6 ve Okyanusya'da 100 binde 1,5 kadın kurbanla yüksek oranlara ulaşıldığı belirtildi. Oranlar Asya'da 100 binde 0.8 ve Avrupa'da 100 binde 0.6 ile önemli ölçüde daha düşüktü.

Rapora göre, Avrupa ve Amerika'da kadınların özel alanda kasıtlı olarak öldürülmesi büyük ölçüde yakın partnerler tarafından gerçekleştiriliyor.

Avrupa ve Amerika'da kurbanların çoğu, vakaların sırasıyla yüzde 64 ve yüzde 58'ini oluşturan yakın partnerleri tarafından öldürüldü. Buna karşılık, Afrika ve Asya'daki kadınların partnerlerinden ziyade aile üyeleri tarafından öldürülme olasılığı daha yüksektir; bu da bu ayrımcılıktan sorumlu olan çeşitli kültürel ve sosyal dinamikleri yansıtmaktadır. 

Yüzde 60'ı eş ya da aile üyesince öldürüldü

Raporda, şu bilgilere yer veriliyor: 

“Cinayet kurbanlarının büyük çoğunluğunu erkekler ve erkek çocuklar oluştursa da kadınlar ve kız çocukları özel alandaki ölümcül şiddetten orantısız bir şekilde etkilenmeye devam ediyor. 

2023 yılında tüm cinayet kurbanlarının tahmini yüzde 80'ini erkekler, yüzde 20'sini ise kadınlar oluşturmaktadır. Ancak aile içindeki ölümcül şiddet kadınlara erkeklerden çok daha fazla zarar vermektedir. 2023 yılında kasten öldürülen tüm kadınların neredeyse yüzde 60'ı eş/aile üyesi cinayetinin kurbanı oldu.”

Raporda, ülkeler tarafından kadınların ve kız çocuklarının öldürülmesini önlemeye yönelik çabalara rağmen, bu cinayetlerin “endişe verici derecede yüksek seviyelerde kalmaya devam ettiği” belirtildi.

İki kurumun raporunda, “Bu cinayetler genellikle tekrarlanan toplumsal cinsiyete dayalı şiddet olaylarının bir sonucudur, bu da zamanında ve etkili müdahalelerle önlenebilir oldukları anlamına gelmektedir” deniliyor. 

"Şiddete son vermek için birleşin"

Genel Sekreter Antonio Guterres gün dolayısıyla yaptığı konuşmada “Kadınlara ve kız çocuklarına yönelik şiddet salgını insanlığı utandırıyor. Dünya bu çağrıya kulak vermelidir. Adalet ve hesap verebilirlik için acil eyleme ve savunuculuk için desteğe ihtiyacımız var” diyor. 

Rapor aynı zamanda 25 Kasım'dan 10 Aralık'a kadar sürecek olan yıllık 16 Günlük Aktivizm kampanyasının başlangıcına denk geliyor. 

UNITE kampanyası bu yıl “Her 10 dakikada bir kadın öldürülüyor” teması altında kadına yönelik şiddetin endişe verici tırmanışına dikkat çekiyor. #NoExcuse. Kadına Yönelik Şiddete Son Vermek için BİRLEŞİN”. 

"Güçlü ceza adaleti sistemine ihtiyaç var"

BM Kadın Birimi İcra Direktörü Sima Bahous, “Kadınlara ve kız çocuklarına yönelik şiddet kaçınılmaz değildir, önlenebilir” dedi.  Bahous, “sağlam mevzuat, gelişmiş veri toplama, daha fazla hükümet hesap verebilirliği, sıfır tolerans kültürü ve kadın hakları örgütleri ve kurumsal organlar için daha fazla finansman” ihtiyacına dikkat çekti. 

UNODC İcra Direktörü Ghada Waly, “Yeni kadın cinayetleri raporu, failleri sorumlu tutan güçlü ceza adaleti sistemlerine duyulan acil ihtiyacı vurgularken, hayatta kalanlara güvenli ve şeffaf raporlama mekanizmalarına erişim de dahil olmak üzere yeterli desteği sağlamaktadır.  Bu yılki 16 Günlük Aktivizm Kampanyası başlarken, kadınların hayatlarını korumak için şimdi harekete geçmeliyiz” diye sesleniyor.