İsrail’de muhalefet partileri, Benjamin Netanyahu'nun 12 yıllık başbakanlık görevine son verecek yeni hükümeti kurmak için anlaşmaya vardı.
Merkezci Yesh Atid partisinin lideri Yair Lapid, sekiz partili koalisyonunun kurulduğunu duyurdu.
Rotasyonla yürütülecek başbakanlık görevi düzenlemesine göre, sağ kanattaki Yamina Partisi'nin Başkanı Naftali Bennett, Lapid'den önce başbakan olarak görev yapacak.
Hükümetin yemin ederek göreve başlamasından önce meclisin onayına ihtiyaç duyuyor.
BBC’nin haberine göre, Lapid yaptığı açıklamada, Cumhurbaşkanı Reuven Rivlin'i anlaşma hakkında bilgilendirdiğini belirterek, "Bu hükümetin, ona oy veren ve vermeyen tüm İsrail vatandaşlarının hizmetinde çalışacağına söz veriyorum. Rakiplerine saygı duyacak ve İsrail toplumunun tüm kesimlerini birleştirmek ve birbirine bağlamak için elinden gelen her şeyi yapacak” dedi.
Lapid, Cumhurbaşkanına yaptığı bilgilendirmede, başbakanlığı devralacağı 27 Ağustos 2023'e kadar Bennett ile birlikte hükümete başkanlık edeceğini bildirdi.
Arap-İsrail partisi de koalisyonda
Ülkede on yıllardır ilk kez bir Arap-İsrail partisi hükümete katıldı. İsrail nüfusunun yüzde 20’sini oluşturan Arap-İsraillileri temsil eden diğer partiler, Filistin devleti kavramını reddeden Bennett liderliğindeki hükümete olumlu bakmıyorlar ve karşı çıkacaklarını söylüyorlar.
Arap İslam Raam Partisi lideri Mansour Abbas gazetecilere verdiği demeçte, "Karar zordu ve birçok anlaşmazlık vardı ama anlaşmaya varmak önemliydi. Bu anlaşmada Arap toplumunun yararına birçok şey var" diye konuştu.
Beşinci seçim riski
Rivlin, parlamentoyu güven oylaması için mümkün olan en kısa sürede toplanmaya çağırdı.
Koalisyon 120 sandalyeli Knesset'te çoğunluğun desteğini alamazsa, ülkenin iki yıl içinde beşinci kez seçime gitme riski var.
Koalisyon üyeleri İsrail siyasetinin tüm yelpazesini kapsıyor. Partilerin, Netanyahu'nun yerine geçme planları dışında siyasi olarak çok az ortak noktası var.
Koalisyon partileri
Koalisyonda yer alan partiler şöyle:
Yesh Atid (merkezci) - Yair Lapid (17 sandalye)
Kahol Lavan (Mavi ve Beyaz) (merkezci) - Benny Gantz (8 sandalye)
Israel Beiteinu (merkez-sağdan sağ-kanat milliyetçi) - Avigdor Lieberman (7 parti)
Labor (sosyal-demokrat) - Merav Michaeli (7 sandalye)
Yamina (sağ-kanat) - Naftali Bennett (7 sandalye)
New Hope (merkaz-sağdan sağ-kanat)- Gideon Sa'ar (6 sandalye)
Meretz (sol-kanat, sosyal-democrat) - Nitzan Horowitz (6 sandalye)
Raam (Arab İslamcı) - Mansour Abbas (4 sandalye)
Toplam sandalye sayısı 62'e ulaşan sekiz partili koalisyonun Knesset’te 61 çoğunluk rakamını geçmeye ihtiyacı var.
Medya temkinli
Partilerin dünkü maraton görüşmeleri Tel Aviv yakınlarındaki bir otelde gerçekleşti ve gündemde haşişin yasallaştırılmasından yasadışı inşaat için para cezalarına ve yargı seçim komitesi görevlerinin rotasyonuna kadar çok sayıda konu vardı.
İsrail medyası ise koalisyonda tüm unsurların kesinleşmediğini ve bu durumun koalisyonun güvenoyu kazanıp kazanamayacağına dair hala şüpheler yaratabileceğini öne sürüyor.
Netenyahu tepkili
Netanyahu'nun sağcı Likud partisi Mart ayındaki seçimde en fazla sandalyeyi kazanmasına rağmen kendisine görev verildikten sonra koalisyonu kuramadı.
Netanyahu, İsrail devletini ve halkını tehlikeye attığını söyleyerek kurulan yeni hükümeti "yüzyılın sahtekarlığı" olarak nitelendirdi.
The New York Times gazetesi de haberinde, yeni koalisyonu, soldan aşırı sağa bir dizi ideolojiden sekiz siyasi parti arasındaki alışılmadık ve garip bir ittifak olarak tanımladı. Bazı analistler koalisyonun çeşitliliğini olumlu bulurken, diğerleri, üyelerinin anlaşmalarının sürmesi için çok uyumsuz olduğunu söylüyor ve koalisyonu İsrail'in siyasi işlevsizliğinin somutlaşmışı olarak görüyor.
Koalisyon göreve gelmesi halinde, 2023 yılına kadar Filistin devletine karşı çıkan ve İsrail’in Batı Şeria'nın çoğunluğunu ilhak etmesini isteyen eski bir yerleşimci lider ve dini milliyetçilerin sancaktarı Naftali Bennett tarafından yönetilecek. Ülke daha sonra, 2025 yılına kadar, laik İsrailliler için bir sancaktar olarak kabul edilen eski bir televizyon sunucusu olan Yair Lapid tarafından yönetilecek.
Bir dönemin sonu mu?
Yeni koalisyonun güvenoyu alması 12 yıla yakın süren Benyamin Netenyahu döneminin en azından kesintiye uğraması anlamına geliyor.
Harvard Üniversitesi’nde siyaset bilimi eğitimi gören Netanyahu politikaya 1988’de gridi. Ülkenin ''en genç başbakanı'' ünvanına sahip Netanyahu ilk kez 1996-1999 döneminde bu görevi üstlendi. Üç yıllık başbakanlığı döneminde taviz vermeyen, katı bir politika uyguladı.
1999 yılında beklenmedik yenilgiye uğrayan Netanyahu, Likud’un başkanlığından da çekilerek siyasetten uzaklaştı. 2002 yılında bakan olarak geri dönüş yaptı ve 2005 yılında partisinin başına yeniden geçti. 2009’da yeniden zafere ulaştı. 12 yıla yakın başbakanlık görev sırasında taviz vermez tutumunu hep sürdürdü.
