Nobel Tıp Ödülü Katalin Kariko ve Drew Weissman'ın

2023 Nobel Tıp Ödülü, Covid-19'a karşı mRNA aşılarının geliştirilmesini sağlayan keşifleri nedeniyle Macar Katalin Kariko ve Amerikalı Drew Weissman'a verildi.

Fizik, Kimya, Edebiyat, Barış ve Ekonomi dallarında da Nobel ödülleri bu ay sahiplerini bulacak.

Ödülü veren kurum, bugün yaptığı açıklamada, “Macaristan ve ABD'den bilim insanları Katalin Kariko ve Drew Weissman'ın, mRNA Covid-19 aşılarının geliştirilmesini sağlayan keşifleri nedeniyle 2023 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülünü kazandıklarını” duyurdu.

Bilim dünyasının en prestijli ödülleri arasında yer alan Nobel ödülünü kazananlar İsveç'in Karolinska Enstitüsü Tıp Üniversitesi Nobel Meclisi tarafından seçiliyor. Kazanan ayrıca 11 milyon İsveç kronu (yaklaşık 1 milyon dolar) para ödülü de alıyor.

Kurumdan yapılan açıklamada, "2023 Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü, Covid-19'a karşı etkili mRNA aşılarının geliştirilmesini sağlayan nükleozit baz modifikasyonlarına ilişkin keşifleri nedeniyle Katalin Kariko ve Drew Weissman'a verildi" dendi.

Kariko, 2022 yılına kadar BioNTech'te Kıdemli Başkan Yardımcısı ve RNA Protein Replasmanı Başkanıydı ve o zamandan beri şirketin danışmanı olarak görev yapıyor.

Kariko, aynı zamanda Macaristan'daki Szeged Üniversitesinde profesör ve Pennsylvania Üniversitesi Perelman Tıp Fakültesinde yardımcı profesör olarak görev yapıyor.

Weissman ise Perelman School'da aşı araştırmaları alanında profesör.

Kariko, daha önce mRNA'nın herhangi bir terapötik kullanımına karşı büyük bir engel olarak görülen, bağışıklık sisteminin laboratuvar yapımı mRNA'ya karşı inflamatuar bir reaksiyon başlatmasını önlemenin bir yolunu buldu.

Kariko, Weissman ile 2005 yılında, mRNA'nın genetik kodunu yazan moleküler harfler olan nükleozitlerde yapılan ayarlamaların mRNA'yı bağışıklık sisteminin radarı altında tutabileceğini gösterdi.

Karolinska Enstitüsü Nobel Kurulu üyesi Rickard Sandberg, "Dolayısıyla bu yılki Nobel Ödülü, mRNA'nın bağışıklık sistemiyle nasıl etkileşime girdiğine dair anlayışımızı temelden değiştiren ve son pandemi sırasında toplum üzerinde büyük bir etkisi olan temel bilim keşiflerini takdir ediyor" dedi.

Katalin Kariko kimdir?

Bayan Katalin Kariko, 17 Ocak 1955’te Szolnok'ta doğdu. Merkezi Almanya’da bulunan BioNTech'te Kıdemli Başkan Yardımcısı olan Biyokimyager Kariko, Pfizer-BioNTech'in ortaklaşa geliştirdiği Covid-19 aşısının temel aldığı mRNA teknolojisini geliştirmesiyle tanınıyor.

Kasap bir baba ve ev hanımı bir annenin kızı olarak Büyük Macaristan Ovası yakınlarındaki Kisujszallas kasabasında büyüdü. Küçük yaştan itibaren bilime ilgi duyan Kariko, lisans eğitimine 23 yaşında Szeged Üniversitesi Biyolojik Araştırmalar Merkezinde başladı ve burada doktorasını tamamladı.

Drew Weissman kimdir?

Drew Weissman, 7 Eylül 1959'da ABD’nin Massachusetts eyaletinin Lexington şehrinde doğdu ve büyüdü. 1981 yılında Brandeis Üniversitesinin biyokimya ve enzimoloji bölümlerinden lisans derecesiyle mezun oldu. Weissman, okurken Gerald Fasman'ın laboratuvarında da çalıştı. Yüksek lisans ve doktora derecelerini 1987 yılında Boston Üniversitesinde immünoloji ve mikrobiyoloji alanlarında yaptı. 

Weissman, daha sonra, Beth Israel Deaconess Medical Center'da tıp doktoru olarak çalıştı ve ardından Ulusal Alerji ve Bulaşıcı Hastalıklar Enstitüsü'nün halihazırdaki Direktörü Anthony Fauci'nin gözetiminde Ulusal Sağlık Enstitülerinde (NIH) burs kazandı.

mRNA nedir?

mRNA (messenger RNA veya kurye RNA) olarak bilinen yöntem, aslında virüsün genetik yapısının kopyalanmasına dayanıyor.

Bilim insanları, mRNA tekniğiyle geliştirilmiş aşıların Covid-19 pandemisi için yaygın bir şekilde kullanılmasının başka birçok hastalık için de çığır açıcı bir gelişme olabileceğini söylüyor.

Bu teknik kapsamında, virüsün genetik kodunun bir bölümü alınıyor ve hücrelere nüfuz edilmesi için yağ ile kaplanıyor.

Bu sıvı, insanlara enjekte ediliyor. Böylece virüsten alınan genetik kod insan hücrelerine ulaştırılıyor.

Aşı, hücrelerin koronavirusun hücreye girmesini sağlayan dikensi proteinin kopyasını üretmesini sağlıyor.

Böylece, bağışıklık sistemi de antikor üretiyor ve T hücreleri de vücudun zararlı olarak algıladığı bu yapılarla mücadele etmeye başlıyor.

Ödülü daha önce kimler kazanmıştı?

Nobel ödülleri, dinamitin mucidi, iş adamı Alfred Nobel'in vasiyetiyle 1901'den beri veriliyor.

Son sekiz yılda ödül kazananlar şöyle:

2022: Svante Paabo, insanın evrimi konusundaki çalışmaları için

2021: David Julius ve Ardem Patapoutian, insan vücudunun dokunma ve sıcaklığa duyarlılığını anlamayı sağlayan çalışmaları için

2020: Michael Houghton, Harvey Alter ve Charles Rice Hepatit C virüsünün keşfi için

2019: Peter Ratcliffe, William Kaelin ve Gregg Semenza hücrelerin oksijen seviyelerini nasıl algıladığını ve buna nasıl adapte olduğunu keşfettikleri için 

2018: James P. Allison ve Tasuku Honjo vücudun kendi savunma sistemiyle kanserle nasıl mücadele edebileceğini keşfettikleri için 

2017: Jeffrey Hall, Michael Rosbash ve Michael Young insan bedeninin sirkadiyen ritmini keşfettikleri için 

2016: Yoshinori Ohsumi hücrelerin atıkları nasıl geri dönüştürdüğünü keşfettikleri için 

2015: William C Campbell, Satoshi Ōmura ve Youyou Tu parazitlere karşı geliştirdikleri ilaç için