Mark Rutte NATO'nun yeni Genel Sekreteri oldu

NATO'nun 32 üye ülkesi, bugün Hollanda Başbakanı Mark Rutte'yi, Rusya Ukrayna'daki savaşını sürdürürken İttifak için kritik bir dönemde yeni Genel Sekreter olarak atadı.

57 yaşındaki Mark Rutte, 1 Ekim'de NATO'nun başına geçecek ve on yıldır bu görevi yürüten Norveçli Jens Stoltenberg'in yerini alacak.

Stoltenberg, X üzerinden yaptığı açıklamada, “NATO'yu emin ellere bırakacağımı biliyorum. Mark, NATO değerlerinin gerçek bir savunucusudur. Mark, transatlantik ilişkilerin gerçek bir savunucusu, güçlü bir lider ve uzlaşı sağlayıcıdır" dedi.

Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ise "Liderliğiniz ve deneyiminiz bu zor dönemde İttifak için çok önemli olacaktır" diyerek AB ve NATO arasındaki ortaklığın güçlendirilmesi çağrısında bulundu.

Avrupa siyasetinde deneyimli bir isim olan Mark Rutte, başta ABD olmak üzere İttifak'ın en önemli ülkelerinin desteğini kısa sürede kazandı. Romanya Cumhurbaşkanı Klaus Iohannis'in geçen hafta adaylığını geri çekmesinin ardından bu göreve atanması formaliteden öteye gitmedi.

Hollandalı lider, Rusya tehdidinin yanı sıra Kasım ayında yapılacak Amerikan seçimlerinin sonuçlarıyla da ilgilenmek zorunda kalacak. ABD, tek başına İttifak'ın askeri ağırlığının yarısını oluşturuyor.

Donald Trump'ın Beyaz Saray'a dönme ihtimali, Brüksel'deki NATO koridorlarında hayalet gibi dolaşıyor. "Modası geçmiş" olarak nitelendirdiği İttifak'a şüpheyle yaklaşan Eski Başkan Trump, Avrupalı müttefiklerine yönelik eleştirilerini arttırdı ve onları savunma harcamalarını yeterince yapmamakla suçladı.

NATO basın sözcüsünün gazetecilere yaptığı açıklamaya göre, Brüksel'de düzenlenen Kuzey Atlantik Konseyi toplantısında 32 NATO ülkesinin büyükelçilerinin, Rutte’nin beş yıl için ittifakın Genel Sekreterliği görevine adaylığını onayladı.

Resmî atama kararı, 9-11 Temmuz'da Washington'da yapılacak NATO zirvesinde açıklanacak.

Mark Rutte kimdir?

Mark Rutte, 1967 Lahey doğumlu tipik bir kariyer politikacısı. Tüm profesyonel yaşamı, farklı departmanların binalarıyla çevrili Hollanda parlamento binasının bulunduğu Binnenhof'un kilometrekarelik alanına odaklanmaktadır.

İlk isteği konser piyanisti olma yeteneğinden yoksun olan Rutte, Leiden Üniversitesi'nde tarih okudu (1985-1992). Daha o zamandan siyasete ilgi duyduğunu gösterdi. Hollanda Liberal partisi VVD'nin (Özgürlük ve Demokrasi için Halk Partisi) gençlik örgütü olan Özgürlük ve Demokrasi Gençlik Örgütü'nün yönetim kurulu üyesiydi. 2006 yılında bu partinin 2023 yılına kadar tartışmasız lideri oldu.

Rutte, eğitiminin ardından Unilever'de yönetici olarak çalıştı (1991-2002), ancak siyaset dünyası onu cezbetmeye devam etti. VVD'nin ulusal yönetim kurulu üyesi olarak 2002 genel seçimleri için oluşturulan seçim komitesinde aktif görev aldı ve 2003 yılında Parlamento'ya girdi.

Hemen ardından Hıristiyan Demokrat Jan Peter Balkenende liderliğindeki Birinci ve İkinci kabinelerde bakan yardımcısı oldu (2002-2006). Balkenende'nin ikinci hükümetinin düşmesinin ardından Rutte Temsilciler Meclisi'ne geri döndü ve kısa süre sonra VVD'nin parlamento lideri oldu.

Mark Rutte ve VVD'si 2010, 2012, 2017 ve 2021 yıllarındaki seçimleri kazandı. Popülist Özgürlük Partisi PVV (Rutte'nin ilk kabinesine dışarıdan destek verdi), Sosyal Demokratlar (PvdA) ve Sosyal Liberaller (D66) gibi çeşitli partilerle koalisyonlara liderlik ederek Başbakan oldu.

Geçen yıl Temmuz ayında Rutte partisinin liderliğinden istifa ederek sahneyi Dilan Yeşilgöz'e bıraktı. Yeni bir hükümet göreve gelir gelmez siyaseti bırakacağına söz verdi. Kariyerine Lahey'deki bir ortaokulda sosyal bilgiler öğretmeni olarak devam edeceğini defalarca tekrarladı. Zaten Perşembe sabahları burada ders veriyordu.

Geçen yıl Kasım ayında yapılan genel seçimleri popülist PVV'nin kazanması ve bu yıl 2 Temmuz'da PVV liderliğinde ve Rutte'nin VVD'si tarafından desteklenen yeni bir hükümetin göreve başlayacak olmasının ardından, Rutte beklenmedik bir şekilde Jens Stoltenberg'in NATO Genel Sekreteri olarak halefi olarak ana aday olduğunu kanıtladı. Macaristan'ın Viktor Orban'ı da dahil olmak üzere tüm üye devletlerin desteğini kazanan Rutte, bu yılın 1 Ekim'inden itibaren Stoltenberg'in yerine geçecek.

Hollanda Başbakanı olarak Rutte bir rekora imza attı. On dört yıl boyunca görev yaptı ve daha önce hiçbir Hollanda başbakanı bu kadar uzun süre görev yapmamıştı. Elbette uzun kariyeri seçim ve siyasi başarıların yanı sıra, başta çocuk bakım yardımlarıyla ilgili skandal olmak üzere bir dizi skandala da sahne oldu.

Hepsinden kurtuldu ve Parlamento'daki hassas tartışmalar sırasında kötü hafızası ona iyi hizmet eden "niteliksiz bir adam" olmakla eleştirildi. Siyasi krizleri itibarı zedelenmeden atlatabilmesi nedeniyle nihai lakabı "Teflon Mark" oldu.

Rutte ayrıca aşırı esnekliği, anlaşma yapmadaki başarısı, sosyal zekası ve sempatik karakteriyle de övülüyor. Neredeyse hiç huysuz bir ruh hali belirtisi göstermez.

Bekar ve liberal 

Rutte, görüşlerini açıkça dile getirmemesini olumlu bir özellik olarak sundu. Ona göre "vizyon" odadaki bir fil gibiydi ve görüşümüzü engelliyordu. Muhtemelen bu nedenle, bekar olan Rutte dini görüşlerini paylaşma konusunda biraz tereddütlü davranmıştır.

Kraliyet ailesinin de bir şekilde üyesi olduğu Hollanda Protestan Kilisesi'nin (PKN) bir üyesi olduğu biliniyor. Siyasette gerçek bir liberal ve kürtaj, ötenazi ve LGBT hakları gibi modern sözde kazanımları savunur. Hiçbir zaman anayasal eğitim özgürlüğünü fiilen kısıtlayan yasalarından yana olmadı

Aynı zamanda kendisini "inançlı bir insan" olarak sundu. Ona göre inanç toplumun temelidir. Birbirini kollamak, hoşgörü ve sorumluluk gibi değerlerin dini bir arka planı vardır ve "sosyal sermaye" olarak bunlar son derece önemlidir ve geliştirilmeleri gerekir.

Rusya'ya karşı savaşında Ukrayna'yı destekleme tartışmasında NATO'nun birliğini korumalı ve özellikle de 2019'da açıkça direndiği Donald Trump'ın bu yılın sonlarında kazanacağı olası bir zaferden sonra ABD ile ilişkilere yatırım yapması öneriliyor. 

Rutte, iflah olmaz bir iyimser olarak tanınıyor ki bu da önümüzdeki yıllarda her şeyden daha fazla ihtiyaç duyabileceği bir erdem.