Kamuda tasarruf ve verimlilik önlemleri

Tüm kamu kurum ve kuruluşlarına yönelik tasarruf ve verimlilik önlemleri  ulaşım, kamu binaları, personel ve diğer kamu harcamalarına yönelik üç yıllık bir uygulamayı kapsıyor. 

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde  düzenledikleri toplantıda “Kamuda Tasarruf ve Verimlilik Paketi”açıkladılar. 

Yılmaz, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan döneminde ise değişik zamanlarda 10 genelgenin yürürlüğe konduğunu, sonuncusun 30 Haziran 2021'de açıklandığını söyledi. 

Yılmaz, "Kamuda tasarruf programımızla sadece zorunlu olmayan harcamaları azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda kamu tüketimi ve yatırım harcamalarında verimliliği esas alıyoruz. Kamu hizmetlerini aksatmadan güncel ihtiyaçlara odaklanıp önceliklendirme yaparak yeni yöntemleri ve teknolojileri kullanmak suretiyle birim kaynakla daha fazla sonuç üretmeyi hedefliyoruz” diye konuştu.

Yılmaz, kamunun tasarruf yapması ve verimliliği arttırmasının daha az bütçe açığına, daha az kamu borçlanmasına ve faiz yüküne, makro tasarruf oranına ve ve daha az cari açığa yol açacağını söyledi. 

OVP'nin enflasyonu düşürmeye yönelik politikalarının sonuçlarını, bu yılın ikinci yarısında görmeye başlayacaklarını anlatan Yılmaz, enflasyonun gelecek yıl yüzde 20'nin altında, 2026'da ise tek haneli enflasyona ulaşmaya kararlı olduklarını dile getirdi. 

Yılmaz, tasarruf ve verimlilik konusunda  ilan edilen programın hayata geçirilmesinde idari ve kanuni olmak üzere iki ayaklı bir çalışma yürütüldüğünü söyledi. 

“İlk tasarruf çabası değil, son da olmayacak”

Bakan Şimşek ise açıkladıkları paketle ve yakında maliye politikasında atacakları ilave adımlarla dezenflasyon sürecine katkıda bulunacaklarını dile getirdi. 

Şimşek, “Bu bizim ilk tasarruf çabamız değil, son da olmayacak. Bu açıkladığımız ilk paket değil, son paket de olmayacak. Önümüzdeki dönemde birçok adım atacağız" dedi.

Bütün kamuyu kapsayacak

Şimşek, açıklanan önlemlerin geçmiştekilerden farklı kılan üç nokta bulunduğunu belirterek, şunları söyledi:

"Birincisi, Orta Vadeli Program'ın özüne uygun olarak kamuda verimliliği artırarak tasarrufu artırmayı amaçlıyoruz. İkinci olarak, bu paketle çok güçlü bir izleme, denetleme, raporlama ve yaptırım modelini hayata geçiriyoruz. Son olarak, tedbirler bütün kamuyu kapsayacak şekilde uygulanacaktır. Yani, merkezi idareler, mahalli idareler, kamu iktisadi teşebbüsleri, döner sermayeler ve fonlar, bütün kamu bu tedbir paketinin kapsamındadır." 

Şimşek, harcama önlemlerinin "kamuda tasarruf, bütçede harcama disiplini ve kamu yatırımlarında verimlilik" olmak üzere üç temel ekseni bulunduğunu ifade ederek, "Kamu tasarrufu diye baktığımızda sekiz öncelikli alana yoğunlaşıyoruz. Bu alanlar taşıtlar, binalar, kamu istihdamı, idari yapılanmada etkinlik, yurtdışı geçici görevlendirme giderleri, enerji ve atık yönetimi, haberleşme giderleri ile diğer cari harcamalardır" dedi.

Bakan Şimşek’in paylaştığı önlemler ana hatlarıyla şöyle: 

Kamudaki taşıtları

-Taşıt edinim, kullanım ve tasfiye süreçlerini bütüncül bir anlayışla yürütülecek. Ambulans, savunma ve güvenlik gibi alanlardaki zorunlu ihtiyaçlar hariç, yeni araç satın almayı ve kiralamayı üç yıl süreyle durdurulacak. 

-Mevcut kiralık taşıt sözleşmeleri de izin alınmadan yenilenmeyecek.

-Bütçe dışı kaynaklardan taşıt kullanımını çok sıkı kurallara ve izne tabi tutulacak.

-Kanunla izin verilenler hariç yabancı menşeli araç kullanımını sonlandırılacak.

-İhtiyaç fazlası olan veya ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtları tasfiye edilecek.

-Savunma ve güvenlik hariç, toplu taşıma olan yerlerde, kamuda personel servisi hizmetini sözleşme bitiminde sonlandırılacak.

Yeni bina kiralanmayacak

-Deprem riski olanlar hariç yeni bina alımı ve yapımını üç yıl süreyle durdurulacak.

-Kamu binalarına getirilen kişi başı metrekare standardı etkin şekilde uygulanacak. Mevcut binaların da kurumlar arasında etkin kullanımı sağlanacak. 

-Yeni bina kiralanmasına izin verilmeyecek, mevcut kiralamaları da peyderpey sonlandırılacak. 

-Doğal afet ve güvenlikle ilgili olanlar hariç, yeni lojman ve sosyal tesis alımını, yapımını ve kiralanmasını süresiz kaldırılıyor.

-Savunma ve güvenlik hariç, mevcut sosyal tesisleri ekonomiye kazandırılacak. Lojman kiraları ve sosyal tesis ücretlerini rayiç bedelleri dikkate alarak gözden geçirilecek. 

Yönetim kurulu ücretlerine üst sınır

-Üç yıl boyunca emekli olanların sayısı kadar yeni personel istihdam edilecek. 

-Açıktan atama izinleri Bütçe Kanunu'nda net olarak belirlenecek.

-Destek personeli sayısını, zaman içinde belirli bir program dahilinde azaltılacak. 

-Kamuda esnek ve uzaktan çalışma modellerini daha da geliştirilecek. 

-Kamu çalışanlarının aldığı yönetim kurulu ücretlerine sınırlama getiriyoruz. 

-Hizmet içi eğitimler otellerde değil kamu tesislerinde yapılacak.

-Yurtdışı geçici görevler için sınırlama getirilecek. 

-Kamu idarelerinde mükerrer yapılanmaların önlenmesi için çalışmalar yapılacak.

-Bakanlıkların yurt dışı teşkilatları ihtiyaçlar çerçevesinde gözden geçirilecek.

Temsil ve tören giderlerine kısıtlama

-Uluslararası toplantılar ve milli bayramlar hariç gezi, kokteyl, yemek ve benzeri faliyetler düzenlenemeyecek. 

-Kamu kurumlarının takvim, plaket, ajanda, eşantiyon türü hediyeler vermesini yasaklıyor. 

-Temsil ve tanıtma ödeneklerinde 2024 yılında yüzde 25 kesinti yapılacak.

-Zorunlu durumlar dışında mobilya, ofis donanımı gibi demirbaş alımını üç yıl süreyle durdurulacak.  

Enerji tasarrufu

-Sokak ve cadde ışıklandırmasında LED dönüşümünün hızlandırılması sağlanacak.

-Kamu bina ve tesislerinde enerji verimliğini artıran uygulamalar geliştirilecek. Yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılacak.

-Ekonomik değeri olan atıkların, bedeli karşılığında her yıl değerlendirilmesinin zorunlu hale getirilecek.

Yatırım ödeneklerinden kesinti 

-Deprem ve zorunlu harcamalar hariç, mal ve hizmet alım ödeneklerinde yüzde 10, yatırım ödeneklerinde ise yüzde 15 oranında kesinti yapılacak. 

-Proje bazlı önceliklendirmeye gidilecek. Bunlar "fiziki ilerlemesi yüzde 75'in üzerinde olan yatırım projeleri", "deprem riski nedeniyle gerekli olan yatırım projeleri", "Kahramanmaraş ve Hatay depremleri sonrasında planlanan projeler" ile OSB liman-demiryolu bağlantı projeleri olacak.

-Zorunlu durumlar dışında kamu yatırım programına yeni proje almayacağız.

Denetim ve yaptırım

-Hazine ve Maliye Bakanlığı tüm kamu yönetim birimleri için geçerli olan önlemlere ilişkin süreci izleyecek.

-Tasarruf genelgesine aykırılık tespit edilirse idari yaptırım ve para cezası uygulanabilecek. 

-Tedbirlerin uygulanmasına yönelik yasal ve idare düzenlemeler yapılacak. 

-Önümüzdeki dönemde kamu ihale reformu, KİT'lerde yönetişim reformu, vergide adalet ve etkinlik, kayıt dışılıkla mücadele gibi alanlarda çalışmalar da yapılacak.