Bitkisel üretim: Yeterlilik ve yetersizlikler bir arada
Türkiye'de 2024 yılında genel olarak iç ihtiyacın üzerinde bitkisel üretim yapıldı, bitkisel ürünlerde en yüksek yeterlilik derecesi yüzde 573,6 ile fındıkta kaydedildi.
Ancak, kuru fasulye, yeşil mercimek, mısır ve ayçiçeğinde yeterlilik derecesi ise düşük.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2024 dönemi Bitkisel Ürün Denge Tabloları açıklandı.
Buna göre, tahıl ürünleri toplamı için 2023-2024 piyasa döneminde yurt içi üretimin yurt içi talebi karşılama derecesi (yeterlilik derecesi) yüzde 111,9 olarak gerçekleşti.
Toplam tahıl üretiminde en büyük paya sahip olan buğdayın yeterlilik derecesi yüzde 118,4 (durum buğdayında yüzde 228,6, diğer buğdayda yüzde 106,0), yem sanayinin en önemli girdilerini oluşturan arpanın yeterlilik derecesi yüzde 115,7, mısırın yeterlilik derecesi yüzde 96,5, soyanın yeterlilik derecesi ise yüzde 4,1 olarak hesaplandı.
Alarm veren ürünler
Tahıl ürünlerinde Türkiye'de tüketimi yüksek olmasına karşın yeterlilik derecesi düşük ürünler dikkati çekiyor.
Bu ürünlerden mısırın yeterlilik derecesi yüzde 96,5, kırmızı mercimekte 91,0, kuru fasulyede 84,5, yeşil mercimekte yüzde 77,5, ayçiçeğinde yüzde 71,9 düzeyinde gerçekleşti.
Meyveler ve içecek bitkileri
Meyveler ve içecek bitkilerinde 2023-2024 piyasa döneminde en yüksek yeterlilik derecesi yüzde 573,6 ile fındıkta gerçekleşti.
Turunçgiller grubunda yer alan meyvelerin tamamında üretimin kendine yeterli olduğu görüldü. Yeterlilik derecesi çayda yüzde 95,8, Antep fıstığında yüzde 110,4, elmada yüzde 151,6, limonda yüzde 137,5, muzda yüzde 93,8, cevizde yüzde 80,3 oldu.
Sebzede yeterlilik yüzde 111,3
Sebze ürünleri toplamı için 2023-2024 piyasa döneminde yurt içi üretimin, yurt içi talebi karşılama derecesi yüzde 111,3 oldu. Sebzelerde en yüksek yeterlilik dereceleri domateste yüzde 117,1, sakız kabakta yüzde 116,8, hıyarda ise yüzde 116,1 olarak gerçekleşti.
Ürün yeterlilik derecesi
Yeterlilik derecesi; bir bölgenin kullanılabilir üretiminin (iç üretim) o bölgenin talebini ya da yurt içi kullanımını (insan, hayvan ve endüstrinin bütün ihtiyaçlarını) ne ölçüde karşılayacak durumda olduğunu gösteriyor.
Bu değerin, 100'den küçük olması, üretimin yurt içi talebi tam olarak karşılayamadığı durumu temsil eiyor. 100'den büyük olan bir değer, iç ihtiyaçları geçen, ihraç edilebilir ve/veya stoklanabilir miktarların varlığını ifade ediyor.
