Avrupa iki kat daha fazla ısınıyor

Avrupa kıtası, dünyanın geri kalan bölümüne kıyasla iki kat daha hızlı ısınıyor. 

Birleşmiş Milletler Dünya Meteoroloji Örgütü (DMÖ) ve Avrupa Kopernik ağı, yayınladıkları yıllık raporda, "2022 yılında Avrupa’da sıcaklık, sanayi öncesi ortalamanın (1850-1900) yaklaşık 2,3°C üzerindeydi" açıklamasında bulundu.

Rapora göre, dünyanın geri kalan bölgelerinde sıcaklıklar 1,2°C artarken, Avrupa kıtası sanayi öncesi dönemden bu yana 2,3°C ısındı.

Bu, Paris İklim Anlaşması tarafından belirlenen ısınmayı 1,5°C’de sınırlı tutma hedefinin oldukça üzerinde bulunuyor.

Bu uluslararası iklim anlaşması bir ölçüt olsa da sera gazı emisyonlarının küresel eğrisi tırmanmaya devam ettikçe hedef gittikçe daha az gerçekçi oluyor ve ulaşılabilir olmaktan uzaklaşıyor.

2015 yılında, 1,5°C'lik küresel ısınma, küresel ısınmanın sonuçlarının dayanılmaz olacağı bir sınır olarak belirlenmişti. 2022 Avrupa'sı, bu sınırı aşacak ısınmanın eksiksiz bir resmini çiziyor.

Kuraklık kıtayı etkisi altına alıyor

2022 yılı, Belçika, Fransa, Almanya, İrlanda, İtalya, Lüksemburg, Portekiz, İspanya, İsviçre ve Birleşik Krallık için kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu. 

DMÖ Genel Sekreteri Profesör Petteri Taalas, "Bu yüksek sıcaklıklar, yoğun ve yaygın kuraklıkları şiddetlendirdi, şiddetli orman yangınlarını körükledi ve binlerce can kaybına neden oldu" dedi.

Bu meteorolojik tehlikeler, bir yıl içinde 156 bin kişiyi doğrudan etkiledi ve neredeyse tamamı sıcak hava dalgaları nedeniyle olmak üzere 16 bin 365 kişinin ölümüne neden oldu.

Sel ve fırtınaların maliyeti yaklaşık 2 milyar dolara ulaştı. Ancak bu rakam, olağanüstü sel felâketlerinin meydana geldiği 2021 yılı için öngörülen 50 milyar dolarlık hasar rakamının çok gerisinde kaldı.

Üste üst kurak yıllar

Sıcaklıklar artarken, Avrupa'nın büyük bölümünde yağışlar normalin altında kaldı. DMÖ’nün raporunda, 2022 için, "Bu, İber Yarımadası'nda üst üste dördüncü, Alpler ve Pireneler'in dağlık bölgelerinde ise üçüncü kurak yıl oldu" deniyor.

Fransa, Ocak-Eylül 2022 döneminde 1976'dan bu yana en kurak dönemi yaşarken, Birleşik Krallık da Ocak-Ağustos dönemindeki kuraklık, "tarım ve enerji üretimi üzerinde önemli etkilere" neden oldu. 

Avrupa Alplerindeki buzullar "kışın çok düşük kar yağışı, çok sıcak bir yaz ve Sahra tozunun birikmesi nedeniyle tek bir yılda rekor bir kütle kaybına” uğradı.

Okyanuslar da

Rapora göre, sıcak hava dalgaları, okyanusları da etkiliyor. 2022'de Kuzey Atlantik'teki ortalama yüzey sıcaklıkları, kayıtlara geçen en yüksek sıcaklıklar oldu. Her sıcak hava dalgası, türlerin göç etmesine ve yok olmasına yol açtı ve deniz ekosistemlerini bir bütün olarak bozdu.

Avrupa Birliği'nin Copernicus iklim değişikliği gözlemevi direktörü Carlo Buontempo, 2022'nin "ne yazık ki tek bir vaka olmadığı” yorumunu yaptı ve “Bu yıl, kıta genelinde aşırı sıcaklıkların etkisini daha sık ve daha yoğun hale getirecek bir eğilimin parçası" olacağını bildirdi.

Raporda nadir görülen bir umut ışığı da var. Avrupa'da geçen yıl ilk kez güneş ve rüzgâr enerjileri, fosil gaz (yüzde 20) ve kömürden (yüzde 16) daha fazla elektrik (yüzde 22,3) üretti. 

Fosil yakıtlar (petrol, doğalgaz, kömür) iklim değişikliğinin temelinde yer alıyor. Sera gazı etkisi yaratan yayılımları azaltmak için bu yakıtların üretimini büyük ölçüde azaltmak gerekiyor.