ABD, Artemis I'i uzaya gönderdi

Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi, (NASA) Ay’a geri dönüş sürecini başlattı ve Artemis I roketini Kennedy Uzay Merkezinden bu sabah erken saatlerde fırlattı.

Boeing firması tarafından yapılan mega roket Artemis I, Lockheed Martin imalatı Orion kapsülünü taşıyor. 

25 gün sürecek bu yolculuk sırasında Orion kapsülü Ay’ın çevresinde uçacak. Artemis I ve Orion’un 11 Aralık’ta Dünya’ya geri dönmesi planlanıyor.

Artemis I’in fırlatılması daha önce teknik sorunlar nedeniyle iki kez ertelenmişti.

Artemis’in ilk uçuşu insansız yapılıyor. İlk uçuşun hedefi, bu yeni nesil insanlı uzay taşıma sistemini denemek, Orion ve hizmet modülünü uçuş koşullarında test etmek ve çok çeşitli uçuş konfigürasyonlarında hangi koşullar altında ve nasıl çalışabileceğini görmek…

İlk uçuştan sonra Artemis II devreye girecek ve Apollo 17’nin 1972 yılındaki insanlı Ay uçuşundan bu yana Ay’a gidecek ilk insanlı uzay uçuşunu yapacak. Artemis II’nin görevi Mayıs 2024 için planlanıyor ve bu uçuşta Ay’a iniş öngörülmüyor.

NASA, Artemis II ile üç Amerikalı astronot ile Kanada Uzay Ajansının bir astronotunu Ay’a gönderecek. 

Ay’a insanlı dönüş Artemis III’ün görevi olacak. Artemis III ile bir kadın ve biri muhtemelen siyahî olmak üzere iki astronot Ay’a inecek. 

NASA, bu görevi 2025 için planlıyor, ancak bunu 2028'den önce yapması pek olası görünmüyor, çünkü esas olarak SpaceX'in Ay aracı Starship 2025'te hazır olamayacak.

Artemis programının genel almacı, uzak uzayda yaşamayı öğrenebilmek ve Mars’a gidiş-dönüş için gerekli bütün teknolojileri denemek için Ay yüzeyinde insanın varlığını kalıcı kılmak!

Bu programın adı, 1969-1972 yılları arasında tarihte ilk kez Ay’da yürüyen ilk 12 insanı Dünya'nın uydusuna götüren Apollo programından esinlenilerek seçildi. 

Artemis, antik Yunan mitolojisinde Apollon’un (Apollo) ikiz kız kardeşi ve Işık ve Kehânet Tanrıçası!

NASA'nın Derin Uzay Keşif Sistemlerinin ilk bütünleşmiş uçuş testini yapacak olan Artemis I’in başarılı olması durumunda, NASA astronotları 2024'te Ay'ın etrafında uçabilir hale gelecek ve 2025’te de 50 yılı aşan bir aradan sonra Ay’a yeniden iniş yapabilecek duruma kavuşacak.

Yeni bir uzay çağı

Artemis I, insanoğlunun Ay’a yeniden dönmesiyle yeni bir uzay çağı başlatacak. 

Eski Başkan Donald Trump tarafından talep edilen Ay’a dönüş projesi, özel sektörün uzay alanına el atmasıyla uzay ekonomisinin tam bir değişime girdiği döneme rastlıyor.

Eski Başkan Barack Obama, 2010 yılında, George W. Bush zamanında başlatılan Ay’a dönüşü öngören Constellation projesini iptal ederek, NASA’ya (Mars ve asteroidler) daha uzak hedefler vermişti.

Trump, Obama’nın aksine, Ay’a dönüşün stratejik ve ekonomik hedeflerini öne çıkararak ve Çin’in Ay’ı öncelikli hedefi yapmasını da göz önüne alarak, Mars’tan önce yeniden Ay’ı ön plana çıkardı. 

ABD, Apollo projesiyle SSCB’ye karşı Ay yarışına girmişti, 50 yıl sonra bu kez Çin’le yanı rekabete girmiş bulunuyor.

Rusya bugün, geçmişteki özlemlerine, insanî ve teknolojik araçlarına artık sahip değil. Buna ek olarak, özellikle Çin, Rusya’yı keşif programlarında lider bir ortak yapma konusunda pek de heves göstermiyor. Ukrayna savaşı da bu konuda Rusya’nın elini kolunu bağlayacak gibi görünüyor.

Ay konusunda Çin hırsını gizlemiyor. Pekin, 2004’ten bu yana Ay’ı uzay programının temel önceliği haline getirdi.

Çin, Ay’ı robotlarla keşfetme programı yanı sıra Chang'e görevlerini de öngörüyor. Çin, 2030’dan itibaren Ay’da insanlı bir üs kurmayı ve bundan önce de Ay’ın Güney Kutbu'na iki uçuş yapmayı planlıyor.

Rusya, Ukrayna savaşının başlamasından önce bu projeye katılmayı planlamıştı, ancak bu katılım şimdilerde birçok soru işaretiyle dolu.

Ay macerası henüz başlıyor.