İşsizlik ve atıl işgücü oranları arttı
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) açıkladığı Haziran ayın işgücü istatistiklerine göre 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde işsiz sayısı 2024 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre 234 bin kişi artarak 3 milyon 305 bin kişi oldu.
İşsizlik oranı ise 0,7 puan artarak yüzde 9,2 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,6 iken kadınlarda yüzde 12,4 olarak tahmin edildi.
Atıl işgücü oranı yüzde 29,2
Zamana bağlı eksik istihdam, potansiyel işgücü ve işsizlerden oluşan atıl işgücü oranı 2024 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre 3,8 puan artarak yüzde 29,2 oldu.
Zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 20,2 iken işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı yüzde 19,5 olarak tahmin edildi.
Gençlerde işsizlik oranı
Genç nüfusta mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı yüzde 17,6 oldu.
15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta işsizlik oranı bir önceki aya göre 1,7 puan artarak yüzde 17,6 oldu. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde yüzde 14,8, kadınlarda ise yüzde 23,2 olarak tahmin edildi.
İstihdam oranı yüzde 49,3
İstihdam edilenlerin sayısı 2024 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre 341 bin kişi azalarak 32 milyon 522 bin kişi, istihdam oranı ise 0,6 puan azalarak yüzde 49,3 oldu. Bu oran erkeklerde yüzde 66,9 iken kadınlarda yüzde 32,1 olarak gerçekleşti.
İşgücü 2024 yılı Haziran ayında bir önceki aya göre 107 bin kişi azalarak 35 milyon 827 bin kişi, işgücüne katılma oranı ise 0,2 puan azalarak yüzde 54,4 olarak gerçekleşti. İşgücüne katılma oranı erkeklerde yüzde 72,4 iken kadınlarda yüzde 36,7 oldu.
DİSK-AR: 'Geniş tanımlı işsiz sayısı 12 milyona dayandı'
DİSK Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) hesaplamalarına göre Haziran 2024’te yüzde 29,2 olarak açıklanan geniş tanımlı işsizlik oranı kapsamında geniş tanımlı işsizlerin sayısı 12 milyona yaklaştı.
DİSK-AR’ın TÜİK’in Haziran 2024 Hanehalkı İşgücü Araştırması (HİA) sonuçları yayımlandı.
Buna göre, mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı yüzde 9,2 mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsizlik oranı (âtıl işgücü) ise yüzde 29,2 seviyesinde gerçekleşti. TÜİK’e göre Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde dar tanımlı işsiz sayısı (mevsim etkisinden arındırılmış) 2024 Haziran ayında 3 milyon 305 bin oldu
DİSK-AR tarafından TÜİK verilerinden yararlanarak yapılan hesaplamaya göre mevsim etkisinden arındırılmış geniş tanımlı işsiz sayısı ise Haziran 2024’te 11 milyon 810 bin kişi olarak gerçekleşti.
TÜİK’e göre pandemi öncesinde, 2019 Haziran’da yüzde 13,7 olan dar tanımlı işsizlik Haziran 2024’te yüzde 9,2 olarak gerçekleşti. Ancak aynı dönemde geniş tanımlı işsizlik oranı ise yüzde 19,1’den yüzde 29,2’ye yükseldi.
Son bir yılda geniş tanımlı işsiz sayısı 2 milyon 668 bin artarak 9,1 milyondan 11,8 milyona yükseldi. Covid-19 salgını sonrası geniş tanımlı işsizlik oranı 10 puan, geniş tanımlı işsiz sayısı ise 5 milyon 205 bin kişi arttı.
Zamana bağlı eksik istihdamda artış
TÜİK tarafından yayımlanan HİA verilerine göre Haziran 2024’te geniş tanımlı işsizlikte (âtıl işgücü) artış devam etti. Geniş tanımlı işsiz sayısı son bir yılda 2 milyon 668 bin, son 10 yılda (2014-2024 arası) ise 6 milyon 389 bin kişi arttı.
Haziran 2014’te 5,4 milyon olan geniş tanımlı işsiz sayısı Haziran 2023’te 9,1 milyon ve Haziran 2024’te ise 11,8 milyon olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsiz sayısındaki artışın sebebi zamana bağlı eksik istihdam ve ümitsiz işsizler ile iş aramayıp çalışmaya hazır olanları, iş arayan ancak hemen çalışmaya başlayamayacak olanları kapsayan potansiyel işgücü sayısındaki artıştır. Âtıl işgücündeki yükselişin temel sebebi ise zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısında ciddi artış.
Zamana bağlı eksik istihdam kapsamındaki artış çok çarpıcı. Haftalık 40 saatten daha az çalışan ve imkânı olması durumunda daha çok çalışmayı isteyenleri kapsayan zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir yılda 2,4 milyondan 3,9 milyona yükselerek 1 milyon 544 bin kişi arttı.
Zamana bağlı eksik istihdam edilenlerin sayısı son bir ayda ise 715 bin kişi arttı. Zamana bağlı eksik istihdamdaki artış geçim sıkıntısının sonucu olarak ortaya çıkıyor. Potansiyel işgücü sayısı son bir yılda 1 milyon 82 bin kişi artarak 3,5 milyondan 4,6 milyona yükseldi. Potansiyel işgücündeki artış son bir aylık dönemde 769 bin kişi oldu.
Geniş tanımlı işsizlik oranı yüzde 29,2
TÜİK’e göre dar tanımlı işsizlik düşerken birçok işsizlik türü yükselmeye devam ediyor.
Haziran 2024 döneminde mevsim etkisinden arındırılmış (MEA) dar tanımlı işsizlik yüzde 9,2 olarak açıklanırken zamana bağlı eksik istihdam ile işsizlerin bütünleşik oranı yüzde 20,2; işsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı (işsizlik 3) yüzde 19,5 ve âtıl işgücü oranı (geniş tanımlı işsizlik) ise yüzde 29,2 olarak açıklandı.
Geniş tanımlı kadın işsizliği yükseliyor
Kadın işsizliği önemli toplumsal cinsiyet eşitsizliği göstergesi olmaya devam ediyor. Kadınların istihdama erişimi önemli kısıtlılıklar içeriyor. Türkiye’de bir yandan kadınların istihdama katılma oranları erkeklere göre oldukça düşük seyrederken öte yandan Türkiye’de kadın işsizliği erkeklere kıyasla oldukça yüksek seyretmeye devam ediyor.
TÜİK tarafından açıklanan dört ayrı işsizlik türünde de kadın işsizliği erkek işsizliğinden oldukça yüksek seyrediyor. Haziran 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsizlik oranı erkeklerde yüzde 7,6 iken kadınlarda yüzde 12,4 olarak gerçekleşti. Geniş tanımlı işsizlik (âtıl işgücü) erkeklerde yüzde 24,5, kadınlarda ise yüzde 37 olarak hesaplandı. Geniş tanımlı kadın işsizliği ile geniş tanımlı erkek işsizliği arasındaki fark 12,5 puandır.
Haziran 2024’te zamana bağlı eksik istihdam ve işsizlerin bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 19,1 iken kadınlarda yüzde 22,4’tür. İşsiz ve potansiyel işgücünün bütünleşik oranı erkeklerde yüzde 13,8 iken kadınlarda yüzde 28,9’dur.
Haziran 2024 itibarıyla kadınlarda mevsim etkisinden arındırılmış dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 515 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 5 milyon 568 bindir. Erkeklerde ise dar tanımlı işsiz sayısı 1 milyon 790 bin ve geniş tanımlı işsiz sayısı 6 milyon 242 bindir.
Haziran 2024’te mevsim etkisinden arındırılmış HİA verilerine göre işsizlik türlerinin en yüksek olduğu kategori yüzde 37 ile geniş tanımlı kadın işsizliği olmaya devam ediyor. İkinci yüksek işsizlik kategorisi yüzde 29,2 ile geniş tanımlı işsizliktir. Haziran 2024’te üçüncü en yüksek işsizlik kategorisi ise yüzde 23,2 ile genç kadın işsizliği oldu.
Resmi işsizlerin yaklaşık yüzde 90’i işsizlik ödeneği alamıyor
TÜİK’in resmi dar tanımlı işsizlerin ezici çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor. İşsizlik ödeneğinden yararlanma koşullarının ağır olması ve işsizlik sigortası kaynaklarının amacı dışında kullanılması sebebiyle işsizlerin büyük çoğunluğu işsizlik ödeneğinden yararlanamıyor.
Haziran 2024’te TÜİK toplam dar tanımlı işsiz sayısını 3 milyon 305 bin kişi olarak açıkladı. İŞKUR’un Haziran 2024 İşsizlik Sigortası Bültenleri verilerine göre ise bu ayda işsizlik ödeneği alabilenlerin sayısı 377 bin civarındadır. Böylece Haziran 2024’te resmi işsizlerin sadece yüzde 11,4’ü işsizlik ödeneği alabildi. Yaklaşık 3 milyon işsiz işsizlik ödeneğinden yoksun kaldı. Bu da işsizlerin yüzde 88,6’sının işsizlik ödeneği alamadığı anlamına geliyor.
Geniş ve dar tanımlı işsizlik farkı 20 puan
Geniş tanımlı işsizlik oranı ile dar tanımlı işsizlik oranı arasındaki puan farkı açılma eğilimini sürdürüyor.
Zamana bağlı eksik istihdamda artış ve iş bulma ümidinin kaybedilmesine paralel olarak geniş tanımlı işsizlik oranı artıyor ve dar tanımlı işsizlik ile arasındaki makas açılıyor. Örneğin, Ocak 2019’da dar tanımlı işsizlik yüzde 13,6 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 19,7 olarak gerçekleşmişti. Bu dönemde geniş tanımlı işsizlik dar tanımlı işsizlikten 6,1 puan yüksekti.
Haziran 2024’te ise dar tanımlı işsizlik yüzde 9,2 iken geniş tanımlı işsizlik yüzde 29,2 olarak gerçekleşti. Dar ve geniş işsizlik arasındaki fark bu dönemde 20 puan oldu. Böylece dar ve geniş tanımlı işsizlik arasındaki puan farkı en yüksek düzeye ulaştı. Dar ve geniş işsizlik arasındaki makasın bu denli açılmasının en önemli nedeni zamana bağlı eksik istihdam sayısı, ümidini kaybedenlerin, iş aramayıp çalışmaya hazır olanların ve iş arayıp işbaşı yapamayacak olanların sayısındaki artıştır.
DİSK-AR’a göre, dar tanımlı işsizlik sınırlı kalırken geniş tanımlı işsizlik arasındaki fark açılıyor.
