Ormanlar yanıyor, sular ısınıyor

Akdeniz kıyılarında yerleşim yerlerini de tehdit eden orman yangınlarında Cezayir, İtalya ve Yunanistan'da 40'tan fazla kişi hayatını kaybetti ve binlerce kişi tahliye edildi.

Dünya'nın birçok yerinde ise deniz suyu sıcaklıklarında rekor yükselişler kaydediliyor.

Şu ana kadar en fazla can kaybı Cezayir'de yaşandı. 34 kurban arasında Cezayir'in doğusundaki kıyı kenti Bejaia'da tahliye sırasında alevler tarafından kuşatılan 10 asker de bulunuyor. Yerel medya, Bejaia'nın en kötü etkilenen bölge olduğunu ve ölümlerin 23'ünü oluşturduğunu bildirdi.

Cezayirli yetkililer Pazar gününden bu yana yangınların yüzde 80'inin söndürüldüğünü, ancak yaklaşık 8.000 personel, yüzlerce itfaiye aracı ve bazı uçakların katıldığı büyük bir yangın söndürme çalışmasının devam ettiğini söyledi.

Komşu Tunus'ta da yangınlar şiddetlendi ve kıyı köyü Melloula'dan 300 kişi tahliye edilmek zorunda kaldı.

Yunanistan

Yunanistan'da Sivil Savunma Bakanlığı Çarşamba günü ülkenin 13 bölgesinden altısında "aşırı yangın tehlikesi" olduğu uyarısında bulundu.

Atina'nın hemen kuzeyindeki Eğriboz adasında, Canadair yangın söndürme uçağının bir vadiye düşmesi sonucu iki pilot hayatını kaybetti. Adanın başka bir yerinde bir adamın kömürleşmiş cesedi ücra bir kırsal barakada bulundu.

Rodos adasında son günlerde 20.000'den fazla kişi güneydeki evlerinden ve tatil yerlerinden tahliye edildi. Bir havaalanı yetkilisi Pazar ve Salı günleri arasında 40'tan fazla acil durum uçuşuyla 5,000'den fazla kişinin evlerine uçtuğunu söyledi. Tatil firmaları Rodos'a yapacakları seferleri iptal etti.

Turizm Yunanistan'da her beş istihdamdan birini oluşturuyor ve sektör Rodos ve diğer birçok ada için hayati önem taşıyor.

Eğriboz ve Korfu'da da binlerce kişi tahliye edilirken, bir diğer önemli tatil beldesi olan Girit'te de alarm durumuna geçildi.

Yunanistan'ın Eğriboz adasındaki orman yangınlarıyla mücadele ederken bir uçağın düşmesi sonucu iki Yunan hava kuvvetleri pilotunun öldüğünü açıkladı.

İtalya'da yangın ve ölümcül fırtınalar

İtalya, kuzeydeki ölümcül fırtınalar ve Sicilya'nın yanı sıra güneydeki birkaç bölgede daha meydana gelen orman yangınlarıyla birbirine zıt aşırı hava olaylarıyla sarsıldı.

Palermo yakınlarındaki bir tatil evinde çıkan yangında 70'li yaşlarında bir çift, yangının şehrin havaalanı sınırına yaklaşmasının ardından ölü bulundu. Şehir yakınlarında 88 yaşında bir kadın da hayatını kaybetti.

Pazartesi günü 47.6C'ye kadar yükselen sıcaklıklarda kabloların yanması üzerine Catania şehrinin bazı bölgeleri susuz ve elektriksiz kaldı.

Anakarada, Sicilya'nın hemen doğusundaki Calabria'da 98 yaşındaki bir adam evinde alevler arasında kaldı ve kızı ile damadı onu kurtarmaya çalışırken yanıklara maruz kaldı.

İtalya'nın Adriyatik kıyısındaki Foggia bölgesinde çıkan bir orman yangını 2.000 kişinin otel ve kamp alanlarından tahliye edilmesine neden oldu. Yangın Vieste'ye yakındaki bir milli parktan yaklaştı.

Bu arada kuzeydeki fırtınalar Salı günü düşen ağaçların kurbanı olan iki kişinin hayatına mal oldu.

Sivil Savunma Bakanı Nello Musumeci, "İtalya'da son on yılların en karmaşık günlerinden birini yaşıyoruz. Kuzeyde yağmur fırtınaları, hortumlar ve dev dolu yağışı, merkez ve güneyde ise kavurucu sıcaklar ve yıkıcı yangınlar var" dedi.

Türkiye'de, Antalya'nın Kemer ilçesindeki ormanlık alanda çıkan yangın havadan ve karadan müdahale edildi. Yangınıda 120 hektardan fazla bir alanda etkili oldu.  

Fransa'da ise Korsika'da da yangınlar çıktı. Saatteki hızı saatte 130 kilometre esen rüzgâr alevleri körükledi ve birkaç saat boyunca üç köy tehdit altında kaldı.

Deniz suyunda rekor ısınmalar

Dünyanın her yerinde etkili olan sıcak hava dalgası deniz suyu sıcaklıklarında yeni rekorları gösteriyor. 

Florida sahillerindeki su sıcaklıkları Kuveyt'in rekorunu kırabilir. Uzmanlar, Florida'nın güneyindeki sığ sular bu hafta birkaç saat boyunca 37,8°C'yi aştı ve bir dünya rekoru kırılabileceğini söylüyor. 

Yerel zaman dilimiyle Salı günü saat 18:00'de 38.38ºC'lik en yüksek sıcaklık kaydedildi, ancak yaklaşık dört saat boyunca 37.77ºC'nin üzerinde kaldı.

Ölçümler Miami'nin yaklaşık 60 km güneybatısındaki Manatee Körfezi'nde 1,5 metre derinlikteki tek bir şamandıradan alındı.

Meteoroloji uzmanı Jeff Masters, deniz yüzeyi sıcaklığı için resmi bir dünya rekoru olmamasına rağmen, 2020 tarihli bir bilimsel makalenin bir önceki en yüksek değerin Kuveyt Körfezi'nde 37.61ºC olabileceğini bulduğunu tweetledi.

Ekosistem için yıkıcı bir durum

Sauna benzeri koşullar bazıları için keyifli olabilir, ancak sürekli aşırı sıcaklık mercan resifi ekosistemleri ve onlara bağlı türler için yıkıcı bir durum. 

Kâr amacı gütmeyen Coral Reef Foundation, Florida'nın güneyinde restore etmek için çalıştığı bir resifin harap olduğunu belirtiyor.

Kuruluşun program yöneticisi Phanor Montoya-Maya yaptığı açıklamada, "CRF ekipleri, on yılı aşkın bir süredir üzerinde çalıştığımız bir restorasyon alanı olan Sombrero Resifi'ni ziyaret etti. Bulduğumuz şey hayal bile edilemezdi: Yüzde 100 mercan ölümü" dedi. 

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi'ne göre, tüm deniz türlerinin yaklaşık yüzde 25'i mercan resiflerinde, üzerinde ya da çevresinde bulunmakta olup, tropik yağmur ormanlarının biyolojik çeşitliliğine rakiptir.

Akdeniz'de de rekor sıcaklık

İspanyol araştırmacılar, dünya genelinde Akdeniz'in bu Pazartesi günü olağanüstü bir sıcak hava dalgası sırasında kayıtlara geçen en yüksek sıcaklığa ulaştığını söyledi.

İspanya Deniz Bilimleri Enstitüsü'nden yapılan açıklamada, "Akdeniz'in günlük ortalama deniz yüzeyi sıcaklığında bir rekora ulaştık: 28.71ºC" denildi.

Bir önceki rekor 23 Ağustos 2003'te 28.25ºC medyan değeriyle kırılmıştı.

Nasa iklimbilimcisi Gavin Schmidt'e göre Temmuz 2023, kayıtlara geçen en sıcak ay ve muhtemelen binlerce yılın en sıcak ayı olma yolunda ilerliyor.

Schmidt geçen hafta yaptığı açıklamada, karada ve denizde rekorların kırıldığını ve etkilerin çoğunlukla insan kaynaklı iklim değişikliğine atfedilebileceğini belirterek, "Dünyanın her yerinde benzeri görülmemiş değişiklikler görüyoruz" dedi.