İsrail-İran savaşı şiddetleniyor

İsrail ve İran arasındaki savaş ikinci haftasına giriyor. Karşılıklı füze ve insansız hava aracı saldırılarıyla çatışma giderek şiddetleniyor.

İsrail’in hava saldırıları bugün İran'da Reşt kentini hedef aldı. İsrail ordusu, İran’ın batısında Kirmanşah ve Tebriz bölgelerine hava saldırıları düzenlediğini açıkladı. Toplamda 25 savaş uçağı İsrail tarafından "füze depolama ve fırlatma altyapısı unsurları" olarak nitelenen unsurları vurdu.

İsrail ordusu, son olarak, "İran'ın güneybatısındaki askeri altyapıyı ve karadan havaya füze bataryalarını" vurduğunu açıkladı.

İsrail'e göre, çatışmaların başlamasından bu yana İran'ın füze rampalarının üçte ikisi imha edildi.

İran, İsrail saldırılarına misilleme olarak, bugün İsrail'in kuzeyindeki Hayfa limanına füze fırlattı. Kızıl Haç'ın İsrail'deki karşılığı olan Magen David Adom'a (MDA) göre, bombardımanda on yedi kişi yaralandı. Yaralılardan üçünün durumu ağır.

İsrail Dışişleri Bakanlığına göre, bu salvoda atılan füzelerden biri "bir caminin yakınına isabet etti". Hayfa Belediye Başkan Yardımcısı Sarit Golan-Steinberg, New York Times'a yaptığı açıklamada, şehrin ana limanı yakınındaki birkaç binanın hasar gördüğünü söyledi.

Bir gün önce Tahran çok başlıklı bir füze kullanarak İsrail'in Demir Kubbe hava savunma sistemine yeni bir meydan okumada bulundu. İsrail'in güneyindeki bir hastaneyi ve Tel Aviv'deki evleri vuran saldırıda 240 kişi yaralandı.

Arak tesisinde hasar

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) da, İran’ın Arak kentindeki ağır su reaktörünün, özellikle de "damıtma ünitesinin" saldırıda hasar gördüğünü doğruladı.

UAEK, etkilenen reaktörün inşaat halinde olduğu ve faaliyete geçmediği, dolayısıyla da nükleer madde içermediği bilgisine sahip olduğunu açıkladı.  

Guterres'tan barışa şans verme çağrısı

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, İran ve İsrail arasındaki savaşın tüm taraflarını ve "potansiyel tarafları barışa bir şans" vermeye çağırdı.

Guterres, BM Güvenlik Konseyi toplantısında yaptığı konuşmada, "Önümüzdeki seçimlerin sadece önemli değil, belirleyici olduğu zamanlar vardır. Öyle anlar vardır ki, izlenecek yol sadece ulusların kaderini değil, potansiyel olarak ortak geleceğimizi de belirler. Böyle bir andayız" dedi.

Guterres, "Çatışmanın taraflarına, potansiyel taraflarına ve uluslararası toplumu temsil eden Güvenlik Konseyi'ne basit ve net bir mesajım var: barışa bir şans verin" diye konuştu.

Antonio Guterres, İran ve İsrail arasındaki savaşın tırmanmasından duyduğu endişeyi dile getirerek, "Krize doğru itilmiyoruz, krize doğru koşuyoruz. Münferit olaylara tanık olmuyoruz, potansiyel kaosa giden yoldayız" uyarısında bulundu.

BM Genel Sekreteri, "Bu çatışmanın yayılması kimsenin kontrol edemeyeceği bir yangının fitilini ateşleyebilir. Bunun olmasına izin veremeyiz" dedi ve bir kez daha "çatışmalara son verilmesi ve ciddi müzakerelere geri dönülmesi" çağrısında bulundu.

Guterres, "Bir gün geriye dönüp bu belirleyici ana pişmanlıkla bakmayalım. Bölgeyi ve dünyayı uçurumdan uzaklaştırmak için sorumlu bir şekilde ve birlikte hareket edelim" dedi.

İsrail'e bir aylık maliyeti 12 milyar dolar

İsrail, İran'a karşı mücadelesinde hedeflerine ulaşmak için her şeyi göze almış görünüyor. Ancak Wall Street Journal'ın da belirttiği gibi, savaşın olmazsa olmazı kesinlikle para. Ve Binyamin Netanyahu rejiminin yürüttüğü savaş oldukça maliyetli. Bu da İsrail için çok hızlı bir şekilde sorun teşkil edebilir.

Analistler ülkenin çok kısa bir savaşa dayanabileceği konusunda hemfikir. İsrail Merkez Bankası eski başkanı ve halihazırda İsrail Demokrasi Enstitüsü düşünce kuruluşunda kıdemli araştırmacı olan Karnit Flug, "Bir hafta sürmesi bir şeydir. İki hafta ya da bir ay sürmesi tamamen başka bir konudur” diyor.

Amerikan medyasına göre, İran'la çatışma günde birkaç yüz milyon dolara mal oluyor. Enstitü tarafından yapılan bir tahmine göre, İran ile bir ay sürecek bir savaşın maliyeti yaklaşık 12 milyar dolar olacak. 

En büyük maliyet, İran'ın İsrail'e 400'den fazla füze fırlatmış olması nedeniyle, günde onlarca hatta yüzlerce milyon dolara mal olabilecek füze önleyicileri için harcanacak.

F-35 gibi onlarca savaş uçağını havada tutmak, uçaklara yakıt ve mühimmat ikmali yapmak da çok maliyetli. Her bir uçağın uçuş saati başına maliyeti 10 bin dolar.

Reichman Üniversitesi Aaron Ekonomi Politikaları Enstitüsü Direktörü Zvi Eckstein, "Gün başına, bu Gazze'deki ya da Hizbullah'a karşı savaştan çok daha pahalı. Ve tüm bunlar mühimmattan geliyor” diyor. 

Elbette hasarın yeniden inşası ve onarımı da faturaya en az 400 milyon dolar ekleyecek. Askerî harcamalar savaşın başlamasından bu yana artmış olsa da ekonomistler şimdilik İsrail ekonomisi için bir resesyon öngörmüyor ve borsalar da kredi görünümlerini değiştirmedi. 

Bazı ekonomistler de, İsrail ekonomisinin dayanıklılığına inandıklarını söylüyor. Ama bu savaş daha ne kadar sürecek? Çatışma uzadıkça, Binyamin Netanyahu tüm hedeflerine ulaşıncaya kadar durma belirtisi göstermiyor. Bu, ülkesini daha da derin bir savaş ekonomisine sürüklemek ve İsrailliler için korkunç bir mali durum yaratmak anlamına gelse bile. Ve bir daha dönmemek üzere sevilmeyen bir Başbakan olacak!