Sayıştay denetim raporundaki “SGK”
Sosyal Güvenlik Kurumu’nda (SGK) , Sosyal Sigorta Fonu ile genel sağlık sigortası fonunun ayrı ayrı yönetilmediği ve genel sağlık sigortası fonu gelirlerinin, sosyal sigorta fonu giderleri için kullanıldığı tespit edildi.
Sayıştay’ın, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 2020 yılı Denetim Raporu’na göre, SGK’nın alacakları, “alacaklarının takibinin yapıldığı bilgi sistemleri ile muhasebe sistemi arasında entegrasyon sağlanmamış olması” nedeniyle, mali tablolarda tam olarak raporlanamadı. Kurumun malî tablolarının tahakkuk esaslı muhasebe çerçevesinde hazırlanmaması nedeniyle, cari ve geçmiş dönemde Kurum alacağına dönüşmüş tutarların tam olarak göstermediği belirlendi.
Raporda, bu itibarla, Kurum alacaklarının mali tablolarda tam ve doğru şekilde gösterilmesi için; Kurum alacaklarının takibinin yapıldığı bilgi sistemleri ile muhasebe sistemi arasında entegrasyon sağlanması, muhasebe sistemi dışındaki bilgi sistemlerinde takip edilen alacakların muhasebe sistemine intikal ettirilmesi, Kurumun alacaklarına ilişkin işlemlerin tahakkuk esasına göre gerçekleştikleri anda muhasebeleştirilmesi ve raporlanması gerektiği belirtildi.
Raporda, SGK denetimi sonrasında elde edilen bulgular şöyle açıklandı:
“- Cari yıl prim gelirleri ve geçmiş dönem alacaklarına ait tahsilatların emanet hesaplarında izlenmesi nedeniyle SGK’nın varlık ve yükümlülükleri ile faaliyet sonuçları hatalı raporlanmaktadır.
Bu itibarla, Kuruma ait varlık ve yükümlülükler ile faaliyet sonuçlarının muhasebe yönetmeliği ile belirlenen standartlara uygun raporlanabilmesi için; Kurum alacaklarının takip ve tahsil süreçlerinin tahakkuk esaslı muhasebe sistemi üzerinden yürütülerek emanet hesaplarının amacı dışında kullanımının engellenmesi ve yapılan tahsilatlardan gelir ve alacaklara ilişkin olanların ilgili hesaplara kaydedilmesi gerekmektedir.
“İcra işlemlerinin bir kısmı muhasebe sistemi dışında takip ediliyor”
- İlgili Kanun hükümlerine göre yeniden yapılandırılan Kurum alacaklarından bir kısmının muhasebe sistemi içerisinde takip edilmemesi nedeniyle mali tablolar, yapılandırılan Kurum alacakları hususunda tam ve doğru bilgi içermemektedir.
- Kurum alacaklarıyla ilgili yürütülen icra işlemlerinden bir kısmının muhasebe sistemi dışında takip edilmesi; İcraya intikal ettirilerek takibe alınan Kurum alacaklarından 4 milyar 498 milyon 328 bin 599 lira tutarındaki kısmı, ‘Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı’nda izlenmemektedir.
- Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı muhasebe birimleri tarafından SGK’ya yapılan ödemelere ilişkin talimat açıklamalarından ilgili kurum ve kuruluşların tespit edilememesi nedeniyle, söz konusu tahsilatların 551 milyon 823 bin 424,71 lira tutarındaki kısmı ilgili hesaplara aktarılamadığından emanetler hesabında bekletilmektedir.
“Avanslar kapatılmadı”
- SGK ve Sağlık Bakanlığı arasında her yılın başında imzalanan götürü bedel üzerinden hizmet alımı sözleşmesi 2020 yılı Aralık ayına kadar imzalanmadığından, bu kapsamda yapılan aylık ödemeler ön ödemeye ilişkin şartları taşımadığı halde “avans” olarak yapılmıştır.
- SGK tarafından sağlık hizmet sunucularına verilen avansların bir kısmı mevzuatta öngörülen üç aylık süre tamamlanmasına rağmen kapatılmamıştır.
- Tescili yapılan sigortalıların (eski yeşil kartlılar) Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ödenmesi gereken genel sağlık sigortası (GSS) primlerinden bir kısmı tahsil edilememiştir.
- Milli Emlak Genel Müdürlüğü ile SGK arasında 2013 yılından beri devam eden trampa işlemleri sonucunda Kurum lehine oluşan farkın kapanmadığı tespit edilmiştir.
“TPAO’daki hisseler için kar payı ödemesi yapılmadı”
- Sosyal Güvenlik Kurumu’nun, Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığındaki hisseleri için 2007 yılından sonraki yıllar için kar payı ödemesi yapılmamaktadır.
- Zamanaşımına uğramış Kurum alacaklarının muhasebe kayıtlarına yansıtılmadığı tespit edilmiştir.
- Sosyal sigorta fonu ile genel sağlık sigortası fonunun ayrı ayrı yönetilmediği ve genel sağlık sigortası fonu gelirlerinin, sosyal sigorta fonu giderleri için kullanıldığı tespit edilmiştir.
- 31.12.2020 tarihi itibarıyla Sigorta Şirketinden toplam 88 milyon 815 bin 546,75 lira alacak bulunmaktadır. Söz konusu alacak henüz tahsil edilememiştir.
“Belediye alacaklarında olumsuz tablo var”
- Belediyelerden olan alacakların, ilgili Kanun kapsamında takip edilmediği ve haklı bir neden olmaksızın süresinde ödenmeyen prim alacaklarına ilişkin müştereken ve müteselsilen sorumlu olan ilgili görevli ve yetkililer hakkında takip yapılmadığı tespit edilmiştir.
Kurumun belediyelerden olan prim alacaklarına ilişkin tahakkuk ve tahsilat tutarlarına bakıldığında olumsuz bir tablo karşımıza çıkmaktadır. 16.02.2021 tarihi itibari ile Belediyelerden olan toplam alacak miktarı 23 milyar 664 milyon 776 bin 674,72 lira tutarındadır.”
“Finansman açığı için 72,4 milyar hazine yardımı alındı”
Sayıştay’ın SGK denetim raporuna göre, sosyal güvenlik gelirleri, 2020 yılında bütçe tahmininin yüzde 17,31 altında gerçekleşerek, 341 milyar 129 milyon 944 bin 314,80 lira, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri 2020 yılında bütçe tahmininin yüzde 52,44 altında gerçekleşerek, 42 milyon 504 bin 24,33 lira oldu.
Alınan bağış ve yardımlar ile özel gelirler 2020 yılında bütçe tahmininin yüzde 205,50 üstünde gerçekleşerek, 153 milyar 59 milyon 401 bin 556,68 lira olarak belirlendiği ifade edilen raporda, “SGK 2020 yılı bütçesinde ödenekler toplamı ile tahmini bütçe gelirleri arasındaki 50 milyar 101 milyon 763 bin liralık farkın Hazine’den karşılanması öngörülmüşken,
2020 yılı sonu itibariyle finansman açığını kapatmak üzere 72 milyar 430 milyon 764 bin lira tutarında Hazine yardımı alınmıştır” denildi.
Raporda, mali duruma ilişkin sonuç olarak, 2020 yılı bütçe gideri toplamının 535 milyar 310 milyon 960 bin 250,42 lira, bütçe geliri toplamının 595 milyar 428 milyon 689 bin 560,79 lira, bütçe gelirlerinden ret ve iadeler toplamının 32 milyar 49 milyon 97 bin 39,07 lira, net bütçe gelirinin ise 563 milyar 379 milyon 592 bin 521,72 lira olduğu belirtildi. Buna göre, bütçe gelir-gider farkı 28 milyar 68 milyon 632 bin 271,30 lira olarak gerçekleşti.
