ABD'den Türkiye merkezli bazı şirketlere Rusya yaptırımı
ABD'de aralarında Rusya ile bağlantılı olduğu gerekçesiyle Türkiye, Çin ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) merkezli şirketler ile bunlarla bağlantılı kişileri kapsayan yeni yaptırım listesi açıkladı.
Ticaret Sicili kayıtlarında Türkiye merkezli şirketlerden bazılarının yabancı uyruklular tarafından kurulduğu ya da yine yabancı uyrukluların yöneticilik yaptığı görülüyor.
Hazine Bakanlığı'nın açıklamasına göre, Yabancı Varlıkların Kontrol Ofisi'nin (OFAC) yaptırımları Rusya'ya üçüncü ülkelerden çok ihtiyaç duyulan teknoloji ve ekipmanı sağlayarak Rusya'nın Ukrayna'ya karşı yürüttüğü yardımcı olan kişi ve kuruluşlara odaklanıyor.
Yeni yaptırım kararları kapsamında Türkiye, Çin ve BAE'den 130 şirket ya da kişi yaptırım kapsamına alındı.
Açıklamada, "Rusya, yabancı yapımı teknoloji ve ekipmanların Rusya'ya ihraç edilmesi, yeniden ihraç edilmesi ve nakledilmesi için merkez haline gelen Çin Türkiye ve BAE ile meşru ekonomik ilişkilerden yararlanmaya devam ediyor. Hazine, Rusya'nın yaptırımlardan daha fazla kaçınmasını ve kendi yetki alanları aracılığıyla ihracat kontrol ihlallerini önlemek için ortaklarıyla birlikte çalışmaya devam ediyor" denildi.
Türkiye merkezli şirketler
Açıklamaya göre, haklarında yaptırım uygulanmasına karar verilen Türkiye merkezli şirketler ve bunlara ilişkin iddialar şöyle:
-Azint Elektronik: (Azint Elektronik Makina Gıda Ürünleri Tekstil Nakliyat İthalat İhracat San. Tic. Ltd) Yüksek kaliteli yabancı üretim mikroelektronik tedarikçisidir. Azint Elektronik, Ağustos 2022 ile Haziran 2023 tarihleri arasında Rusya'ya elektronik entegre devreler, tantal ve çok katmanlı seramik kapasitörler gibi yüksek öncelikli ürünler içeren sevkiyatlar gerçekleştirdi.
Ticaret Sicili kayıtlarına göre, Sancaktepe (İstanbul) merkezli olarak faaliyet gösteren şirket Azerbaycan uyruklu Ziya Mammadov tarafından Şubat 2020'de kurulmuş.
-Basilevs Lojistik: (Basilevs Lojistik Medikal Tarım Tic. ve San. Şti) Rusya'ya yüksek öncelikli mallar gönderdiği belirtiliyor. Basilevs Lojistik'in ayrıca Rusya'ya lityum iyon piller, elektrik pilleri ve metal işlemeye yönelik aletler de gönderdiği ifade ediliyor.
Ticaret Sicili kayıtlarına göre, Alanya (Antalya) merkezli faaliyet gösteren şirket Belarus uyruklu Petr Vashchenko tarafından Haziran 2020'de kurulmuş.
-Bosphorus Gate: (Bosphorus Gate Dış Tic. Ltd Şti) Verilerin iletimi ve yenilenmesine yönelik elektronik entegre devreler ve makineler dahil olmak üzere Rusya'ya yüksek öncelikli malların sevkiyatını gerçekleştirdiği iddiası var. ABD'nin belirlediği Rus askeri-endüstriyel kompleks şirketi Limited Sorumluluk Şirketi AK Microtech, Boğaziçi Kapısı aracılığıyla mikroelektronik üretim ekipmanı tedarik etmeye çalıştığı belirtiliyor.
Ticaret Sicili kayıtlarına göre Kadıköy (İstanbul) merkezli olarak faaliyet gösteren şirket Haziran 2022'de Ukrayna uyruklu Artem Yenoshev tarafından kuruldu. Ocak 2023'te şirket hissesinin yüzde 50'si Mikhail Kounine'ye devredildi.
-Jacbac Technology: (Jacbac Technology Dış Ticaret Ltd Şti) Ağustos 2022'den bu yana Rusya'ya onlarca ekipman sevkiyatı gerçekleştiren teknolojik ürünler üreticisi ve ihracatçısı Jacbac Technology, Rusya'ya metal işleme ve metal tornalama takım tezgâhları için enstrümanlar sevkiyatı yapmış.
Ticaret Sicili kayıtlarına göre, şirket Şubat 2019'da İsveç uyruklu John Victor Jacobson Backman tarafından kuruldu. Şirket hisseleri Kasım 2022'de Carl Alexander Jacobson Bacman ve Fatih Elagöz'e devredildi. Şubat 2023'te ise şirket İzmir-Torbalı'da ikamet eden Fatih Elagöz'e ait tek ortaklı şirkete dönüştü ve şirketin merkezi de buraya taşındı.
-Kuzey Logistics: (Kuzey Logistics Taşımacılık İthalat İhracat ve Dış Tic. Ltd Şti.) Rusya'da Rusya gümrükleme ve tır taşımacılığı hizmetleri veren, Rusya ve Türkiye'de faaliyet belgelerine sahip bir lojistik şirketi.
Ticaret Sicili kayıtlarına göre 2017 yılında kurulan şirketin sahibi Candemir Dinçsoy görünüyor. Esenler (İstanbul) merkeli olarak faaliyet gösteren şirket Türkiye ile Rusya ve Belarus arasında taşımacılık yapıyor.
-Smart Techno Group: (Smart Techno Group Dış Ticaret ve Lojistik Ltd Şti.) Rusya'ya elektronik entegre devreler, veri alımı, dönüşümü ve iletimi için makineler ve tantal kapasitörler dahil olmak üzere yüksek öncelikli ürünler gönderdiği iddia ediliyor. Ticaret Sicili kayıtlarına göre Mart 2022'de Tevfik Çorbacı tarafından kuruldu.
-Technopartner (Technopartner Teknoloji Ürünleri Bilişim San. ve Tic. Ltd Şti.) Rusya'ya kalibrasyon ve malzeme test ekipmanları için ekipman gönderdi. Technopartner, 2023'ün başlarında Rus askeri-endüstriyel müşterileri adına hassas ABD menşeli teknolojiyi satın aldı.
Ticaret Sicili kayıtlarına göre, 2019 yılında Ankara merkezli olarak kurulan şirket, hisse devirleri sonucunda 2020 yılında Necmettin Avcı'nın tek hissedar olduğu bir yapıya dönüşmüş. Kayıtlardan, Rusya uyruklu Alena Kulikchan'ın bir süre şirket müdürlüğü yaptığı ve bu görevinin Temmuz 2023'te sona erdiği anlaşılıyor.
Berk Türken ve şirketleri
Ayrıca, Türk uyruklu Berk Türken hakkında da yaptırım kararı oldu. Bu kişinin Türkiye merkezli BSB Grup İnternet ve Yapay Zekâ Teknolojileri Anonim Şirketi (BSB Group) ile Türken Dijital Matbaa Teknolojileri Bilgisayar Bilişim Kirtasiye Fotografçılık Sanayi ve Dış Tic. Ltd Şirketi'nin (Turken Digital) sahibi olduğu belirtildi.
Açıklamada, BSB Grup'un 2021 yılında Berk Türken tarafından kurulduğu ve tüm hisselerin kendisine ait olduğu belirtilerek, şunlara yer verildi:
"Berk Türken ve Türken Digital, Rus istihbarat servislerinin yaptırım uygulanan Rus kuruluşları için teknoloji tedarik etmesinin sağlanmasında rol aldı. Türken Dijital, yaptırım engellerini aşmak ve malları Türkiye'den Rusya'ya taşımak amacıyla ödeme ve nakliye ayrıntılarını düzenlemek için ABD tarafından belirlenen TBS Limited Şirket (TBS) ve Andrey Vladimirovich Timoshin (Timoshin) ile çalıştı. TBS ve Timoshin Mayıs 2023'te belirlendi. TBS, mikroelektronik endüstrisi için test sistemleri sağlayan, Moskova'da yerleşik bir teknoloji şirketidir. Rusya'nın istihbarat servisleri, Rus müşteriler adına ödemeleri gerçekleştirmek ve ekipman göndermek için TBS'yi kullandı. Timoshin, yaptırım uygulanan Rus kuruluşlarına yarı iletken ve nanoteknoloji üretim ekipmanı tedarik etmek için TBS ve diğer şirketlerle birlikte çalıştı. Timoshin'in satın alma faaliyeti Rusya'nın istihbarat servisleri tarafından yönetiliyordu."
