Turizm toplarlanıyor, ancak zorluklar var
OECD raporuna göre göstergeler dünya turizminin büyük ölçüde küresel salgın öncesi döneme ulaştığını gösteriyor, ancak zorluklar da var.
“OECD Turizm Trendleri ve Politikaları 2024” başlıklı raporu kamuoyu ile paylaşıldı. Raporda, “yeni zorluklar ortaya çıkarken turizm trendleri ve görünümü”ne ilişkin değerlendirmelere yer veriliyor.
Rapora göre, turizm, altmış yıllık istikrarlı büyümenin ardından 2020-21'de turizm akışlarının düşmesine neden olan COVID-19 salgınının tetiklediği keskin düşüşleri aşarak güçlü bir şekilde toparlandı.
Turizmin GSYH'ye doğrudan katkısı, mevcut verilere sahip OECD ülkelerinde 2022'de yüzde 3,9'a yükselerek 2019 seviyelerinin yarım puan altına indi. Göstergeler toparlanmanın o zamandan beri devam ettiği yönünde.
Seyahat kısıtlamalarının kaldırılmasının ardından uluslararası turizm talebinin geri dönüşü bu toparlanmanın önemli bir itici gücü oldu. Turizmin hizmet ihracatı içindeki payı OECD ülkelerinde 2022 yılında yüzde 14,8'e yükseldi. Bu oran hala salgın öncesi payların yüzde 5,6 puan altında olsa da, uluslararası turist varışları güçlenmeye devam etmiş ve 2023 yılında bazı OECD ülkelerinde salgın öncesi seviyeleri aştı.
Zorluklar devam ediyor
Olumlu seyahat ve iş duyarlılığı ve Çin de dahil olmak üzere Asya Pasifik'teki seyahatlerde toparlanma ile 2024 yılı sonuna kadar tam bir küresel toparlanma öngörülmekte ve talep ve arz dengesizlikleri çözülmeye devam ettikçe büyümenin küresel salgın öncesi eğilimlere dönmesi bekleniyor.
Bununla birlikte, toparlanma düzensizdir ve zorluklar devam etmektedir. Turizm talebinin dirençli olduğu kanıtlanmış olsa da, işletmeler çalışanları çekmek ve elde tutmak için mücadele ediyor ve enflasyon azalıyor olsa da, fiyat baskıları ulaşım, konaklama ve ağırlama maliyetlerini etkilemeye devam ediyor.
Jeopolitik gerilimler yüksek seyretmeye devam etmekte ve orman yangınları, seller, sıcak hava dalgaları ve diğer aşırı hava olaylarının artan sıklığı sektörü etkiliyor.
Daha uzun vadeye bakıldığında, turizminin büyümeye devam etmesi bekleniyor. Bu durum önemli fırsatlar yaratırken aynı zamanda yeni zorlukları da beraberinde getiriyor. Bu durum dirençli, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir geleceği destekleyecek politikaların önemini pekiştiriyor.
Turizm yoluyla sürdürülebilir kalkınma
Rapora göre, son krizler sektörün ekonomik ve sosyal bir güç olarak önemi konusunda farkındalık yaratırken, hükümetler turizmi desteklemek için olağanüstü önlemler aldı.
Destinasyonlar talebi ve bunun çevre ve yerel toplumlar üzerindeki etkilerini yönetmekte zorlanırken, güçlü toparlanma hükümetler ve bir bütün olarak sektör için yeni bir uyanış çağrısı sağlıyor. Bu durum, turizmin sosyal lisansı üzerinde baskı yaratıyor ve etkilerin yeniden dengelenmesi, ödünleşimlerin anlaşılması ve turizmin sürdürülebilir bir şekilde yönetilmesi, böylece faydaların maliyetlerden daha ağır basması ihtiyacını ortaya koyuyor. Aynı zamanda turizm, birçok insan, işletme ve yer için kullanılmayan bir potansiyel sunuyor.
Rapora göre, bu zorluklara yanıt vermek, fırsatlardan yararlanmak ve daha iyi sonuçlar elde etmek için turizm gelişiminin şekillendirilmesinde her düzeydeki hükümete önemli bir rol düşüyor. Pek çok ülke, turizm küresel salgın sonrası bağlamı ve öncelikleri yansıtacak turizm stratejileri geliştirdi.
Bu stratejiler, daha sürdürülebilir turizm modellerine geçmek, giderek daha dinamik hale gelen bir ortama uyum sağlamak ve paydaşları sektörün geleceğine yönelik ortak bir vizyon etrafında bir araya getirmek için son dönemde yakalanan ivmeyi temel alıyor. Turizm teklifinin çeşitlendirilmesi ve yeni kaynak pazarların ve segmentlerin gelişmekte olan destinasyonlara ve yoğun dönemlerin dışına çekilmesi, faydaları ve turist akışını daha iyi yaymak için birçok turizm stratejisinin temelini oluşturuyor.
Rapora göre, iklim değişikliğinden kaynaklanan etkilere uyum sağlarken turizm faaliyetlerinin çevresel etkilerini azaltmak için önemli yatırımlara ihtiyaç var. Turizm destinasyonları ve işletmeler hızlı teknolojik gelişmelere ayak uydurmak için desteğe ihtiyaç duyarken, turizm gelişimini daha iyi yönetmek için gereken ulaşım ve diğer altyapıyı geliştirmek için de kaynak gerekiyor.
Sektörün güçlü ve sürdürülebilir bir işgücünü çekme, elde tutma ve geliştirme kapasitesinin artırılması, odaklanılmaya devam edilen bir başka alan.
Ulusal vizyon gerekliliği
Rapora göre, uygulama bir sorun olmaya devam ediyor ve sektör küresel salgın öncesi seviyelere ve büyüme yollarına döndükçe turizmin ulusal politika gündemlerinden kayma riski var. Bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde yeterli kaynaklarla desteklenen etkili yönetişim uygulamalarına ve eşgüdümlü politika eylemlerine ihtiyaç vardır.
Raporda, turizmin geleceğine yönelik kapsayıcı bir ulusal vizyon tarafından yönlendirilen, yerel ihtiyaçları ve öncelikleri dikkate alan ve hükümet düzeyleri arasında etkili koordinasyon mekanizmalarıyla desteklenen destinasyon düzeyindeki eylem, değişim için ivme kazandırmada giderek daha önemli bir rol oynadığı belirtiliyor.
Potansiyel ödünleşimlere ilişkin ilerlemeyi yönetmek ve izlemek, neyin işe yaradığını belirlemek ve ortaya çıkan politika etkilerini ve risklerini ve eylemsizliğin maliyetlerini belirlemek için daha ayrıntılı, zamanında ve sağlam kanıtlara da ihtiyaç duyulduğu belirtilen raporda temel turizm politikası öncelikleri konusunda önerilere de yer veriliyor.
Temel politika öncelikleri
Raporda temel politika öncelikleri üç ana başlık altında özetleniyor ve alt başlıklar sıralanıyor:
"1-İleriye dönük sürdürülebilir turizm gündeminin hayata geçirilmesi için eşgüdümlü eylemin teşvik edilmesi.
-Turizmin gelişimini artırmak için ileriye dönük turizm politikalarının geliştirilmesini ve uygulanmasını teşvik etmek iklim eylemindeki rolü ve sektörün hızlı teknolojik ilerlemelere ayak uydurmasını sağlamak.
-Turizmle uğraşan ve turizmden etkilenen herkese daha eşitlikçi ve kapsayıcı faydalar sağlamak için turizm politikası sürecine geniş paydaş katılımının teşvik edilmesi.
-Ziyaretçi akışlarının daha iyi yönetilmesini teşvik etmek, turizm teklifini çeşitlendirmek ve kritik altyapıyı geliştirmek için destinasyon seviyesi de dahil olmak üzere koordinasyon ve dağıtım yapılarını güçlendirmek.
2-Turizm işgücünün güçlendirilmesi
-Turizm çalışanlarının özel ihtiyaçlarını karşılamak ve turizm işini daha cazip ve uygulanabilir bir seçenek haline getirmek için turizmi daha geniş ekonomik ve toplumsal kalkınma stratejilerine daha iyi entegre etmek.
-Çalışanların işe alınması ve işte tutulmasının önündeki engelleri ele almak v e sektördeki çalışma koşullarını iyileştirmek için yeni eğitim ve çalışma modelleri uygulamak üzere özel sektör girişimlerinden yararlanın.
-Turizm sektörünün değişen ihtiyaçlarını karşılamak ve yeşil ve dijital geçişlere hazırlanmak için özel sektör ve eğitim sağlayıcıları arasındaki bağlantıları kolaylaştırmak.
3- Sürdürülebilir turizm politikaları için kanıt temelinin oluşturulması
-Temel göstergeleri belirlemek için öncelikli politika konularını daha iyi tanımlamak ve karar vericilerin bu konuları izlemek ve politika oluşturma sürecinde ödünleşimleri dengelemek için verilere zamanında erişebilmelerini sağlamak.
-Turizm veri boşluklarını doldurmak, çevresel ve sosyal öncelikleri hedefleyen eylemleri izlemek ve ölçmek ve daha sürdürülebilir turizm modellerine geçişi hızlandırmak için yeni fırsatları keşfedin.
-Kısa ve uzun vadeli öncelikleri izlemek için göstergeler, araçlar ve metrikler içeren özel araç setleri tasarlamak, yeni yöntemler keşfetmek ve her düzeydeki karar vericilerin bu verileri kullanma kapasitesini geliştirmek."
Turizm ve ekonomi
COVID-19 salgınından önce, turizm sektörü GSYH'nin yüzde 4,4'üne ve istihdamın yüzde 6,9'una doğrudan katkıda bulunuyordu; turizm, OECD ülkelerinde hizmetle ilgili ihracatın ortalama yüzde 20,4'ünü oluşturuyordu.
COVID-19'un yarattığı benzeri görülmemiş şok, turizmin GSYH'ye ortalama doğrudan katkısının 2020'de verileri mevcut olan OECD ülkelerinde yüzde 2,5'e düştüğünü ve bunun daha geniş ekonomi için zincirleme sonuçlar doğurduğunu gördü. Bu rakam 2022 yılına gelindiğinde aynı ülke grubunda ortalama yüzde 3,9'a geri döndü, dört ülke ise salgın öncesi seviyelere veya üzerine çıkmıştır
BM Turizm, küresel olarak doğrudan turizm GSYH'sinin 2023 yılında salgın öncesi seviyelere geri döndüğünü bildiriyor.
Rakamlarla turizmdeki toparlanma
Turist varışlarında genel ekonomik durumun yanı sıra yaşanan bölgesel gelişmeler de önemli ölçüde etkili oluyor.
Raporda yer verilen rakamlara göre, COVİD 19 sürecinde OECD ve AB üyesi ülkelerle aynı oranlarda kayıp yaşayan Türkiye’nin toparlanma sürecinde bu ülkelerden ve dünya ortalamasının önünde olduğu görülüyor.
Bu konudaki rakamlar şöyle:
|
Bölge |
2019 | 2020 | 2021 | 2022 | 2019-2020 değişim | 2019-2022 değişim |
| Bin | Yüzde | |||||
| OECD | 820.401 | 260.164 | 303.843 | 634.204 | -68 % | -23 % |
| AB 27 | 529.748 | 179.506 | 219.142 | 443.045 | -66 % | -16 % |
| Dünya | 1.465.000 | 406.000 | 459.000 | 975.000 | -72 % | -33 % |
| Türkiye | 51.192 | 15.894 | 29.925 | 50.453 | -69 % | -1 % |
Seyahat dengesi
Raporda COVID 19 öncesi turizm gelir ve giderleri de karşılaştırmalı olarak yer alıyor.
Bu konuda 2019 ve 2022 yılını turizm harcama ve gelirlerinin OECD ve AB ülkeleri ile Türkiye'deki durumu şöyle:
|
Bölge |
Seyahat gelirleri (Milyon dolar) |
Seyahat harcamaları (Milyon dolar) |
Seyahat dengesi (Milyon dolar) |
|||
| 2019 | 2022 | 2019 | 2022 | 2019 | 2022 | |
| OECD | 912.430 | 751.339 | 746.807 | 624.862 | ||
| AB 27 | 424.375 | 395.095 | 343.667 | 306.736 | ||
| Türkiye | 29.813 | 41.709 | 4.108 | 4.092 | 25.705 | 37.610 |
