Ukrayna'da 'genelkurmay krizi'
Ukrayna’da Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile Genelkurmay Başkanı General Valeri Zalujni (Valery Zaluzhny) arasında Rus ordusunu hedef alan askerî strateji konusundaki anlaşmazlık büyüyor.
İngiliz The Guardian gazetesinin haberine göre, Zelenski, General Zalujni’den istifa etmesini istedi. Genelkurmay Başkanının bu talebi geri çevirmesi Zelenski'nin çevresinden yeni bir gerilime yol açtı.
Yerel basına göre, Ukrayna Cumhurbaşkanı, General Zalujni’ye orduda başka bir görev vermeye çalıştı. İki lider arasında aralık ayından bu yana bir sürtüşmesinin varlığı iyiden iyiye hissediliyordu. Zelenski ve General Zalujni, Rus ordusuna karşı stratejilerde temelden zıt düşüyor.
Financial Times'a göre, Zelenski, Ukrayna ordusunun başında çeşitli değişiklikler yapmaya hazırlanıyordu. Bu değişiklik, yaklaşık iki yıl önceki Rus işgalinden bu yana Ukrayna'nın askerî komuta yapısında yapılacak en büyük değişiklik olarak nitelendiriliyor.
Ayrıca Kiev'in, baharda yeni bir Rus saldırısı söylentileri ve Avrupalı ve Amerikalı müttefiklerinden yeni yardım almakta zorlandığı bir ortamda, 2023'teki karşı saldırısının kötü sonuçlarını sindiremediği bildiriliyor.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığı, General Zalujni’nin istifasının istendiğini reddetti ve Ukrayna saldırısının çıkmaza girdiğini yalanladı.
Kremlin ise Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Komutanı General Zalujni ile ilgili durumu yakından izliyor. Kremlin Sözcüsü Dmitri Peskov, "Hala cevaplanmamış pek çok soru var. Ancak net olan bir şey var: Kiev rejiminin pek çok sorunu var, orada işler iyi gitmiyor" diyerek gülümsedi.
"Görevden alınacak" iddiası
CNN'e göre, Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski’nin, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı General Valeri Zalujni’nin görevden alınmasına ilişkin kararnameyi hafta sonuna kadar imzalayacağını bildirdi.
CNN, kimliğini açıklamadığı kaynaklara dayanarak, 29 Ocak Pazartesi günü Cumhurbaşkanlığı makamında Genelkurmay Başkanı General Zalujni ile bir toplantı yapıldığını ve bu toplantıda Zelenski’nin kendisini görevden alma planlarını açıkladığını belirtti.
Toplantıya Savunma Bakanı Rüstem Umerov da katıldı.
Aynı kaynaklar, sakin geçen görüşme sırasında Zelenski'nin, yeni bir görev teklifini reddeden Genelkurmay Başkanına, "Yeni görevi reddetme, görevden alınma gerçeğini değiştirmiyor" dediğini aktardı.
Ukrayna Cumhurbaşkanlığı haber konusunda yorum talebine yanıt vermedi. Yetkililer, daha önce, General Zalujni’nin görevden alındığına ilişkin haberleri yalanlamış ve “dezenformasyon” olarak nitelendirmişti.
CNN'in haberine göre, Askerî İstihbarat Başkanı Kirill Budanov ve Ukrayna Kara Kuvvetleri Komutanı General Aleksander Sirski, Genelkurmay Başkanlığı için değerlendiriliyor.
The Times ve The Economist'e göre, her ikisi de bu atamayı şimdilik reddetti.
Kiev Sosyoloji Enstitüsü tarafından aralık ayında yapılan bir anket, General Zalujni’nin Ukraynalıların yüzde 88'inin desteğine sahip olduğuna işaret etmişti. Volodimir Zelenski’ye destek oranı yüzde 62’de kalmıştı.
The Washington Post'a göre, Zelenski, askerî desteği yavaşlattıkları için General Zalujni’yi görevden alarak, müttefiklerini etkilemek istiyor. Gazete ayrıca, pazartesi günü yapılan toplantıda halkın çatışmalardan duyduğu yorgunluğa da dikkat çekildiğini yazdı.
Anlaşmazlık Kasım'da başladı
General Zalujni, Temmuz 2021'den bu yana Genelkurmay Başkanı olarak görev yapıyor. Zelenski ve General Zalujni arasındaki anlaşmazlıklara ilişkin haberler ilk olarak Kasım 2023'te ortaya çıktı.
İkili arasında yaşandığı öne sürülen anlaşmazlık, Zalujni’nin 1 Kasım'da Economist'e verdiği ve Ukrayna'nın uzun süreli bir savaş tuzağına düşme tehlikesi olduğunu söylediği savaşın durumuna ilişkin röportajın ardından baş gösterdi. Zelenski, 4 Kasım'da yaptığı açıklamada bu görüşe katılmadığını söyledi.
Ukrainska Pravda gazetesi, 4 Aralık'ta isimsiz kaynaklara dayandırdığı haberinde, Zelenski'nin bazı askerî komutanlarla iletişimde General Zalujni’yi "bypass" ettiğini yazdı.
Devlet Başkanı Zelenski, 19 Aralık'ta düzenlediği basın toplantısında, aralarındaki anlaşmazlık iddialarına ilişkin bir soruya verdiği yanıtta, Genelkurmay Başkanı General Valeri Zalujni ile bir "iş ilişkisi" içinde olduğunu söyledi.
Aralık 2023'te yapılan bir ankete göre, Ukraynalıların yüzde 43'ü Zelenski ile General Zalujni arasında bazı anlaşmazlıklar olabileceğine inanırken, sadece yüzde 8'i ikisi arasındaki durumun çok ciddî olduğuna inanıyor.
Anket ayrıca, General Zalujni’nin yüzde 92'lik güven oranıyla ülkenin en güvenilir askerî lideri olduğunu ve Ukraynalıların ezici bir çoğunluğunun (yüzde 72) onun değiştirilmesini onaylamayacağını gösterdi.
"Dezenformasyon" denilmişti
Kiev Stratejik İletişim ve Bilgi Güvenliği Merkezi (CSCIS), Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski'nin Genelkurmay Başkanı General Valeri Zalujni’yi görevden aldığına ilişkin söylentilerin Ukrayna'yı istikrarsızlaştırmak için yayıldığını bildirdi.
Ukrayna medya kuruluşları ve Telegram kanalı, çeşitli siyasî ve askerî kaynağa dayanarak, General Zalujni’nin görevden alındığını ve Zelenski ile General Zalujni arasında anlaşmazlık olduğunu yazmıştı.
General Zalujni’ye ülkenin Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyinin başına geçmesinin teklif edildiği, ancak onun -bu teklifi reddettiği yazılmıştı.
CSCIS, Facebook'tan yaptığı açıklamada, bu haberin yetkililer tarafından yalanlandığını duyurdu. Ukrayna Savunma Bakanlığı, Telegram üzerinden kısa bir mesaj yayınlayarak, "Değerli gazeteciler, hepinize aynı anda cevap veriyoruz: Hayır, bu doğru değil" açıklamasıyla general Zalujni’ye ilişkin spekülasyonlara gönderme yaptı.
Ukrayna lideri, Zelenski'nin sözcüsü Sergey Nikiforov da "Başkan, başkomutanı kovmadı" dedi.
Dezenformasyona karşı koymak üzere 2021 yılında Ukrayna Kültür ve Enformasyon Politikası Bakanlığı bünyesinde kurulan CSCIS, General Zalujni’nin istifasına ilişkin iddiaların "istikrarı bozucu nitelikte" olduğunu kaydetti.
Bu söylentilerin yayılmasının amacının "Ukrayna toplumunun birliğini bozmak, moralini bozmak ve Rus saldırganlığını püskürtme motivasyonunu azaltmak" olduğu belirtildi.
CSCIS kamuoyuna, yüksek profilli görev değişikliklerine ilişkin haberlerde "yalnızca" resmî açıklamalara güvenilmesi gerektiğini hatırlattı.
Bu ayın başlarında Bloomberg, Kiev'in ana destekçisi ABD'nin, Ukrayna'nın geçen yılki karşı saldırısının istenen sonuçları vermemesinden sonra Zelenski ile General Zalujni arasındaki "farklılıkların yeni bir strateji belirleme çabalarını yavaşlatmasından" endişe duyduğunu bildirmişti.
Ajansa göre, ikili arasındaki "gerginlik" kasım ayında, General Zalujni’nin Rusya ile savaş alanındaki durumu "çıkmaz" olarak nitelendirmesinin Zelenski’yi kızdırmasıyla ortaya çıktı.
Ajansa göre, iki taraf arasındaki bir diğer anlaşmazlık konusu da General Zalujni’nin talep ettiği, ancak Zelenskiy'nin ertelemeyi sürdürdüğü genel seferberlik yasasının çıkarılması!
