TCMB'nin yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 24

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) 2025 sonu enflasyon tahmini üç puan yükseltilerek yüzde 24 olarak güncellendi.

TCMB Başkanı Fatih Karahan, bankanın İstanbul yerleşkesinde ilk kez düzenlediği basın toplantısında,  "Enflasyon Raporu 2025-I" kapsamında değerlendirmelerde bulundu. 

Karahan'ın açıklamalarından bazı satırbaşları şöyle:

"-Para politikasındaki sıkı duruşumuzu dezenflasyonun devamını sağlayacak şekilde sürdüreceğiz."

"-Küresel büyümede kademeli toparlanma öngörüsü korundu. Küresel ticaret politikalarına dair belirsizlik son dönemde yükseldi. Enerji fiyatları son dönemde dalgalı bir seyir izledi."

-Merkez bankaları enflasyon eğilimini dikkate alarak parasal sıkılığı azaltıyor."

"-Piyasa fiyatlamaları hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde 2025'te faizlerin daha yavaş indirileceğine işaret ediyor.Üretim göstergeleri iktisadi faaliyette toparlanmaya işaret ediyor."

"-Korumacı eğilimlerin artması ve jeopolitik riskler büyüme üzerinde aşağı yönlü, enflasyon üzerinde yukarı yönlü riskleri artırıyor. Talep koşulları enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelerde. Sıkı para politikamız sonucunda iç talepteki dengesi seyir sürecek."

"Cari açık"

"-Çıktı açığı önümüzdeki dönemde negatif seyretmeye devam edecek. Cari işlemler dengesindeki olumlu seyir devam ediyor."

"-Önümüzdeki dönemde cari açıkta bir artış bekliyoruz, ancak söz konusu artış sıkı parasal duruşumuzun etkisiyle sınırlı olacaktır."

Enflasyonda kademeli yavaşlama öngörüsü

"-Son rapor döneminden bu yana enflasyon gelişmeleri öngörülerimizle uyumlu oldu. Tüm göstergeler ana eğilimde kademeli bir yavaşlamaya işaret ediyor. Ana eğilim Ocak ayında ise öngörülerimizle uyumlu geldi."

"-Enflasyonun ana eğiliminin ilk çeyrekteki artış sonrası ikinci çeyrekte tekrar yavaşlayacağını öngörüyoruz. Hizmet enflasyonu kademeli olarak güç kaybediyor."

"-Kira enflasyonu yavaşlıyor."

"-Üretici enflasyonundaki zayıflama temel mallarda enflasyonu olumlu etkiliyor."

"-Tüketici ve firmaların enflasyon beklentileri de gerileme eğiliminde."

Sıkı parasal duruşa devam

"-Para politikasındaki kararlı duruşumuzla beklentilerdeki düzelme devam edecek. Sıkı parasal duruşu koruyoruz."

"-Parasal aktarım etkinliğini makroihtiyati tedbirler ve likidite yönetimiyle destekliyoruz. Sistemdeki fazla likidite sterilize ediliyor. Likidite koşullarını yakından izliyoruz. Finansal koşullardaki sıkılık devam ediyor."

"-Para politikası duruşumuz ve makroihtiyati çerçeve sayesinde mevduat faizlerinin seviyesi TL'ye geçişi ve tasarrufları desteklemeyi sürdürüyor."

"- Politika faizindeki 5 puanlık indirim mevduat ve kredi faizlerine beklentilerimizin üzerinde yansıdı."

"-Tüketici kredi büyümesinin ılımlı bir patikada kalmasını sağlayacağız." 

"-Tüketici kredi artışı büyüme sınırları ile uyumlu. TL'ye olan ilgi ve güven devam ediyor. KKM'de azalış devam ederken, TL talebi güçlü seyrediyor. KKM'den dövize dönüş sınırlı."

"-Sıkı para politikası duruşumuz rezervlere olumlu yansıyor."

Enflasyon tahminleri 

"-Enflasyonun 2025 yıl sonunda yüzde 24,0 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz." (Önceki tahmin yüzde 21,0 olarak açıklanmıştı)

"-Enflasyonun 2026 yıl sonunda yüzde 12,0 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz" 

"-Enflasyonun 2027 yıl sonunda yüzde 8,0 olarak gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz."

"-Enflasyonun orta vadede yüzde 5 hedefine yakınsayarak istikrar kazanacağını tahmin ediyoruz."

"-Gıda fiyatları ve yönetilen-yönlendirilen fiyatlar tahmin güncellemesinde etkili oldu. Tahmin aralıklarının alt ve üst noktaları 2025 için yüzde 19-29, 2026 için yüzde 6-18'e karşılık geliyor."

"-Revizyon para politikasının görece etki alanı dışındaki unsurlardan kaynaklanıyor; bu nedenle para politikası duruşuna ilişkin herhangi bir gevşeme sinyali taşımıyor."

"-Sıkı para politikası duruşu kararlılıkla sürdürülecek. Enflasyonun ana eğilimindeki gerileme 2025 yılında da devam edecek."

Hedefin tutmamasının nedenleri 

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yönetimi kuruluş kanunu gereğince enflasyonda  "hedeften sapmanın nedenlerini ve alınması gereken önlemleri" konusunda hükümete gönderilen yazı kamuoyuna açıklandı.

Yazıda yer verilen unsurlar ana hatlarıyla şöyle:

"-2024 yılında tüketici enflasyonunun seyrinde geçmiş enflasyona endeksleme davranışının etkisi öne çıkmıştır."

"-Enflasyon beklentileri yıl boyunca düşüş eğilimi göstermekle birlikte yüksek düzeylerde seyretmiştir."

"-Emtia fiyatları nisan ayına kadar yükseldikten sonra yılın kalanında genel itibarıyla gerileme eğiliminde olmuştur. Yılın ilk aylarında artış sergileyen üretici enflasyonunun, yılın geri kalan döneminde gerilemesi ile üretici fiyatları kaynaklı baskılar zayıflamıştır."

Hizmet enflasyonunun etkisi 

"-Tüketici enflasyonuna en yüksek katkı hizmet fiyatlarından gelmiştir."

"-Bazı hizmet sektörlerinde fiyat ayarlamaları gerçekleşen enflasyona göre belli bir gecikmeyle yapılmaktadır. Söz konusu kalemler hizmet enflasyonunda ataletin sürmesinin nedenlerinden biridir."

"-Bu kapsamda, kira ve eğitim kalemleri öne çıkmıştır.vKira artış oranlarının belirlenmesinde gerçekleşen enflasyon büyük önem arz ederken, konut sektörü arz-talep koşulları da kira enflasyonunu yukarıya çekmiştir."

"-Böylelikle kira enflasyonu, diğer hizmet kalemlerinden hem seviye hem de atalet yönünden ayrışmıştır."

"-Yıl içerisinde genelde bir kez fiyat belirleyen ve gerçekleşen enflasyona endeksleme eğilimi yüksek olan eğitim hizmetleri de yılın ilgili döneminde enflasyonu yukarı çeken bir diğer unsur olmuştur." 

"-Diğer taraftan, özellikle yılın ikinci yarısında lokanta-otel, eğlence-kültür, paket tur gibi talep koşullarına duyarlı bazı hizmet kalemlerinde enflasyon daha ılımlı seyretmiştir."

"-Geçmişe endeksleme davranışı görece az olan mal grubu enflasyonu ise hizmet enflasyonuna kıyasla daha düşük olmuştur."

"-Nitekim, döviz kuru ve talep koşullarına duyarlılığı görece yüksek olan temel mal enflasyonu, başta dayanıklı tüketim malları olmak üzere daha ılımlı seyretmiştir."

Bedelsiz doğalgaz kullanımı

"-Ancak mal grubunda, enerji ve işlenmemiş gıda kalemlerindeki enflasyon yüksek seyri ile ayrışmıştır."

"-Enerji grubunda, meskenlere yönelik 25 m3 bedelsiz doğalgaz kullanımı uygulaması, 2023 yılında enflasyonu aşağı yönde etkilerken, uygulamanın sona ermesiyle 2024 yılında enflasyonu yükseltici yönde etkilemiştir."

"-Söz konusu baz etkisinin yansımasıyla, 2024 yılında enflasyonu bir önceki yıla kıyasla artış gösteren tek ana harcama grubu enerji olmuştur. 

"-Gıda grubunda ise arz koşullarına duyarlılığı yüksek ve para politikasının görece etki alanı dışında kalan taze meyve ve sebze fiyatları, belirli aylarda mevsim normallerinin belirgin şekilde üzerinde artarak enflasyon gerçekleşmeleri ile beklentilerini olumsuz yönde etkilemiştir." 

Para politikası stratejisi 

"-TCMB 2023 yılı sonunda yüzde 45 olan politika faizini, enflasyon görünümündeki bozulmayı dikkate alarak 2024 yılı mart ayında yüzde 50’ye çıkarmıştır. TCMB, Nisan-Kasım döneminde ihtiyatlı ve sıkı para politikası duruşunu korumuş ve politika faizini yüzde 50 düzeyinde sabit tutmuştur. TCMB, 2024 yılı aralık ve 2025 yılı ocak aylarında politika faizini 250’şer baz puan indirerek yüzde 45’e getirmiştir."

"-Bu kararda, enflasyonun ana eğiliminde, fiyatlama davranışlarında ve beklentilerdeki iyileşme ile enflasyondaki düşüşü destekleyici seviyelerde olan talep koşullarının etkisi öne çıkmıştır." 

"-Para politikasındaki kararlı duruş; yurt içi talepte dengelenme, Türk lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile aylık enflasyonun ana eğilimini düşürmüş ve dezenflasyon süreci belirginleşmiştir."

Öncelik fiyat istikrarı

"-TCMB’nin temel amacı ve önceliği fiyat istikrarını sağlamaktır. Para politikası bu amaç doğrultusunda oluşturulacaktır."

"-Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı politika faiz oranı olmaya devam edecektir."

"-Enflasyonda kalıcı düşüş ve fiyat istikrarı sağlanana kadar sıkı para politikası duruşu sürdürülecektir."

"-Önümüzdeki dönemde politika faizi; enflasyon gerçekleşmeleri, ana eğilimi ve beklentileri göz önünde bulundurularak öngörülen dezenflasyon sürecinin gerektirdiği sıkılığı sağlayacak şekilde belirlenecektir"

"-Enflasyonda belirgin ve kalıcı bir bozulma öngörülmesi durumunda para politikası araçları etkili şekilde kullanılacaktır."

"-Kredi ve mevduat piyasalarında öngörülenin dışında gelişmeler olması durumunda parasal aktarım mekanizması ilave makroihtiyati adımlarla desteklenecektir." 

"Riskleri canlı tutmaktadır"

"-Enflasyonun yüzde 70 olasılıkla, 2025 yılı sonunda orta noktası yüzde 24 (yüzde 19 ile 29 aralığında); 2026 yılı sonunda orta noktası yüzde 12 (yüzde 6 ile 18 aralığında); 2027 yılı sonunda orta noktası yüzde 8 (yüzde 2 ile 14 aralığında) gerçekleşeceği öngörülmektedir."

"-Enflasyon beklentileri ve fiyatlama davranışları iyileşme eğilimi sergilemekle birlikte, dezenflasyon süreci açısından risk unsuru olmaya devam etmektedir."

"-Hizmet enflasyonundaki katılığın öngörülenden yüksek olması da bir risk unsuru olarak değerlendirilmektedir."

"-Gıda ve emtia fiyatları, jeopolitik gelişmeler, küresel ekonomi ve ticaret politikalarına ilişkin belirsizlikler ise enflasyon üzerindeki riskleri canlı tutmaktadır." 

"-Dezenflasyon sürecinde para ve maliye politikalarının eşgüdümü büyük önem arz etmekte olup öngörülebilirliğin artmasını sağlayan Orta Vadeli Program (OVP, 2025-2027) ile somutlaşmış olan kamu politikalarına dair varsayımlar TCMB’nin enflasyon tahminlerine yansıtılmıştır."

"-2025 yılında, yönetilen/yönlendirilen fiyatlar ile ücret ve vergi ayarlamalarının OVP hedefleri çerçevesinde belirlenerek, maliye politikasının enflasyonla mücadelede destekleyici olacağı öngörülmektedir."